BE drejt një qasjeje më të ashpër ndaj migracionit

• Kjo analizë është edhe kontribut i Agjencisë Telegrafike Shqiptare – 

Pavarësisht miratimit së fundmi të një pakti të ri të BE-së për azilin dhe migracionin pas vitesh negociatash të vështira, një zhvendosje drejt së djathtës në të gjithë Bashkimin Evropian po e çon bllokun drejt një qasjeje edhe më të ashpër.

Me një peizazh të paqëndrueshëm sigurie dhe një seri suksesesh zgjedhore për partitë e ekstremit të djathtë në mbarë bllokun, migrimi është rritur përsëri në axhendën politike të BE-së.

Në maj, Bashkimi Evropian miratoi një pakt të ri për azilin dhe migracionin që parashikon rregulla më të rrepta nga mesi i vitit 2026 e në vazhdim për të luftuar flukset e parregullta të migracionit.

Termi përdoret për të përshkruar emigrantët që nuk kanë bazë ligjore – si të drejtat e azilit – për të qëndruar në BE.

Megjithatë, një samit i liderëve të BE-së në tetor paraqiti thirrje të ashpra për veprime të mëtejshme, me gjithnjë e më shumë vende që kërkojnë mbrojtje më të fortë të kufijve të bllokut.

Udhëheqësit e BE-së miratuan një deklaratë që bën thirrje për legjislacion të ri urgjent për të përshpejtuar dëbimet e emigrantëve dhe që blloku të eksplorojë “mënyra të reja” për të luftuar migrimin e parregullt.

Megjithëse nuk përmenden në mënyrë eksplicite në deklaratën e tyre të përbashkët, masa të tilla mund të përfshijnë të ashtuquajturat qendra kthimi jashtë BE-së, të modeluara sipas një marrëveshjeje që Roma arriti me Tiranën për të dërguar disa emigrantë në Shqipëri për të vlerësuar fillimisht nëse kanë të drejtë për azil.

Bisedimet e Melonit për migracionin

Kryeministrja italiane e së djathtës, Giorgia Meloni, bashkorganizoi bisedimet për migracionin me Danimarkën dhe Holandën përpara samitit, duke vendosur tonin për ngjarjen kryesore së bashku me qeveritë e tjera të qendrës së djathtë dhe të djathtë.

Udhëheqësit e BE-së nga Greqia, Estonia, Qiproja, Sllovakia, Malta, Austria, Polonia, Republika Çeke dhe Hungaria morën pjesë, së bashku me – në mënyrë të diskutueshme – presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, kreu i krahut ekzekutiv politikisht neutral të BE-së.

”Të gjithë pjesëmarrësit ranë dakord se BE duhet të jetë më e guximshme dhe më e shpejtë në përgjigje të migrimit”, tha më pas kryeministri çek, Petr Fiala.

Në një kundërshtim, ligjvënësi i BE-së dhe bashkudhëheqësi i të Gjelbërve në Parlamentin Evropian, Bas Eickhout, tha se blloku “nuk duhet të përkulet para nxitjes së frikës nga e djathta ekstreme” për migracionin.

Marrëveshja Itali-Shqipëri për emigrantët

Nëntorin e kaluar, Italia dhe Shqipëria, vend jo anëtar i BE-së, nënshkruan një marrëveshje për dy qendra të menaxhuara nga italianët në territorin shqiptar, të cilat filluan të funksionojnë në mesin e tetorit.

Qendrat, të drejtuara nën juridiksionin e Romës, kanë për qëllim të strehojnë azilkërkuesit derisa rastet e tyre të trajtohen nga distanca nga gjyqtarët italianë.

Gjashtëmbëdhjetë burra nga Bangladeshi dhe Egjipti mbërritën në portin shqiptar të Shëngjinit më 16 tetor.

Marrëveshja e diskutueshme është parë si një plan i mundshëm për të ashtuquajturat “nyje kthimi” nga vendet e tjera anëtare të BE-së, ndërsa kritikët e quajnë atë një program tepër të shtrenjtë.

Gjyqtarët italianë vendosën të premten kundër mbajtjes së emigrantëve të parë në Shqipëri, duke përmendur një vendim të fundit nga Gjykata Evropiane e Drejtësisë (ECJ) që nënkuptonte se burrat nuk plotësonin kriteret e paraburgimit dhe përkundrazi duhet të silleshin në Itali.

Katër nga 16 u identifikuan si “të pambrojtur” dhe u dërguan menjëherë në Itali. ”12 të tjerët hipën në një anije të rojes bregdetare italiane të nesërmen, e cila i çoi në Brindisi në Italinë jugore”, thanë zyrtarët e portit shqiptar.

Vendimi i gjykatës italiane shkaktoi një reagim të zemëruar nga anëtarët kryesorë të kabinetit, me zëvendëskryeministrin Matteo Salvini që akuzoi gjyqtarët si “të politizuar”.

Të hënën, qeveria italiane miratoi një dekret për përcaktimin e një liste të vendeve të sigurta për riatdhesim. Masa synon zgjidhjen e çështjes ligjore lidhur me ndalimet e emigrantëve në Shqipëri.

”Masat e migracionit të Italisë – përfshirë qendrat e saj në Shqipëri – duhet të jenë në përputhje me ligjin e BE-së”, tha të hënën një zëdhënëse e Komisionit Evropian.

Pikëpamjet e BE-së ngurtësohen, pavarësisht të dhënave

Në nëntë muajt e parë të këtij viti, hyrjet e paligjshme në BE u ulën me 42% krahasuar me vitin 2023 – me 166 000 kalime të regjistruara, sipas Frontex, agjencia kufitare e BE-së.

Megjithatë, gjithnjë e më shumë vende anëtare të BE-së po ashpërsojnë qëndrimin e tyre ndaj migracionit.

Më herët në tetor, parlamenti gjerman miratoi kufizimet e përfitimeve që u ofrohen azilkërkuesve.

Miratimi i rregullave të reja shënon një pikë kthese në qëndrimet gjermane ndaj emigracionit.

Vendi ka shtrirë gjithashtu kontrollet kufitare në kufi me të nëntë fqinjët e tij, duke pezulluar përkohësisht elementet e rregullave të lëvizjes së lirë të BE-së.

Ndërkohë, ministri i ri i Brendshëm i linjës së ashpër të Francës, Bruno Retailleau, është ankuar se ligji i BE-së e bën “pothuajse të pamundur” riatdhesimin e emigrantëve në vendet e tyre.

Aktualisht, më pak se 20% e njerëzve të urdhëruar të largohen nga blloku janë kthyer në vendin e tyre të origjinës, sipas të dhënave të BE-së.

Franca gjithashtu zgjati kontrollet e përkohshme kufitare me fqinjët Luksemburg, Belgjikë, Gjermani, Itali, Spanjë dhe Zvicër deri në fund të prillit të vitit të ardhshëm.

Tërheqjet nga migrimi

Ndërsa shumë janë në favor të përshpejtimit të zbatimit të paktit të ri të BE-së për azilin dhe migracionin, disa vende po përpiqen të shfajësohen nga pakti krejtësisht.

Në javët e fundit, Holanda kërkoi një tërheqje nga komisioni – një veprim i paprecedentë, që konsiderohet i pamundur të jetë i suksesshëm.

Hungaria ndoqi menjëherë shembullin.

Ndërkohë, kryeministri polak Donald Tusk njoftoi një pezullim të përkohshëm të së drejtës për azil për emigrantët që kalojnë nga Bjellorusia.

Varshava akuzon Moskën dhe Minskun se i shtyjnë emigrantët drejt kufirit polak, i cili është gjithashtu një kufi i jashtëm i BE-së, në mënyrë që të destabilizojnë bllokun dhe të minojnë sigurinë.

Finlanda mbylli kufirin e saj 1 340 kilometra të gjatë me Rusinë vitin e kaluar për shkak të akuzave se Moska po sillte qëllimisht azilkërkues pa dokumente në vendkalimet.

Në Suedi, qeveria aktuale e krahut të djathtë synon të ketë qasjen më të rreptë për azilin në BE dhe ka njoftuar me krenari se numri i azilkërkuesve në vend është në nivelin më të ulët që nga viti 1997.

Pavarësisht nga qëndrimi i ashpër ndaj migracionit, qeveria suedeze mbështet me vendosmëri paktin e BE-së për azilin dhe migracionin dhe është skeptike ndaj vendeve që duan të zgjedhin ose të prezantojnë një model të stilit të Ruandës.

Ish-qeveria britanike kishte planifikuar të dëbonte azilkërkuesit që mbërritën në Mbretërinë e Bashkuar pa dokumente të vlefshme menjëherë në Ruandë.

Skema u shfuqizua nga kryeministri aktual Keir Starmer në ditën e tij të parë në detyrë./ (Përmbajtja e kësaj analize bazohet në raportimin e AFP, ANSA, ATSH, CTK, dpa, EFE, Europa Press, FENA, HINA, LUSA, PAP, STA dhe TT si pjesë e projektit European Newsroom (enr).  a.jor.