Zbuloni kush është vendi më i ndotur në planet

Nga Gëzim Hoxha

Sri Lanka MIRROR njofton se ky vend radhitet i pesti në botë për nga ndotja e tij, për shkak të plastikës dhe polietilenit. Bëhet e ditur se vetëm këtë vit njerëzit kanë hedhur rreth 435 milion kg mbetjesh të tilla dhe 4 milion qese plastike flaken çdo në këtë vend. Si të mos mjaftonin gjithë këto, një faktor tjetër e shton me 10% ndotjen e këtij vendi. Ky faktor është derdhja e naftës. Vallë a do të vijë ndonjëherë dita që me gjithë këto qeska plastike të bëhej një litar aq i gjatë sa njerëzit të ngjiteshin deri në HËNË?

Po SriLanka nuk është i vetmi vend i cili vuan një nivel kaq të madh ndotjeje. Edhe Londra vuan njësoj edhe pse është një vend në të cilin mbretëron ligji dhe rregulli. Në vitin 1952, një Smog i Madh mbyti Londrën për pesë ditë, duke e mbushur qytetin me blozë, retë e blozës zbritën në rrugë dhe depërtuan në mushkëritë e njerëzve, duke lënë më shumë se 12.000 të vdekur. Kriza shkaktoi një goditje vdekjeprurëse nga përdorimii qymyrit në qytet – por dekada me radhë, ndotja ende po shkakton më shumë se 9000 vdekje të parakohshme në vit – shkruan AFP.

Këtë herë, fajtori kryesor është dioksidi i azotit (NO2), i prodhuar nga makina e kamionë – dhe motorët sidomos me naftë, të cilat lëshojnë tri herë NO2 më shumë se automjetet me benzinë. “Industria … është pjesë e problemit, sepse zonat problematike janë pranë rrugëve”, – tha Gary Fuller, një lektor i lartë në matjen e cilësisë së ajrit në King ‘s College në Londër.

Kryebashkiaku i Londrës Sadik Khan po merret personalishtme ajrin “vdekjeprurës” në qytet, pasi fajësoi ndotjen për astmën e tij,duke e kthyer këtë çështje në një mision. Këtë javë ai njoftoi planet për taksa të reja nga 24 £ për makinat me naftë dhe benzinë si edhe automjeteve më të vjetra, në ditë për të hyrë në Londrën qendrore nga 2019.

Më shumë se 40,000 vdekje në vit në UK nga të cilat 9000 vetëm në Londër, i atribuohen ekspozimit ndaj ndotjes së ajrit në natyrë, sipas një sondazhi të vitit të kaluar nga ana e Kolegjit Mbretëror të Mjekëve dhe Kolegjin Mbretëror të Pediatrisë dhe Shëndetit të Fëmijëve.

Të dhënat tregojnë se më shumë se 1,000 çerdhedhe 1,000 shkolla e kolegje në Angli janë të vendosura pranë rrugëve ku ndotja tejkalon kufijtë ligjore.

Në shkurt, Britania ishte gjithashtu në mesin e pesë vendeve anëtare të BE-së që u paralajmëruan nga Komisioni Evropian për të adresuar shkeljet e përsëritura të kufijve të ndotjes së ajrit për dioksidit të azotit.

Për ndotjen Britanike shkruan edhe USA TODAY ku midis të tjerash lexohen se ajri toksik i Londrës po vret me mijëra çdo vit.”Në ditët e vjetranjë mjegull që ngjante si supë bizelesh mbulonte rrugët e qytetit, aq sa ju në fakt nuk mund të shihnitasgjënëpër rrugë”, thotë Thornton shef ekzekutiv dhe themelues i ClientEarth, një organizatë e ligjit mjedisor me interes publik. “Tani, të gjitha duken bukur, por gjithçka është helmuese … Kjo po vret me mijëra njerëz njësoj si gjatë smogut të Madh. “

Qeveria britanike ka qenë me të vërtetë arrogante në refuzimin e saj për të ndjekur rregullat e Bashkimit Evropian për këtë çështje, sipas Thornton.

Ne e dimë se duhet të përmbushnim standardet e BEqënë vitin 2010, por ne as nuk do t’iafrohemi atyrederi të paktën në 2025 -ën, dhe ndoshta më vonë, ” -thotë Thornton.

Gjendja ambientale pritet të ndyshojë për keq nën administtratën e re të SHBA-ve – thuhet në një artikull të publikuar në portalin LIVESCIENCE.

Një rregullore e miratuar nga ish presidenti OBAMA pati ulur përqendrimin e lejueshëm të ozonit në 70 pjesë për miliard, nga e mëparshme 75. Ozoni është një efekt anësor i ndotësve nga djegia e karburanteve fosile dhe një komponent në smog. Ajo është e lidhur me sëmundje të frymëmarrjes si sulmeve të astmës.

Administrata Trump nuk ka deklaruar akoma pozicionin e saj në lidhje me këtë rregull. Por ai është kundërshtuar gjerësisht nga republikanët, interesat e komunitetit të biznesit dhe të karburanteve fosile, pasi shtetet do të duhet të godasinkëto lëndë djegëse fosile për të përmbushur standard mëtë rrepta të cilësisë së ajrit.

PresidentiTrump ka lëshuar një urdhër ekzekutiv muajin e kaluar duke i kërkuar Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit dhe agjencive të tjera rikthejnë përsëri rregullore që kufizojnë prodhimin dhe përdorimin e energjisë së brendshme. Rregulli i ozonit nuk është përmendur në mënyrë specifike si një objektiv të këtij urdhri.

Plani, të cilin administrata e presidentit Barack Obama e vuri në fuqi në vitin 2015, projektonteqë tëuleshin emetimete dioksidit të karbonit (CO2) nga termocentralet, një gaz serë që shkakton ngrohjen e planetit. Plani Poëer Clean kërkonte që, deri në vitin 2030, emetimet e CO2 sektorin e energjisë të zbrisninme 32 për qind nën nivelet e tyre të vitit 2005, sipas Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit (EPA).

Një komentues nga 540 të till në portalin THE HILL thotë se republikanët janë nostalgjikë për ditët kur smogu mbulonte qytetet tona.

Ulja e emetimit të CO2,për  industrinë elektrike të Amerikës nënkupton ndalimin e lëshimit të këtij gazi në nivele të larta. Emisionet aktuale të industrisë së CO2 janësa 30 për qind të emetimeve të tilla vjetore për vendin, dhe dihet tashmë qënivelet e larta të CO2 në atmosferë janë të lidhura me ndryshimet klimatike.

Në Shtetet e Bashkuara, plani i ish presidentit OBAMA ish projektuar që të parandalonte 3600 vdekje të parakohshme; 1,700 infarktet; 90,000 sulmet astma; dhe 300.000 ditë punedhe ditëve shkolloretëhumbura, tha EPA.

Plani do të kishte ndihmuar Amerikën të lëvizte nga djegia e qymyrit në drejtim të “burime të pastra, si gazi [natyror], dhe madje edhe burime me të vërtetë të pastra, si energjia e rinovueshme, si era dhe energjia diellore. Ka përfitime të konsiderueshme shëndetësore, kur ju kaloni nga një burim pista si qymyr për burime të pastra.

Gjatë debatit të dytë presidencial, Trump përmendi përdorimin e teknologjisë së”qymyrit të pastër”. Kjo teknologji ende nuk ekziston thonë shkencëtarët.

Ideja prapa një teknologjie të tillë është që të gjesh një mënyrë për të kapur CO2 dhe ndotësite tjerë nga termocentralet para se ato të hyjnë në atmosferë. Por zhvillimii këtyre teknologjive kërkon para, që do të thotë se termocentralet me gjasë nuk do ta bëjnë një gjë të tillë nëse qeveria nuk i motivon ata.

Politika që mbrojnë mjedisin lulëzojnë kur qeveria i mbështet ato. Për shembull,që nga viti 2007, konsumi i energjisë elektrike jonë ka qëndruar në vend edhe pse ekonomia amerikane është rritur.

Kjo ka ndodhur, pjesërisht, për shkak të përpjekjeve të qeverisë amerikane për të promovuar produktet energji-efektive, sidomos nëpërmjet programit të saj Star Energy, e cila etiketonte pajisje të energjisë efektive të tilla si llambat LED, pjatalarëset dhe frigoriferë që përdorin 80 për qind më pak energji se sa paraardhësit e tyre etj.

E pra njerëzve do t’iu duhet të përballen akoma me ndotjen, një ndotje që të merr frymën, që të vret. Ata dhe udhëheqësit e tyre e sidomos ELITAT që e drejtojnë botën mbarë do të duhet të heqin dorë nga përkrahja për disa biznese ndotëse dhe të zhvillojnë politika të cilat ndoshta nuk do ta ndërprisnin ndotjen se kapitalizmi mbështetet thellësisht në konsum port ë paktë do e pakësonin atë dhe do i bënin njerëzit më miqësor me mjedisin.