Gjuetia, formë proteste në Shqipëri

Nga pesë miliardë zogj që migrojnë nëpër Europë çdo pranverë, deri në një miliard janë vrarë, shumica e tyre nga gjuetarët në Maltë, Qipro, Itali dhe në veçanti në Ballkan. Si legjislacioni i Bashkimit Evropian ka grumbulluar poshtë vrasjen e specieve të kërcënuara dhe të rrezikuara në Itali, një tregtar i madh dhe fitimprurës turistik ka thënë se gjuetarët kryesisht italianë paguajnë deri në 100,000 € një udhëtim për të xhiruar një zogj nga qielli në Serbi Kroacisë dhe Slloveni.

Deri në vitin 2014, Shqipëria ishte një tjetër destinacion i preferuar për këto udhëtime joshje. Por pastaj koalicioni qeverisës i vendit, i nxitur ose nga një qasje e ndritur e faunës së tij ose nevojës për varësi ekonomike në të cilin është bëri që qeveria të deklarojë ndalim total në gjueti.

Sporti ka një histori të ndërlikuar në Shqipëri. Nën diktaturën e Enver Hoxhës, e cila zgjati nga vitit 1941-1985, pronësia e armëve ishte e kontrolluar fort, të shtënat e ruajtura nga Hoxha dhe bashkëpunëtorët e tij. Në vitet e egra post-komuniste, gjuetia u bë jashtëzakonisht popullore, duke u bazuar në vulën e lidhjes së saj me klasën e elitës së vendit. Kohët e fundit, joshja ka shfrenuar kërcënimet se do të zhdukim shpendë dhe të kafshë në të gjithë Shqipërinë.

Aleksandër Trajçe, një studiues i kafshëve të egra pjesë e PPNEA, një organizatë kryesore mjedisore shqiptare, e përshkroi situatën që çoi deri në ndalimin e gjuetisë: “Ishte një masë që nuk është nxjerr nga merita, por nga dëshpërimi. Nuk kishte kontroll të armëve. Qeveria e kuptoi se nuk ka burime për të monitoruar gjuetinë, kështu që ajo vendosi një drakonian, nga lart-poshtë për ndalim”. Kjo ishte në mars të vitit 2014.

Tani, dy vjet më vonë, ndalimi është duke i ardhur fundit. Grupet mjedisore dhe organizatat gjuetisë janë mbyllur në bisedime me qeverinë, me sugjerimet që ndalimi mund të zgjatet për pesë vjet të tjera. Ndalimi nuk ka qenë një sukses i qartë. “Në vitin e parë të ndalimit, studiuesit tanë vërejtën një rënie dramatike në gjueti”, thotë Trajçe. “Por me kalimin e kohës, autoritetet kanë relaksuar kontrollin e tyre. Aktualisht, situata është kthyer aq keq sa ndonjëherë tjetër, ndoshta edhe më keq. Gjuetia është bërë një formë e mospajtimit, një mënyrë për të cilën  njerëzit kanë  treguar pakënaqësinë e tyre me qeverinë”. Ajo që është e nevojshme tani, Trajçe beson, se është një rregullim i plotë i Inspektoratit të Mjedisit dhe Pyjeve në vend, në mënyrë që kur ndalimi të hiqet, gjuetia mund të rregullohet në mënyrë efektive.

Ndërkohë që duket se gjuetarët janë kthyer në fushë, sidomos në zonat malore të veriut dhe në lindje të vendit, Trajçe nuk e sheh ndalesën si një dështim. “Ajo që ka qenë të paktën pozitive në zvarritjen është ndërgjegjësimi publik ndaj kafshëve të egra në Shqipëri. Është bërë një temë e nxehtë e bisedës. “Taulunt Bino, themelues i Shoqërisë Shqiptare ornitologjike, pajtohet me këtë. “Shumica e njerëzve, madje edhe gjuetarët, janë në favor të ndalimit,” thotë ai, “duke pasur parasysh dëmin e bërë gjatë 20 viteve të fundit dhe nevojën për faunën”.

Qeveria ka thënë se do të shpallë rezultatet e konsultimit të saj deri në fund të marsit.

Burimi: QUARTZ/Përshtati: Redjon Shtylla