Rusia sulmon me bomba fosfori, rritet frika e sulmit kimik në Ukrainë. Çfarë është lënda që shkrin trupat

Rusia ka përdorur municione me fosfor të bardhë në qytetin Kramatorsk, ka pohuar një zyrtar ukrainas, mes frikës në rritje se presidenti Putin mund të përdorë armë kimike, shkruan The Times.

Zyrtarët perëndimorë thanë se Kremlini po bëhej i “frustruar” nga ritmi i ngadaltë i pushtimit rus dhe paralajmëruan se Putini mund të përdorte armë “më pak diskriminuese” në një përpjekje për të shtypur rezistencën.

Oleksiy Biloshytskiy, nënkryetari i policisë së Kievit, akuzoi Rusinë për përdorimin e fosforit të bardhë ndërsa shpërndau një video të një substance që digjej me shkëlqim dhe shpërtheu në flakë kur prekej me një lopatë. Videoja, e cila nuk mund të verifikohej në mënyrë të pavarur, u filmua në Kramatorsk, shtëpia e shtabit ushtarak të Operacionit të Forcave të Përbashkëta të Ukrainës, i cili po lufton luftën hibride të Rusisë në Ukrainë që nga viti 2014. “Një tjetër përdorim i municioneve fosforike në Kramatorsk,” tha Biloshytskiy.

Fosfori i bardhë përdoret nga ushtritë në mbarë botën në tym, ndriçim dhe municione ndezëse, dhe zakonisht është fosfori që përdoret në municione gjurmuese. Kimikatet mund të gjymtojnë dhe të vrasin kur bien në kontakt me mishin e njeriut dhe mund të digjen deri në kocka.

Autoritetet ukrainase kanë akuzuar më parë Rusinë për përdorimin e armës në Lutsk, në perëndim të Ukrainës, dhe në Popasna, në lindje.
Zyrtarët perëndimorë paralajmëruan dje se provat nga Siria treguan se përdorimi i armëve kimike “nuk ishte një tabu që rusët vëzhgojnë”. Ata thanë se vendosja e fosforit të bardhë në Kramotarsk nuk mund të konfirmohej ende dhe se ishte “jo e mundshme, por e besueshme” që Kremlini të përdorte armë kimike.

Ata gjithashtu i bënë jehonë paralajmërimeve nga Presidenti Biden për një sulm të mundshëm me flamur të rremë pasi media shtetërore ruse akuzoi në mënyrë të rreme Ukrainën se strehon armët e veta kimike dhe tha se Kremlini ka të ngjarë të vazhdojë bombardimet e tij ndaj zonave civile. “Ndërsa Rusia bëhet e frustruar dhe duke përdorur armë që janë më pak diskriminuese në natyrë, fatkeqësisht është e pashmangshme që të ketë më shumë sulme”, thanë zyrtarët.

“Pastrimi” i Mariupolit
Mediat shtetërore ruse kanë festuar shkatërrimin e Mariupolit ndërsa transmetojnë për herë të parë pamjet e qytetit të shkatërruar.

“Njësitë ruse vazhdojnë të pastrojnë qytetin nga nacionalistët që fshihen në shtëpi dhe blloqe apartamentesh”, shkroi Russia Today në Twitter, së bashku me pamjet e blloqeve të tëra të qytetit në rrënoja.

Mediat ruse ishin përmbajtur më parë për të treguar audiencën e saj ndikimin e luftës në zonat civile.

Forcat e Kremlinit duan të “rrafshojnë” portin dhe ta bëjnë atë “hirin e një toke të vdekur”, tha dje këshilli i tij lokal, duke shpjeguar se dy bomba të mëdha kishin goditur qytetin. Videot e luftimeve të publikuara nga brigada ukrainase Azov dje treguan tanket e saj që gjuanin forcat pushtuese nëpër rrugët e qytetit.

“Nuk ka mbetur asgjë atje,” i tha presidenti Zelensky parlamentit italian me lidhje video. Ai e krahasoi luftën me rënien e Romës, duke thënë: “Për trupat ruse, Ukraina është porta e Evropës, ku ata duan të depërtojnë – por barbaria nuk duhet të lejohet të kalojë”. Ai shtoi se prodhimet bujqësore të Ukrainës, një pjesë jetike e furnizimit global të ushqimit, nuk do të korren këtë vit. “Gjëja më e tmerrshme do të jetë uria që po afron për disa vende,” tha Zelensky. Si mund të mbjellim [të korrat] nën goditjet e artilerisë ruse?”

Taktikat e rrethimit të urisë
Zyrtarët ukrainas akuzuan forcat ruse për shënjestrimin e furnizimeve ushqimore të qyteteve të mëdha pasi magazinat u goditën pranë Kievit dhe në rajonet lindore. “Në Severodonetsk, ushtria ruse vazhdon të shkatërrojë depot e ushqimit me shumicë,” tha Serhiy Haidai, kreu i administratës ushtarake rajonale të Luhansk. “Ata po i godasin sepse e dinë se ku ndodhen.”

Kombet e Bashkuara kanë paralajmëruar se në “qytetet e rrethuara”, si Mariupol, furnizimet me ushqim dhe ujë tashmë po mbarojnë, pasi Rusia pengoi hyrjen e autokolonave të OKB-së.

Përpjekjet për evakuim
Zyrtarët thonë se po përpiqen përsëri të evakuojnë Mariupolin, pavarësisht përpjekjeve të mëparshme të bllokuara nga forcat ruse, me predha që godasin autokolonat e grave dhe fëmijëve. “Ne e dimë se nuk do të ketë hapësirë të mjaftueshme për të gjithë” në fillim, por “ne do të përpiqemi të kryejmë evakuimin derisa të kemi nxjerrë të gjithë banorët e Mariupolit,” tha dje Iryna Vereshchuk, një zëvendëskryeministre.

Rusia ka vënë në shënjestër qytetet me predha të fosforit të bardhë, tha Ministria e Mbrojtjes e Ukrainës (shkruan Charlie Parker). Vendosja e bombave djegëse – e diskutueshme për përdorimin e tyre pa dallim kundër civilëve në konflikte të tjera – thuhet të jetë shembulli i fundit i Rusisë që përshkallëzon sulmet e saj.

Çfarë është fosfori i bardhë?
Fosfori i bardhë është një substancë që përdoret nga ushtarakët në tym, ndriçim dhe municione ndezëse. Ai digjet me shkëlqim kur ekspozohet ndaj ajrit dhe prodhon një sasi të madhe tymi, që do të thotë se mund të përdoret për të shënuar objektivat gjatë natës. Ai digjet në temperatura jashtëzakonisht të larta dhe mund të përdoret gjithashtu si një armë ndezëse për të hedhur zjarr mbi objektiva, duke djegur ndërtesa dhe duke shkaktuar lëndime të tmerrshme.

Cilat rregulla e rregullojnë atë?
Përdorimi i armëve që përmbajnë fosfor të bardhë është rreptësisht i kufizuar, por jo i ndaluar sipas ligjit ndërkombëtar. Si të gjitha armët, ajo rregullohet nga e drejta ndërkombëtare humanitare. Sulmet që shkaktojnë dëme “disproporcionale” ndaj civilëve dhe objektivave civile janë të ndaluara, që do të thotë se nuk mund të përdoret në ose afër zonave me popullsi të dendur. Mund të përdoret në hapësira të hapura për të fshehur lëvizjet ushtarake. Municionet me fosfor të bardhë nuk konsiderohen si armë kimike sipas Konventës për Armët Kimike.

A është përdorur nga Rusia në Ukrainë?
Oleksiy Biloshytskiy, nënkryetari i policisë së Kievit, ndau një video në Facebook që tregonte një substancë që digjet intensivisht në tokë dhe “shkrin” një lopatë metalike të përdorur për ta nxitur atë. “Një tjetër përdorim i municioneve të fosforit në Kramatorsk,” tha ai. Markiyan Lubkivsky, nga ministria e mbrojtjes e Ukrainës, tha këtë muaj se sulmet në Lutsk kishin përfshirë përdorimin e bombave me fosfor dhe një oficer i lartë policie pretendoi se municionet ishin përdorur në Luhanskun lindor.

A janë shkelur rregullat më parë?
Rusia dhe SHBA janë akuzuar nga njëra-tjetra për përdorimin e fosforit të bardhë kundër civilëve në veri të Sirisë. Izraeli e ka përdorur atë në Gaza, por thotë se është në përputhje me ligjin ndërkombëtar.

Çfarë armësh të tjera ka përdorur Rusia?
Rusia është kritikuar gjithashtu për hedhjen e bombave thërrmuese dhe lëshimin e raketave termobarike në objektivat ukrainas.