Iktusi, simptomat e para dhe ç’duhet bërë në rast të një sulmi

Më 29 tetor ishte Dita Botërore e goditjes së iktusit, që prek më shumë se 15 milionë njerëz në vit, duke shkaktuar 6.7 milionë të vdekur, që përbëjnë 12% të të gjitha shkaqeve të vdekjes në nivel global. Por në 90% të rasteve është e parandalueshme.

Tri orët pas simptomave të para të goditjes janë të rëndësishme: por sipas hulumtimit amerikan shumë të rinj rrezikojnë t’u japin pak peshë simptomave të para. Ja se si të jemi më të përgatitur.

Çfarë është iktusi (hishemia)? – Iktusi është një dëmtim i trurit që ndodh kur rrjedhja e gjakut në tru, papritur ndërpret pengimin e një arterie (goditje ishemike) ose rrallë për shkak të ndarjes së tij (goditje hemorragjike). Pa një ndërhyrje të menjëhershme (në orët e para të sulmit) që sjell oksigjen në pjesën e prekur, neuronet fillojnë të vdesin: kjo mund të çojë në paaftësi serioze dhe madje edhe vdekje.

Iktusi hishemik – Është forma më e zakonshme e iktusit. Ajo është shkaktuar nga një trombozë ose një emboli që bllokon një arterie të trurit. Kjo trombozë mund të formohet drejtpërdrejt në atë vazo ose mund të marrë nga rrethet e tjera të trupit përmes qarkullimit të gjakut.

Iktusi hemorragjik – Është goditja më e rrallë, por më e rrezikshme. Ajo shkaktohet nga thyerja e murit të një arterie të trurit, e cila shkakton një hemorragji të vështirë cerebrale për t’u bllokuar. Mini-iktus Sulmi i tranzicionit ishemik (TIA) është një ulje e përkohshme në hyrjen e gjakut në tru, të mjaftueshme për të përcaktuar disa simptoma që regresohen brenda 24 orëve. Kjo është një zile e rëndësishme alarmi për një goditje të madhe.

Simptomat – Dobësi, ose mpirje, në fytyrë, krahë, këmbë, sidomos në njërën anë të trupit. Konfuzion, vështirësi në të folur dhe në të kuptuar. Probleme vizuale (në njërin sy ose tek tw dy sytë). Vështirësi në të ecur, humbje ekuilibri.

Trajtimi – Në rastin e goditjes, është shumë e rëndësishme që pacienti të ndihmohet në një departament të specializuar, të ashtuquajturin “njësi të goditjes”: kjo lejon që të reduktohet vdekshmëria dhe paaftësia e rëndë. Në rast të goditjes hishemike, trajtimi emergjent përfshin përdorimin e ilaçeve trombolitike (ose fibrinolitike), të cilat lejojnë shpërbërjen e mbylljes arteriale dhe rivendosjen e rrjedhjes së gjakut. Trajtimi i goditjes hemorragjike është më kompleks: ajo synon të kontrollojë presionin e gjakut, hemorragjinë dhe hematomën cerebrale.

Rehabilitimi – Pasojat e goditjes varen nga pjesa e trurit që është dëmtuar: mund të keni probleme të lëvizjes, një paralizë të gjymtyrëve të një ane të trupit, vështirësi në të folur ose arsyetim. Rehabilitimi ndihmon në shërimin funksional. Për rimëkëmbjen e lëvizjes, ndjeshmërisë dhe funksioneve njohëse, hyjnë në veprim fizioterapistët dhe fiziistët. Rehabilitimi i problemeve të komunikimit dhe gëlltitjes është detyrë e terapistit të fjalës.