Kthehet më kalërimin e tij epik nga lashtësia, “Kalorësi i Babunjës”

Një nga thesaret më të çmuara të trashëgimisë arkeologjike shqiptare, “Kalorësi i Babunjës”, ka nisur një udhëtim të jashtëzakonshëm nga thellësitë e tokës së Arnisës së lashtë në Babunjë të Lushnjës, drejt skenave ndërkombëtare të artit dhe historisë. Ky artefakt i rrallë, një statujë bronzi 14-15 cm e lartë që paraqet një kalorës të armatosur mbi kalë, daton rreth shekullit VI para erës sonë dhe është një dëshmi e gjallë e mjeshtërisë artistike dhe kulturës së pasur të Ilirisë së Jugut .

Zbulimi i kësaj statuje u bë në vitin 2018 gjatë gërmimeve arkeologjike të ndërmarra nga Instituti i Arkeologjisë në bashkëpunim me një ekip gjerman, në vendbanimin antik të Arnisës, një qytet ilir që besohet të ketë qenë një koloni e Apolonisë dhe që lulëzoi në shekullin IV para erës sonë . Për shkak të vlerës së saj të jashtëzakonshme, statuja iu nënshtrua një procesi të kujdesshëm restaurimi në Institutin Getty në SHBA, ku ekspertët bashkëpunuan me Institutin Shqiptar të Arkeologjisë për të analizuar, pastruar dhe ruajtur këtë vepër unike .
Pas restaurimit, “Kalorësi i Babunjës” u ekspozua në Muzeun Getty Villa në Los Angeles nga 26 korriku 2023 deri më 29 janar 2024, duke tërhequr vëmendjen e vizitorëve dhe studiuesve ndërkombëtarë . Aktualisht, kjo statujë është e ekspozuar në Muzeun e Historisë së Natyrës në Vjenë dhe do të qëndrojë atje deri më 31 korrik 2025, duke shërbyer si një ambasador i trashëgimisë kulturore shqiptare në skenën ndërkombëtare .
Ky udhëtim i “Kalorësit të Babunjës” nga tokat ilire drejt muzeve më prestigjioze të botës është një dëshmi e rëndësisë së ruajtjes dhe promovimit të trashëgimisë sonë kulturore. Ai na kujton se thesaret e së kaluarës mund të ndriçojnë rrugën drejt një të ardhmeje më të ndritur, ku historia dhe kultura jonë zënë vendin që meritojnë në mozaikun e qytetërimeve botërore.

Albert Vataj