Shkrimtarja koreano-jugore, Han Kang nderohet me çmimin “Nobel” në letërsi, për vitin 2024

Autori koreano-jugor Han Kang ka fituar çmimin Nobel në Letërsi.

Shkrimtarja e trillit, 53-vjeçare është një ish-fituese e Çmimit Ndërkombëtar Man Booker për romanin e saj të vitit 2007 The Vegjetarian.

Në ceremoni ajo u vlerësua “për prozën e saj intensive poetike që përballet me traumat historike dhe ekspozon brishtësinë e jetës njerëzore”.

Komiteti i Çmimit Nobel e ka dhënë çmimin letrar që nga viti 1901 dhe kjo shënon herën e 18-të që një grua fiton çmimin.

Han është fituesja e parë koreano-jugore e çmimit, e cila u përshkrua nga bordi i çmimit Nobel si dikush që “i është përkushtuar muzikës dhe artit”.

Deklarata shtoi gjithashtu se puna e saj i kalon kufijtë duke eksploruar një gamë të gjerë zhanresh – këto përfshijnë dhunën, pikëllimin dhe patriarkalizmin.

Një pikë kthese për karrierën e saj erdhi në vitin 2016, kur ajo fitoi çmimin International Man Booker për Vegjetarian – një libër i cili ishte botuar gati një dekadë më parë, por u përkthye për herë të parë në anglisht në 2015 nga Deborah Smith.

Ai përshkruan pasojat e dhunshme për një grua që refuzon t’i nënshtrohet normave të marrjes së ushqimit.

Veprat e tjera të Hanit përfshijnë Librin e Bardhë, Veprat Njerëzore dhe Mësimet Greke.

Sekretari i përhershëm i Akademisë Suedeze Mats Malm tha në ceremoni se “ajo nuk ishte vërtet e përgatitur” për të fituar çmimin.

Kryetarja e komitetit Anders Olsen tha gjithashtu se ajo “përballet me trauma historike dhe grupe rregullash të padukshme dhe, në secilën prej veprave të saj, ekspozon brishtësinë e jetës njerëzore”.

Ai e vlerësoi “stilin e saj poetik dhe eksperimental” dhe e quajti atë “një novatore në prozën bashkëkohore”.

Kryetarja shtoi gjithashtu se ajo ka “vetëdije unike për lidhjet midis trupit dhe shpirtit, të gjallëve dhe të vdekurve”.

Han është fituesja e parë femër e çmimit të letërsisë që nga viti 2022, kur ai iu dha shkrimtares franceze Annie Ernaux .

Ajo është gjithashtu fituesja e parë femër Nobel këtë vit.

Çmimi jepet për një pjesë të punës, në vend të një artikulli të vetëm – nuk ka listë të ngushtë dhe është jashtëzakonisht e vështirë të parashikohet.

Han është vajza e romancierit Han Seung-won dhe ka lindur në qytetin e Koresë së Jugut të Gwangju.

Ajo u transferua në kryeqytetin Seul në moshë të re dhe studioi letërsi koreane në një universitet në qytet.

Veprat e saj të para të botuara ishin pesë poezi në vitin 1993 dhe ajo bëri debutimin e saj në fiction vitin e ardhshëm me një tregim të shkurtër.

Han, e cila ka mësuar shkrimin krijues në Institutin e Arteve të Seulit dhe po shkruan romanin e saj të gjashtë, është botuar në më shumë se 30 gjuhë.

Çmimi i vitit të kaluar u fitua nga shkrimtari norvegjez Jon Fosse , dhe fituesit e mëparshëm përfshijnë Toni Morrison, Doris Lessing, Kazuo Ishiguro, Gabriel Garcia Marquez dhe Bob Dylan.

BBC/ Përgatiti: Albert Vataj

BREAKING NEWS
The 2024 #NobelPrize in Literature is awarded to the South Korean author Han Kang “for her intense poetic prose that confronts historical traumas and exposes the fragility of human life.” pic.twitter.com/dAQiXnm11z

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 10, 2024

Kang do ta marrë çmimin në dhjetor. Fituesi i “Nobelit” merr 11 milionë krona suedeze (rreth 1 milion dollarë).