Ambasadori Dancho Markovski flet për marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut
Intervistoi: Marjana Doda
Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut ndajnë një vizion të përbashkët për një rajon të ndërlidhur, dhe të integruar në NATO dhe BE, ka thënë ambasadori i Maqedonisë së Veriut në Shqipëri, Dancho Markovski.
Në një intervistë ekskluzive me Argumentum.al, e para me një media shqiptare që nga paraqitja e letrave kredenciale Presidentit Ilir Meta, Ambasador Markovski zbuloi ndër të tjera gjendjen e marrëdhënieve midis dy vendeve si dhe fokusin e punës së tij gjatë qëndrimit si diplomat i lartë i Shkupit në Tiranë.
“Marrëdhëniet bilaterale midis Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe Republikës së Shqipërisë janë me një angazhim të qartë të shprehur për të vazhduar bashkëpunimin e ndërsjellë bazuar në një dialog politik të hapur dhe konstruktiv,” tha Ambasadori.
Por ai pranoi se bashkëpunimi ekonomik midis dy vendeve nuk ndjek trendin pozitiv të marrëdhënieve politike të vendosura. Kjo është arsyeja pse diplomacia ekonomike, sipas tij, ishte një nga pikat më të rëndësishme të bisedimit në takimin midis dy ministrave të jashtëm çështjet Osmani dhe Xhaçka të cilët ranë dakord për dy takime të rëndësishme, që është caktimi i seancës së dytë ndërqeveritare në gjysmën e dytë të këtij viti, si dhe ringjallja e Komitetit të Përbashkët të qeverisë për Bashkëpunim Ekonomik.
Duke iu referuar pandemisë z. Markovski ishte i mendimit se virusi ka shkaktuar një krizë që do të shënojë Shekullin 21. Por gjithashtu theksoi se është krijuar një konkurs i paparë për të siguruar sa më shumë vaksina të jetë e mundur, dhe sipas tij, solidariteti dhe madje disa shpërndarje të vaksinave në dispozicion u braktisën. Ka filluar një garë “e parë në vijën e finishit”, në të cilën vendet e pasura kanë një avantazh ndaj të varfërve. ”
Ambasadori u shpreh se bota nuk do të jetë e lirë nga virusi nëse rajone të tëra mbeten pa vaksinë herët a vonë, ata do të bëhen vatra të llojeve të reja të llojeve të mutuara të Covid 19. “Kjo është arsyeja pse është e nevojshme solidariteti, jo nacionalizmi shëndetësor. Pandemia vetëm konfirmoi se bota është një fshat global në të cilin të gjithë jemi të ndërvarur. ”
I pyetur në lidhje me rrugën e përbashkët të të dy vendeve drejt BE-së dhe pritjet për mbajtjen e Konferencave të Parë Ndërqeveritare nga ana e tyre me Bashkimin, Ambasadori ishte i mendimit se procesi i zgjerimit pengohet rëndë nga çështjet bilaterale ose keqkuptimet e vendosura nga individe të shteteve anëtare të BE, të cilat bllokojnë zgjerimin duke vendosur kushte të ndryshme që nuk kanë asnjë lidhje me procesin e zgjerimit.
“Kjo situatë minon seriozisht integritetin e BE-së, si një nga organizatat ndërkombëtare më mendjehapur që bota moderne ka pasur ndonjëherë. Politika e Bashkimit në një farë mënyre bëhet peng në vetvete. Kjo ka një ndikim negativ në të roli i të qenit një faktor i respektueshëm në marrëdhëniet ndërkombëtare “, tha Ambasadori i Maqedonisë së Veriut në Shqipëri, z.Dancho Markovski në intervistën vijuese:
Argumentum.al: Zoti Ambasador, vetem para pak kohësh ju keni paraqitur letrat kredenciale Presidentit të Republikës së Shqipërisë. Si i konsideroni marrëdhëniet midis RMV dhe Shqipërisë, si politikisht dhe ekonomikisht?
Ambassador Dancho Markovski: Marrëdhëniet dypalëshe midis Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe Republikës së Shqipërisë janë me një angazhim të qartë të shprehur për të vazhduar bashkëpunimin e ndërsjellë bazuar në një dialog politik të hapur dhe konstruktiv, dhe për mendimin tim, kjo është mënyra më e pranueshme për të ndërtuar marrëdhënie të fqinjësisë së mirë dhe të bashkëpunimi në të ardhmen, pasi që të dy vendet tona kanë një vizion të përbashkët për një rajon të prosperuar dhe të ndërlidhur, të integruar në NATO dhe BE. Bashkëpunimi shumëpalësh dhe rajonal, projektet e përbashkëta ndërkufitare, përdorimi i fondeve IPA 2, lidhja e energjisë dhe infrastrukturës mbeten të larta në përparësitë e misionit tonë të cilat shoqërohen me dialog të vazhdueshëm përmes vizitave dypalëshe të cilat do të vazhdojnë në periudhën e ardhshme.
– Ka një vit që e gjithë bota po lufton kundër virusit Covid -19. Ballkani dhe konkretisht vendet tona po përballen me pasoja të rënda social-ekonomike. A mund të kemi më shumë bashkëpunim rajonal në rrethanat e pandemisë?
Pandemia ka shkaktuar një krizë që do të shënojë Shekullin 21. Ne jemi dëshmitarë të një numri të konsiderueshëm të vendeve të pasura me sisteme mjekësore shumë më të përparuara të cilët po luftojnë për të mbrojtur qytetarët e tyre. Duket se të gjitha vendet kanë të njëjtin fat, për fat të keq sfidat me të cilat po përballemi nuk do të përfundojnë me vaksinimin, do të përballemi me probleme ekonomike që ndryshe nga vendet më të zhvilluara, do të jetë shumë më sfiduese tejkalimi i problemeve të shkaktuara nga pandemia Covid- 19 .
– Duket se ka munguar solidariteti botëror përballë pandemisë Covid-19. Si fillim me mbylljen e kufijve, dhe tashme me shpërndarjen e vaksinën kundër koronavirusit. Maqedonia e Veriut duket se i ka hapur dyert edhe për vaksinen kineze dhe atë ruse. A mendoni se edhe Shqipëria duhet të ndjeke këtë shembull? A mund të themi se kemi të bëjmë me “Nacionalizem” të vaksinave?
Eshtë e qartë se bota nuk ishte e përgatitur për një pandemi me përmasa të tilla epike. Përhapja e sëmundjes ka shkaktuar miliona infeksione që më pas çojnë në shumë biznese të dështuara, humbjen e vendeve të punës të humbura dhe ritmin total të jetës në të gjithë globin. Shumica e vendeve kanë përdorur masa kufizuese që kanë detyruar mbylljen e bizneseve të vogla dhe të mesme, deri në kufijtë e lirisë së lëvizjes së qytetarëve për të kapërcyer krizën. Është e rëndësishme të theksohet se nga ana tjetër, qendra kërkimore kanë arritur të gjeni disa lloje të vaksinave kundër Covid 19, megjithatë problemet e prodhimit dhe kërkesa e madhe e kanë lënë gjurmën e tyre.
Një gare e paprecedent është krijuar për të siguruar sa më shumë vaksina të jetë e mundur. Në të njëjtën kohë, solidariteti dhe shpërndarjet madje edhe të vaksinave në dispozicion u braktisën. Ka filluar një konkurs “i pari në vijën e finishit”, në të cilin vendet e pasura kanë një avantazh ndaj të varfërve. Sidoqoftë, një gjë është e sigurt, bota nuk do të jetë e lirë nga virusi nëse lini rajone të tëra pa vaksinë, herët a vonë, ata do të bëhen vatra të llojeve të reja të llojeve të mutuara të Covid 19. Prandaj është e nevojshme solidariteti, jo nacionalizmi shëndetësor. Pandemia vetëm konfirmoi se bota është një fshat global në të cilin të gjithë jemi të ndërvarur.
-Shqipëria dhe Maqedonina e Veriut, janë ‘afër dhe larg’ sa i përket marrëdhenieve ekonomike.Takimi i parë ndërqeveritar Shqipëri-Maqedoni e Veriut, i mbajtur më 16 dhjetor 2017 në Pogradec u konsiderua si “kapitull i ri” në marrëdhëniet mes dy vendeve. Megjithate sot pas 4 viteve marrëdhëniet tregtare Shqipëri-Maqedoni jane ende ne një numer të papërfillshëm. Cila eshte pengesa ne zhvillimin e ketyre marrëdhënieve ?
Pajtohem që bashkëpunimi ekonomik midis dy vendeve nuk ndjek trendin pozitiv të marrëdhënieve politike të vendosura. Shkëmbimi i përgjithshëm tregtar i realizuar prej 149 milion euro për vitin e kaluar tregon qartë se bashkëpunimi ekonomik është ende modest. Sidoqoftë, më lejoni ta shtjelloj këtë dhe të theksoj se kjo nuk është për shkak të pengesave administrative ose të ngjashme që parandalojnë tregtinë midis dy qarqeve. Mendimi im është se po përballemi me njohuri të pamjaftueshme të ndërsjellë të kompanive nga të dy vendet. Kjo është arsyeja pse diplomacia ekonomike ishte një nga pikat më të rëndësishme të bisedës në takimin midis dy ministrave të punëve të jashtme H.E. Z. Osmani dhe H.E. Zonja Xhaçka. Ministrat ranë dakord mbi dy takime të rëndësishme, atë për caktimin e sesionit të dytë ndërqeveritar në gjysmën e dytë të këtij viti, si dhe ringjalljen e Komitetit të Përbashkët të qeverisë për Bashkëpunimin Ekonomik. Ndërkohë, detyra e ambasadorit do të jetë lidhja e dhomave të tregtisë dhe shoqatave të të dy vendeve.
-Para disa javeve keni njoftuar bashkë me Ministren e Kulturës në Shqipëri ngritjen e qendrave kulturore e informative në Republikën e Shqipërisë dhe në Republikën e Maqedonisë së Veriut. Çfarë mund të na thoni me tej lidhur me këtë projekt ?
Nevoja për zgjerim dhe thellim të mëtejshëm konkret të bashkëpunimit kulturor dypalësh është një çështje që do t’i kushtohet vëmendje e madhe gjatë mandatit tim si Ambasador. Aktivitetet që do të zhvillohen vazhdimisht në katër vitet e ardhshme do të synojnë ribrandimin e kulturës maqedonase dhe prezantimin kulturor të vendit tonë para publikut shqiptar, në mënyrë që të paraqesë një imazh të ri të vendit tonë. Takimi me Ministren e Kulturës Elva Margariti, ndër të tjera, kishte për qëllim ta informonte atë se së shpejti do të hapim Qendrën Informative Kulturore të Maqedonisë së Veriut në Tiranë, bazuar në marrëveshjen e nënshkruar për të cilën Ministri Margariti ka një kontribut të madh.
– Më lejoni të kthehem, Shkëlqesi, në rrugën e përbashkët të dy vendeve tona drejt BE-së. Të dyja vendet tona, siç e ka konfirmuar edhe vetë Këshilli në Mars 2020, i kanë plotësuar kushtet për mbajtjen e Konferencës së parë Ndërqeveritare por ende jane ne pritje te drites jeshile nga BE. Maqedonia e Veriut ndodhet përballë kushtëzimit bullgar. A do te sakrifikoje RMV edhe gjuhën, kulturën dhe historinë perveçse emrit të saj?
Procesi i zgjerimit të Bashkimit Evropian nënkuptonte përmbushjen e të ashtuquajturve kritere të rrepta të Kopenhagës të miratuara nga Unioni, i cili duhet të jetë një sistem meritor për gatishmërinë e secilit vend kandidat për të filluar negociatat. Fatkeqësisht, ky proces pengohet rëndë nga çështje bilaterale ose keqkuptime të vendosura nga individë anëtarë të BE-së, të cilat bllokojnë zgjerimin duke vendosur kushte të ndryshme që nuk kanë asnjë lidhje me procesin e zgjerimit. Si rezultat i kërkimeve kryesore, Komisioni Evropian është vënë në një situatë ku nuk mund ta përmbush premtimin e tij.
Dëshmi për këtë janë vonesat e shumta nga BE në dy vitet e fundit, megjithë premtimet e bëra nga Komisioni Evropian. Kjo situatë minon seriozisht integritetin e BE-së, si një nga organizatat ndërkombëtare më largpamese që bota moderne ka pasur ndonjëherë. Politika e Bashkimit në një farë mënyre bëhet peng në vetvete. Kjo ka një ndikim negativ në rolin e tij për të qenë një faktor i respektueshëm në marrëdhëniet ndërkombëtare. Nga ana tjetër, kjo situatë lë hapësirë për lojtarët e tjerë ndërkombëtarë për të depërtuar në rajonin tonë.
-Dhe për ta përfunduar, Z. Markovski, cili është fokusi juaj në postin e Ambasadorit të ri të Maqedonisë së Veriut në Shqipëri dhe si mund të shërbejë për forcimin e miqësisë midis dy popujve dhe zhvillimin e marrëdhënieve ekonomike dhe politike midis dy vendeve tona?
Plani për punën time përbëhet nga katër drejtime kryesore: Promovimi i politikës së marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë; Rritja e bashkëpunimit ekonomiko-tregtar; Ri-markimi i përfaqësimit kulturor të Maqedonisë së Veriut dhe krijimi i një imazhi dhe kuptimi të ri të vendit tim; dhe Zbatimi i një koncepti të ri në bashkëpunimin dhe mbështetjen e aktiviteteve të maqedonasve dhe shoqërive të tyre dhe shoqatave që jetojnë dhe veprojnë në një Shqipëri miqësore.
