Analiza; BE-ja drejt shkatërrimit, 5 shtete të tjera duan dalje

Votuesit britanikë po dynden në qendrat e votimit dhe liderët e Bashkimit Europian janë duke u përgatitur për një skenar të ngjashëm ndaj BE-së. Nuk kishte asnjë mungesë të retorikës pesimiste në javët e fundit, kur Presidenti i Këshillit Europian Donald Tusk paralajmëroi se nëse Britania lë BE-në, seriozisht mund të kërcënojnë “qytetërimin perëndimor politik”. Frika që e BE-ja mund të thyhet përveç një votimi Brexit, që mund të jetë pak i sforcuar por ka siguri që vende të tjera të paraqesin kërkesën për referendum të ngjashëm me këtë vrull.

Nga: Rick Noack

Suedia-Vendi e sheh veten si ekuivalent skandinav i Britanisë: Ajo nuk pranoi për të futur euron si monedhë. Dhe në drejtim të BE-së, Britania dhe Suedia pajtohen për 90 për qind të të gjitha çështjeve. Për këtë arsye, një Brexit do të ngrinte shqetësime të veçanta në Suedi. Vendi ka pranuar qindra mijëra refugjatë gjatë vitit të kaluar por ka dështuar të integrojë disa prej tyre. Si pasojë, të drejtën tani Suedia ka për fituar një vrull që ai kujtoi rritja e pro-Brexit së Mbretërisë të Bashkuar, përkatësisht Partia e Pavarësisë (UKIP) në Britani.

Shumica e Suedezëve ende kanë një përshtypje pozitive ndaj BE-së. Megjithatë, kjo potencialisht mund të ndryshojë nëse Britania voton “daljen”. Në këtë rast, një nga pyetjet qendrore do të ishte nëse Udhëheqësit do të përpiqeshin për të forcuar kohezionin me thellimin e bashkëpunimit dhe duke u fokusuar në anëtarë kyç, apo nëse do të lirojnë bashkimin për të lejuar qeveritë kombëtare që të ketë një rol më të madh.

Suedezët ndoshta do të fillojnë të ketë dyshime të mëdha në lidhje nëse zëri i tyre si një vend i vogël, pa euro ende do të dëgjohet në Bruksel dhe duhet që BE-ja të vazhdojë procesin e saj të integrimit.

Danimarka- Vendi ka mbajtur një referendum në dhjetorin e kaluar, edhe pse me një ndikim shumë më të kufizuar: Danezët vendosën kundër dorëzimit më shumë kompetencave tek BE-ja. Kjo vetëm nuk është e mjaftueshme për të parashikuar nëse danezët duan me të vërtetë të votojnë “daljen”: Në fakt, shumica e qytetarëve të BE-së, e shteteve anëtare mendojnë se Brukseli nuk duhet të bëhet më i fuqishme seç është, sipas një sondazhi të kohëve të fundit nga “Pew Research Center”.

Ashtu si në rastin e Suedisë, dy argumente do të jenë veçanërisht ndikuese në sjelljen e votuesve. Së pari, shumë danezë kanë frikë se emigracioni apo fluksi i refugjatëve mund të kërcënojnë sistemin e vendit të vogël të mirëqenies. Së dyti, Danimarka deri më tani është mbështetur në Britaninë, si një aleat i fortë në negociatat mes BE-në, pasi dy vendet kanë pasur qëndrime të njëjta politike. “Pa Britaninë, Danimarka nuk do të ketë lokomotivë për tërheqjen e interesave daneze”,- komentoi politologu Marlene Wind i Universitetit të Kopenhagenit.

Greqia-Kriza e borxhit të qeverisë greke është zhdukur kryesisht nga debati publik por ajo do të kthehet më shpejt.

Gazeta greke “Kathimerini” ka frikë se kjo krizë e vazhdueshme e kombinuar me një Brexit mund përfundimisht të bëhet një kërcënim për BE-në dhe për statusin e Greqisë.

“Shqetësimi kryesor i Athinës duhet të jetë që një fitore për pushimit do të dobësojë vendosmërinë e eurozonës për të forcuar pozicionin e Greqisë në kuadër me monedhën, të cilat mund të kërkojnë më shumë mjete dhe një nivel më të madh të integrimit se aktualisht ekziston”,- argumentoi gazeta. “Në shumë mënyra, Greqia varet për ndarjen me një eurozonë më të integruar. Por, kjo ka të ngjarë të mbetet jashtë kartave”,- citohet të ketë thënë gazeta. Për këtë arsye, Greqia i frikësohet se nuk është një anti-BE. Referendumi i ndikuar nga partitë e krahut të djathtë por më tepër e kanë shtyrë Greqinë në mënyrë që të ruajë kohezionin në mesin e anëtarëve të mbetur.

Hungaria- Kryeministri hungarez Viktor Orban nuk është i njohur të jetë një mik i veçantë i BE-së. Në fakt, ai ka fituar mjaft reputacionin të kundërt. Majin e kaluar, kreu i Komisionit Europian Jean-Claude Juncker e ka përshëndetur Orban, duke i thënë: “Përshëndetje diktator”, ndërsa kamerat televizive kanë regjistruar incidentin.

Pavarësisht mosmarrëveshjeve, Orban kohët e fundit kërkoi që Britania të mbetet pjesë e BE-së. Por ai e bëri këtë me shumë gjasa për shkak të skepticizmit që Britania është një partner i rëndësishëm për qeverinë me bazë në Budapest. Orban ka në plan të mbajë një referendum që Hungaria mund të dëmtojë BE-në dhe kohezionin. Pas fluksi i vitit të kaluar i refugjatëve në vend, ka bërë që hungarezët të kërkojnë një vendosje nga ana e BE-së, nëse duhet lejuar rivendosja e refugjatëve, pavarësisht mungesës së pëlqimit nga ana e parlamenteve kombëtare të prekura nga vendimi.

Në Hungari, nuk mund të jetë e qartë një referendumit ndaj BE-së, nëse votohet për “brenda ose jashtë”. Anëtarësimi mund të shkaktojë probleme por në vend të një referendumi që është projektuar në mënyrë të tërthortë, ka vënë në pyetje autoritetin e Brukselit.

Franca-Francezët janë skeptikët më të mëdhenj të BE-së. Ku 61 për qind kanë një pamje të pafavorshëm të bashkimit. (Në krahasim, me Hungari, ku vetëm 37 për qind e popullsisë të mbajë një opinion të ngjashëm.)

Përveç Gjermanisë, Franca është forca lëvizëse e Europës kontinentale. Por ajo gjithashtu përballet me një numër problemesh, duke përfshirë edhe një ekonomi të dobët dhe një kërcënim të lartë të terrorizmit. Disa nga origjina e këtyre problemeve kanë fajësuar BE-në ose kushtet e krijuara nga shtetet anëtare të saj.

Kancelarja gjermane Angela Merkel, për shembull, është e njohur gjerësisht për mbështetjen e saj për masat shtrënguese që janë miratuar pas recesionit të fundit. Në kundërshtim me Gjermaninë, Franca ende nuk ka arritur të shpëtojë plotësisht numrin e lartë të papunësisë dhe rritjes së dobët ekonomike. Shumë francezë gjithashtu e kanë shikuar me mosbesim kur Merkel hapi kufijtë e Gjermanisë për refugjatët sirianë në vitin 2015.

Kjo mund të luajë në duart e partisë së krahut të djathtë Fronti Kombëtar, i cili pritet të fitojë më shumë pushtet politik në zgjedhjet e ardhshme. Lideri i partisë, Marine Le Pen, ka mbështetur Brexit, që tregon se çfarë mund të jetë tjetër për Francën duhet që partia e saj të sundojë ndonjëherë vendin.

Bruimi: Washington Post/Përshtati: Redjon Shtylla