Asteroidi i gjerë 3 km kalon në largësi 20 mijë km nga Toka. Shpëtuam, thotë NASA !

Një lajm shokues ka ardhur sot nga agjencia më e madhe hapësinore në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, NASA .Sipas kësaj të fundit, një asteroid me gjerësi 3 kilometra pritet të kalojë këtë fundjavë pranë planetit tonë, me një shpejtësi prej 64 mijë kilometra në orë.

Në fakt ky asteroid u identifikua si fillim nga ekspertët e NASA’s, 16 vite më parë.

Por mos u frikësoni, pasi kanë qenë po këta ekspertë të cilët kanë deklaruar se distanca mes tij dhe Tokës, do të jetë gati 20 mijë kilometra. Me pak fjalë, për 20 minuta, ia hodhëm edhe kësaj here!

Por sa u saktësua trajektorja e përpiktë e tij nuk bëri zë njeri nga frika e panikut botëror. Tani kemi shpëtuar dhe NASA flet.

Sipas shkencëtarëve, Toka ka gjasa që të goditet më shpesh nga asteroidët. Paralajmërimi vjen pas rastit të fundit, kur një asteroid u rrëzua në qytetin rus Chelyabinsk duke shkaktuar dëme të mëdha dhe plagosur rreth 1 mijë persona.

Kjo gjë, sipas shkencëtarëve ndodh një herë në 100 apo 200 vjet, por tani rrëzimi i asteroidëve me masë sa ai që u rrëzua në qytetin rus mund të ndodhë më shpesh.

Ata thonë se asteroidët mund të godasin Tokën çdo dekadë apo dy dekada. Hulumtimet e bëra nga Universiteti i Ontarios u botuan në revistën 'Nature'.

Kurse kompania 'Sky surveys' ka vëzhguar rreth 95% të asteroidëve më të mëdhenj me gjerësi 1 kilometër dhe që vërtiten pranë Tokës .

Pak histori mbi asteroidët

Një ekip kërkuesish ka prezantuar një teori sipas se cilës ne vitet e para te “jetës” se saj, Toka i është nënshtruar një bombardimi intensiv asteroidesh dhe kometash te cilat kane rimodeluar sipërfaqen e planetit tone.

Sipas analizave është vërtetuar se mosha e Tokës është rreth 4.5 miliard vite. Por edhe pse është e tille, shume rralle është arritur te gjenden shkëmbinj te moshës 3.8 miliard vjet. Studimi i fundit mundohet qe pikërisht te japë argumentet e veta për te shpjeguar se cila është arsyeja e një mungese se tille.

Sipas Simone Marchi, shkencëtar i Southwest Research Institute ne Boulder, Colorado, ka argumentuar se ka qene një bombardim frekuent i Tokës nga një seri kometash dhe asteroidesh, çka kane bere te mundur gërmimin, përzierjen dhe varrosjen e cipes se sipërme te sipërfaqes se Tokës.

4.2 miliard vite me pare Toka i është nënshtruar këtij bombardimi katër here me radhe, si dhe tre here te tjera me intensitet me te vogël qe kane sjelle sterilizimin e planetit duke shuar çdo forme te jetës ne aty si dhe avullimin e oqeaneve për te krijuar një atmosfere shume te pasur me avuj uji si dhe oqeane te tjera me magme.

Teoria e mësipërme është përpjekur për te shpjeguar edhe krijimin e shkëmbinjve te pasur me minerale te tille si hekuri, kobalti, molibdeni, nikeli, si dhe ata qe kane një përmbajtje me te vogël te elementeve me te rralle si zirkonët qe sipas kësaj teorie, janë krijuar nga shkëmbinj te varrosur nen krostën e planetit dhe ne kontakt me ujin.

Toka u vizitua 26 herë nga asteroidët gjatë viteve 2000-2013

Satelitët e mençur të cilët kujdesët për ndalesën e marrëveshjes për përdorim të armëve nukleare në Botë, vit pas viti, shikojnë edhe për prova të tjera nukleare.

Një studim i fundit tregon se nga viti 2000 deri më 2013 kanë ndodhur 26 eksplodime nukleare që nuk korrespondojnë me ndonjë aktivitet njerëzor – por korrespondojnë me ndikimin e meteorëve. Për të thënë ndryshe, ne jemi nuklealizuar dy herë në vit, më së shumti herë deri me tani.

Meteori Chelyabink, që do ta shihni në xhirimet më poshtë ishte një përjashtim i qartë.

Ai u përplas me atmosferën e Tokës me një shpejtësi prej 80 000 km në orë dhe eksplodoi – sepse nëse nuk do të ecte kaq shpejt ai nuk do të kalonte nëpër atmosferë – 18.4 mile u fut nën sipërfaqen e Tokës.Eksplodimi shkatërroi mbi 7000 ndërtesa dhe lëndoi më shumë se 1500 njerëz në rajonin e uralëve të Rusisë Perëndimore.Derisa ai ishte (më sa dimë ne) gjëja më e madh që u përplas me atmosferën e Tokës që nga ngjarja e Tunguskas më 1908, që ishte shumë e frikshme.

Xhirimet e shkarkuara nga përdoruesit e YouTube nga eksplodimi masiv që paraqitet edhe këtu më të vërtetë ishte shumë i zhurmshëm.Toka ka një histori të gjatë dhe të ndryshme sa i përket sulmeve nga asteroidet kurse provat e shlyerjes gjeologjike që kanë ndodhur, andaj nuk është një gjë e re për planetin tonë.

Por duke u bazuar në atë që Toka po ashtu ka një histori që stazhin e shuarjeve të mëdha të disa asteroideve të tjerë, përpjekjet për të gjurmuar asteroidet e mëdhenj janë shtuar dhe tani ne i kuptojmë më mirë fuqinë e tyre.

Histori asteroidësh

Ne 1 janar 1801, Giuseppe Piazzi zbuloi nje objekt, te cilin ai mendoi se ishte nje komete e re. Por pas orbites se saj ishte e qarte, se kjo nuk ishte nje komete, por me shume si nje planet i vogel. Piazzi Ia vuri emrin Ceres, sipas perendeshes siçiliane te grurit. Tre objekte te tjera te vogla u zbuluan ne vitet e ardheshme (Pallas, Vesta, dhe Juno). Nga fundi i shekullit te 19 jane zbuluar disa qindra te tilla.

Disa qindra mijera asteroide jane zbuluar dhe dhene emertimet e perkohshme. Mijera te tjere jane zbuluar çdo vit. Jane pa dyshim me qindra e mijera, qe jane shume te vogjel per t'u pare nga Toka. Ka 26 asteroide te njohur, te medhenj rreth 200 km ne diameter. Por ne dime shume pak per ata te vogjelit, ka ndoshta ne menyre te konsiderueshme me shume se 1 milion asteroide ne varg 1 km.

Asteroidet Ida 243 dhe Gaspra 951 jane fotografuar nga anija Galileo duke shkuar gjate rruges tek Jupiteri.

Asteroid me i madh deri tani eshte Ceres. Ajo eshte 974 km ne diameter dhe permban rreth 25% te mases se gjithe asteroideve te kombinuar. Asteroidete tjere te medhenj jane Pallas, Vesta dhe Hygiea te cilat jane midis 400 dhe 525 km ne diameter. Te gjithe asteroidet tjere te njohur jane me pak se 340 km ne diameter.

Ka disa debate per sa i perket klasifikimit te asteroideve, kometave dhe henave. Ka shume satelite planetar qe ndoshta jane kapur si asteroide.

Asteroidet jane klasifikuar ne nje numer te tipeve te ndryshem (perberjen e tyre kimike) dhe terrenin:

Tipi-C: perfshin me shume se 75% e asteroideve te njohur: jashtezakonisht te erret me terren 0,03; te ngjashme me meteoret karbonike, perafersisht te njejten perberje kimike si hidrogjen, helium dhe dhe perberje tjera.

Tipi-S: relativisht 17% te ndritshem: terren 0,10 -. 22; nikel-metalik, te perzier me hekur.

Tipi-M: te shndritshem me terren 0,10 -. 18.

Theksojme: Ka edhe shume lloje te tjera te asteroideve

Per shkak te paragjykimeve te perfshira nga vezhgimet, perqindjet e mesiperme mund te mos jene perfaqesues te shperndarjes se vertete te asteroideve. Ka pak te dhena ne lidhje me densitetin e asteroideve.

Asteroidet jane kategorizuar edhe nga vendodhja e tyre ne Sistemin Diellor:

Brezi-Asteroideve: gjendet midis Marsit dhe Jupiterit; te ndara ne nengrupe: Hungarias, floras, Phocaea, Koronis, Eos, Themis, Cybeles dhe Hildas (te cilat jane emeruar pas brezit asteroideve ne grup).

Asteroidetet Prane Tokes: objektet qe jane me afer me Token ne orbiten e tyre.

Trojanet: ndodhen prane pikave te Lagranzhit (60 grade perpara dhe pas Jupiterit ne orbiten e tij). Tashme jane disa qindra asteroide te tille te njohur.

Ndermjet perqendrimeve kryesore te asteroideve ne brezin kryesor jane relativisht te rajoneve te njohura si boshlleqet Kirkwood. Nje objekt ne orbite te tille ka shume gjasa te jete e pershpejtuar nga Jupiteri ne nje orbite te ndryshme.

Ka edhe disa asteroide te percaktuar si Centaurs ne sistemin e jashtem Diellor. Perberja e ketyre objekteve eshte ndoshta me shume si ajo e kometave apo objekteve te Brezit Kuiper se sa ajo e asteroideve te zakonshem. Ne veçanti, Chiron eshte klasifikuar tashme si nje komete.

Vesta 4 eshte studiuar kohet e fundit me HST = Teleskopi ne Hapesire. Ky eshte nje asteroid veçanerisht interesant dhe duket te kete qene i diferencuar ne shtresa si planetet Tokesore. Kjo nenkupton nje burim te brendshem te ngrohjes, e cila eshte e pamjaftueshme per shkrirjen e nje objekti te tille.

Edhe pse ata nuk jane te dukshme me sy, asteroidet jane shume te dukshem me dylbi apo nje teleskop te vogel.

Rreziku i asteroidëve

Tërmetët. Cunamët. Vullkanët. Listës së fatkeqësive natyrore që mund të rrezikojnë njerëzimin dhe të gjithë jetën në planetin tonë i duhen shtuar edhe asteroidët. Korrespondenti i Zërit të Amerikës Adam Phillips ka përgatitur kronikën në vazhdim, rreth këtyre shkëmbenjve të mëdhenj në hapësirë dhe se çfarë mund të bëhet për të parandaluar një përplasje fatale me to.

Filmat e Hollivudit si “Deep Impact”…Dhe “Armageddon” kanë bërë të mundur që dashamirësit e filmave të mësojnë rreth terrorit që mund të përjetohet nëse asteroidët godasin Tokën. Por më 15 shkurt të këtij viti, banorët e Çeljabinskit në Rusinë qëndrore mësuan se rreziku është i vërtetë.

Ai meteorit plagosi më shumë se një mijë njerëz – i vogël në krahasim me meteoritin që mendohet se shfarosi dinosaurët 65 milion vjet më parë, dhe shumë më i vogël se meteoriti që goditi Siberinë në 1908-ën, i cili shkatërroi mbi dy mijë metra katrorë pyje.

Ose meteoriti ,që rreth 50 mijë vjet më parë, goditi zonën ku ndodhet shteti i Arizonës sot, duke krijuar aty një krater aq të madh saqë mund të përfshinte brenda të gjithë qytetin e San Franciscos.

Por ato nuk ndodhën kot. Gjenden rreth 10,000 asteroidë në orbitën rreth  Tokës, brenda sistemit diellor. Ky numër përfaqëson vetëm një për qind të miliona asteroidëve të tjerë të cilët shkencëtarët besojnë të jenë afër planeteve të tjera, në brendësi të sistemit tonë.

Kohët e fundit, në Muzeun Amerikan të Historisë Natyrore në Nju Jork, astrofizikani Neil deGrasse Tyson paralajmëroi në lidhje me… asteroidët të cilët mund të përplasen në tokë si meteoritë ose mund të shpërthejnë në atmosferë.

Ai ftoi një grup të shqetësuar shkencëtarësh nga Shoqata e Eksploruesve të Hapësirës, mes të cilëve edhe Thomas Jones.

“Pra, një nga këto shpërthime të mëdha mund të shkaktojë një shuarje globale të bujqësisë dhe miliarda njerëz mund të vdesin nga uria, si dhe mund të vrasë njerëz në momentin e goditjes. Asteroidët e vegjël mund të shkatërrojnë vetëm një qytet, por qindra e mijëra njerëz mund të humbasin jetët e tyre.”

Asteroidët janë shkëmbinj me mineral të errët që pothuajse nuk e reflektojnë dritën e diellit, kështu që ata janë të vështirë të shihen nga Toka. Por sensorë me rreze infra të kuqe mbi një teleskop në hapësirë mund t’i identifikojnë nëpërmjet nxehtësisë që mund të kenë thithur nga dielli.

Kjo do të jetë detyra e Teleskopit “Sentinel Deep Space,” pjesë e misionit të ish astronautit Edward Lu dhe fondacionit të tij B612, i cili është i angazhuar për të pakësuar rrezikun nga asteroidët. Teleskopi “Sentinel” planifikohet të niset për në hapësirë në 2018-ën.

“Teleskopi ynë është aq efikas saqë që mund të shihet një copëz qymyri në qiell të zi nga një distancë sa dhjetë herë larg të asaj mes Nju Jorkut dhe Los Anxhelosit.”

Pasi identifohen orbitat e asteroidëve, një prej tyre që mund të jetë në drejtim të Tokës mund të lëvizet jashtë orbitës së tij me një satelit reflektor, ose mund të hidhet në erë me armë bërthamore, duke parandaluar goditjen shkatërrimtare të tij.

Ashtu siç e imagjinoi Hollivudi në filmin e vitit 1957 “The Day The Sky Exploded.” Por kësaj rradhe, bota duhet të shpëtohet me të vërtetë.

Pse NASA dhe ESA po përpiqen të rrëzojnë një asteroid

Zyrtarët e hapësirës evropiane dhe amerikane kanë nisur planet për të shmangur asteroidet larg nga Toka, me shpresën e mirë për mbrojtjen e planetit dhe për të kuptuar formën, mënyrën sesi lëvizin asteroidet. “NASA dhe ESA po formojnë një ekip hapësinor për të parandaluar Armageddon”. Projekti, i quajtur Misioni Asteroid dhe Ndikimi e Vlerësimi Devijues  (AIDA), u njoftua për herë të parë në vitin 2012. Por kjo nuk ndodhi deri këtë vit kur zyrtarët shpallën një objektiv për studimet e tyre: një asteroid binar afër Tokës të quajtur 65803 didymos. Ky sistem, emri i të cilit është grek për “binjakë”, përmban dy asteroide: një të vogël (Didymoon) që rrotullohet rreth homologut të tij më të madh (Didymos). NASA dhe Agjencia Evropiane e Hapësirës kanë qenë të sinkronizuar, ku çdo mision është “plotësisht i pavarur”, thotë në faqen e saj ESA. “Prandaj në qoftë se për disa arsye një anije nuk mund të kontribuojë në fushatën e përbashkët, të tjerat do të jenë në gjendje të arrijnë qëllimet e veta individuale të misionit”. Misioni i Ndikimit të Asteroidit të ESA-s (AIM) do të nisë në tetor të vitit 2020. Këtu do të shqyrtohen strukturat e asteroideve dhe do të vëzhgohen nga NASA testi i ridrejtimit të dy asteroideve (DART) i cili i është bashkuar anijes kozmike të NASA-s dy vjet më parë.