80 vjetori i Zërit të Amerikës në Shqip

Sot mbushen 80 vjet që nga emisioni i parë i Zërit të Amerikës në gjuhën shqipe. Më 13 maj të vitit 1943, ndërsa bota ishte përfshirë në Luftën e Dytë Botërore, transmetimeve ndërkombëtare të Shteteve të Bashkuara iu shtua edhe gjuha shqipe. Emisionet në shqip u ndërprenë për disa vite pas luftës, por u rihapën përsëri ndërsa bota e gjente veten në një luftë tjetër, atë që hyri në histori si Lufta e Ftohtë. Zëri i Amerikës në shqip, atëhere dhe sot, vazhdon të luajë një rol jetik për t’u sjellë shqiptarëve informacione të paanashme, të sakta dhe objektive, mbi zhvillimet në vendet e tyre, në botë dhe në Shtetet e Bashkuara. Në vazhdim ju ftojmë të ndiqni një kronikë të shkurtër mbi historinë e Zërit të Amerikës.

Zëri i Amerikës shënon sot 80 vjetorin e transmetimit të emisionit të parë në gjuhën shqipe.

Më 13 maj 1943, nga studiot e atëhershme të Nju Jorkut, Zëri i Amerikës, foli për herë të parë në shqip.

Ndërsa bota ishte përfshirë në Luftën e Dytë Botërore, transmetimeve ndërkombëtare të Shteteve të Bashkuara iu shtua edhe gjuha shqipe. Emisionet në shqip u ndërprenë për disa vite pas luftës, por u rihapën përsëri ndërsa bota e gjente veten në një luftë tjetër, atë që hyri në histori si Lufta e Ftohtë.

Zëri i Amerikës në shqip, atëhere dhe sot, vazhdon të luajë një rol jetik për t’u sjellë shqiptarëve informacione të paanashme, të sakta dhe objektive, mbi zhvillimet në vendet e tyre, në botë dhe në Shtetet e Bashkuara.

Vetë Zëri i Amerikës ishte themeluar një vit më pare. Më 1 shkurt 1942, ndërsa bota po përjetonte mizoritë e Luftës së Dytë Botërore, folësi i emisionit të parë të Zërit të Amerikës, William Hale, e hapi programin me fjalët, që kanë hyrë tashmë në histori: “Ju flet Zëri i Amerikës! Lajmet mund të jenë të mira, ose të këqija për ne, por ne do t’ju themi të vërtetën”.

Në ditët e para, studiot e Zërit ishin në Nju Jork. Në vitin 1945, me përfundimin e Luftës së Dytë Botërore, Shërbimi Shqip u mbyll. Por ndërsa Evropa u nda nga perdja e hekurt, për koiçidencë, po më 13 maj të vitit 1951, Shërbimi Shqip u rihap, për t’i vazhduar transmetimet pandërprerë deri në ditët e sotme.

Misioni i Zërit të Amerikës ishte depërtimi prapa Perdes së Hekurt, me lajme dhe informacione në vendet ku liria e shtypit ishte e kufizuar, ose nuk ekzistonte.

Ndonëse kanë kaluar disa dekada që atëhere, përhapja e së vërtetës, informacioni i saktë, objektiv, i paanshëm, vazhdon të jetë në qendër të misionit të Zërit të Amerikës, thotë shefi i Shërbimit Shqip Arben Xhixho.

Zëri i Amerikës ka qëndruar përherë pranë jush, në vitetet e errta të diktaturës në Shqipëri, në përpjekjet shumëvjeçare të shqiptarëve në Kosovë për liri e të drejta, dhe në dekadat e fundit, në përpjekjet e shqiptarëve për reforma, ngritjen e institucioneve demokratike dhe krijimin e qeverisjeve të bazuara mbi shtetin ligjor.

Fundi i viteve ’80 solli ndryshime historike në Evropën Lindore dhe Bashkimin Sovjetik. Disa besojnë se për këto ndryshime, të paktën pjesërisht, ndikoi edhe Zëri i Amerikës dhe transmetuesit e tjerë ndërkombëtarë perëndimorë.

“Në Shqipëri, një vend i sunduar për 5 dekada nga një prej regjimeve më shypëse të Lindjes, Zëri i Amerikës, sipas shumë vëzhguesve luajti një rol kyç në procesin e demokratizimit të vendit, përmes mbulimit nga afër të protestave kundër komunizmit, duke u bërë stacioni i vetëm mediatik, ku opozita e re, që ishte në formim e sipër, mund të shprehte lirshëm mendimet e saj, megjithë kufizimet e asaj kohe. Kosova, paraqiste sfida të një tjetër natyre. Zëri i Amerikës kishte mbuluar prej vitesh nga afër përpjekjet e komunitetit shqiptaro-amerikan për të bërë të njohur për publikun amerikan vuajtjet dhe kërkesat e shqiptarëve për liri. Këto dy ngjarje historike, rënia e komunizmit dhe lufta në Kosovë, e bënë Zërin e Amerikës stacionin e preferuar ndër shqiptarët”, thotë shefi i Shërbimit Shqip Arben Xhixho.

Fundi i viteve ’90 u dominua nga luftrat në Ballkan. Në kohën kur regjimi i Millosheviçit, filloi fushatën e spastrimit, duke dëbuar gati gjysmën e popullsisë shqiptare nga vendi dhe, kur mediumet në gjuhën shqipe në Kosovë u detyruan të mbylleshin, Zëri i Amerikës, që në atë kohë transmetonte edhe në valë të shkurtëra, u bë një nga stacionet kryesore, ku shqiptarët merrnin informacione se çfarë po ndodhte në vendin e tyre. Përmes një linje të posaçme telefonike të Zërit të Amerikës, banorët e zhvendosur mund të lidheshin me njeri tjetrin, për të ditur ku ndodheshin.

Me zhvillimin e teknologjisë, ndërsa televizioni po i zinte gjerësisht vendin radios, Zëri Amerikës, iu përshtat ndryshimeve të reja.

Më 9 nëntor, 1999, u transmetua emisioni i parë televiziv Ditari dhe në maj të vitit 2015, u transmetua emisioni i fundit i radios.

Por ndërsa radio u mbyll, transmetimet e Zërit të Amerikës, u zgjeruan në platforma dixhitale, thotë Shefi i Shërbimit Shqip Arben Xhixho.

“Është interesante se edhe sot, kur i referohen Zërit të Amerikës, shumë mediume vazhdojnë të thonë ‘radio Zëri i Amerkës’. Kjo flet për ndikimin e madh që ka luajtur Zëri i Amerikës në vite. Shqiptarët e mirëpritën në familjet e tyre duke e bërë ritual të mbrëmjes në orën 18. Sot Zëri i Amerikës, vazhdon të jetë i pranishëm, në televizion dhe në të gjitha platformat popullore dixhitale, Facebook, YouTube, Twitter, Instagram. Teknologjia ka ndryshuar, por misioni ynë mbetet i njejtë, tregimi i së vërtetës. Është kënaqësi e veçantë kur në epokën e sotme të desinformimit, besueshmëria e lajmeve të Zërit të Amerikës, është në mbi 90 për qind”.

Zëri i Amerikës, financohet nga Kongresi Amerikan, por politika e tij editoriale është e pavarur, e mbrojtur me ligj nga ndërhyrjet qeveritare./VOA/