Eurovision në krizë: Katër shtete bojkotojnë festivalin pas vendimit për Izraelin

Izraeli do të lejohet të konkurrojë në edicionin e ardhshëm të Festivalit Evropian të Këngës, Eurovision, kanë konfirmuar organizatorët, një vendim që ka nxitur menjëherë disa transmetues publikë të njoftojnë bojkotimin e ngjarjes. Transmetuesi holandez AVROTROS, RTVE i Spanjës, RTE i Irlandës dhe RTV i Sllovenisë publikuan menjëherë deklarata ku konfirmuan se nuk do të marrin pjesë në konkursin e vitit 2026. Ky vendim pasoi mbledhjen e asamblesë së përgjithshme të Bashkimit Evropian të Transmetuesve (EBU) të enjten.

Anëtarëve nga 37 vende iu kërkua të votonin në një votim të fshehtë nëse ishin dakord me rregullat e reja më të ashpra të shpallura muajin e kaluar, pa u zhvilluar një votim i drejtpërdrejtë për pjesëmarrjen e Izraelit vitin e ardhshëm. Kjo pasoi kritikat nga disa transmetues për rolin e Izraelit në Eurovision mes luftës në Gaza dhe akuzave se votimi në konkursin e këtij viti ishte manipuluar në favor të konkurrentit të tyre. Në një deklaratë, EBU, që organizon Eurovision-in, tha se anëtarët kishin treguar “mbështetje të qartë për reformat për të përforcuar besimin dhe për të mbrojtur neutralitetin”. Megjithatë, Sky News raporton se 11 vende votuan kundër pranimit vetëm të ndryshimeve të rregullave.

Golan Yochpaz, shefi ekzekutiv i transmetuesit publik të Izraelit KAN, tha gjatë takimit se përpjekjet për t’i larguar ata nga konkursi mund “të kuptohen vetëm si një bojkot kulturor”. Presidenti i Izraelit, Isaac Herzog, shkroi në X pas njoftimit: “Izraeli meriton të përfaqësohet në çdo skenë në mbarë botën… Shpresoj që gara të mbetet një garë që promovon kulturën, muzikën, miqësinë mes kombeve dhe mirëkuptimin kulturor ndërkufitar”.

Transmetuesit nga Spanja, Irlanda, Sllovenia dhe Holanda kishin deklaruar më herët gjatë vitit se nuk do të merrnin pjesë në vitin 2026 nëse Izraelit do t’i lejohej të vazhdonte në garë. Pas mbledhjes, RTE e Irlandës konfirmoi pozicionin e saj, duke thënë se “pjesëmarrja e Irlandës mbetet e paimagjinueshme duke pasur parasysh humbjen e tmerrshme të jetëve në Gaza”. AVROTROS i Holandës tha se “në rrethanat aktuale, pjesëmarrja nuk mund të pajtohet me vlerat publike që janë themelore për organizatën tonë”.

Duke konfirmuar tërheqjen e saj, RTVE e Spanjës theksoi se bordi i drejtorëve kishte rënë dakord që në shtator se vendi do të tërhiqej “nëse Izraeli do të ishte pjesë e tij”. Kjo është një goditje e madhe për Eurovision-in, pasi Spanja është një nga “Pesë të Mëdhenjtë” – grupi që përfshin edhe Francën, Gjermaninë, Italinë dhe Mbretërinë e Bashkuar, të cilët janë kontribuesit më të mëdhenj financiarë të festivalit. Ndërkohë, transmetuesi slloven RTV tha se po tërhiqej nga gara “në emër të 20,000 fëmijëve që vdiqën në Gaza”.

Në anën tjetër, transmetuesi i Austrisë ORF, që do të presë festivalin vitin e ardhshëm, tha se ishte i kënaqur me vendimin. Drejtori i përgjithshëm, Roland Weissman, deklaroi se konkursi “është një garë për transmetuesit, jo për qeveritë” dhe se ai personalisht kishte avokuar për pjesëmarrjen e Izraelit. Edhe BBC, transmetuesi i Mbretërisë së Bashkuar, tha se mbështet vendimin që Izraelit t’i lejohet pjesëmarrja, duke theksuar se “kjo ka të bëjë me zbatimin e rregullave të EBU-së dhe të qenit gjithëpërfshirës”.

Kjo krizë konsiderohet si një nga më të mëdhatë në historinë politike të Eurovision-it, me sugjerime se edhe transmetues të tjerë mund të ndjekin shembullin. Transmetuesi i Islandës RUV tha se bordi i tij do të diskutojë pjesëmarrjen në një mbledhje javën e ardhshme. Ndryshimet e reja të rregullave, të cilat u votuan, erdhën pas akuzave për “ndërhyrje” nga qeveria izraelite në edicionin e vitit 2025. Ndryshimet kryesore përfshijnë rregulla më të qarta për promovimin, përgjysmimin e kufirit të votave të audiencës dhe rikthimin e jurive profesionale në gjysmëfinale.