“Lufta në burgun e Spaçit, mesazh shprese për njerëzit në mbarë botën”

Me datë 23 Maj 2016, Shqipëria rikujtoi krimet e regjimit komunist. Jo vetëm mediat tona raportuan me shkrime, reportazhe dhe opinione por kjo datë mori një jehonë dhe nga mediat ndërkombëtare. Një interesim që ende vazhdon, ku në reportazhin e fundit të agjencisë Turke,”Anadolu Agency”, një shkrim i dedikuar me nota emocional, e njëkohësisht i trishtë për shifrat e paraqitura.”Është periudha më e errët e Shqiptarëve”,- e ka cilësuar kjo agjenci. Një regjimit i tmerrshëm, ku sipas saj kujtimet mbetet ende të freskëta.

Artikulli i plotë

Tmerret e regjimit komunist në Shqipëri, mbeten të freskëta në mendjet e të mbijetuarve, ndërsa vendi kujton mizoritë me të cilat u përballën të burgosurit politikë para 43 vjetësh, në burgun famëkeq të Spaçit. Më 23 maj 1973, të burgosurit politikë në Shqipëri u ngrit kundër një prej regjimeve më brutale diktatoriale në Europë, duke kërkuar mbështetje, për ti dhënë fund urisë dhe kushteve çnjerëzore të jetesës. Është  thënë se ajo ishte revolta më e madhe e këtij lloji në burg, gjatë kohës së komunizmit.

Edhe pse lufta e të burgosurve në burgun e Spaçit dërgoi një mesazh shprese për njerëzit në të gjithë botën, fitorja e tyre erdhi vite më vonë, në vitin 1991. Ndërkohë, ata që thërrisnin slogane anti-komuniste, u shtypën brutalisht nga qindra forca të sigurisë. Katër të burgosur të përfshirë në kryengritjen u ekzekutuan nga një skuadër pushkatimi, ndërsa tetë të tjerë u dënuan me 25 vjet burgim, sipas “Muzeun të Kujtesës”, një projekt i shtetit të mbështetur e për të nderuar viktimat. Megjithatë, disa të burgosur mbetën mospërfillës të së drejtës deri në fund. Kur Skënder Daja, një nga njerëzit e ekzekutuar, u pyet për të kërkuar falje, ai shkëlqyeshëm u përgjigj se: “Edhe në qoftë se unë kam 10 jetë, në të gjithë unë do të kisha bërë të njëjtën gjë, do të luftoja për të qenë i lirë”.

Bilal Kola, kreu i Institutit për Integrimin e ish-të Përndjekurve Politikë, tha për Anadolu Agency se: “Rreth 6.000 persona u ekzekutuar me ose pa gjyq”, gjatë periudhës 45 vjeçare të regjimit komunist. Një total prej “18,000 njerëz u burgosën” për arsye politike dhe “30,000 u dërguan në kampet e internimit”, brenda vendit, tha Kola.

Popullsia e Shqipërisë ishte mbi një milion, kur komunistët erdhën në pushtet pas Luftës së Dytë Botërore, e cila u rrit në pak më shumë se tre milionë, kur regjimi u rrëzua në vitin 1991. Diktatori shqiptar Enver Hoxha udhëhoqi një nga regjimet më të ashpra dhe më të përgjakshme në Europë, në mes të 1944 dhe deri në vdekjen e tij në vitin 1985. Përveç vrasjeve, regjimi i Hoxhës kujtohet për ndërtimin e 23 burgjeve dhe 48 kampe përqendrimi.

Burgu i Spaçit, i cili u hap në vitin 1968 në një luginë të papopulluar në rrethin e Mirditës, ishte një eksperiment brutal i regjimit. Zona e ashpër gjeografike e bëri të pamundur për mijëra të burgosur politikë për të shpëtuar. Sipas Kolës, një përqindje e konsiderueshme e popullatës shqiptare ka vuajtur nga persekutimi drejtpërdrejtë apo i tërthortë politik, gjatë regjimit komunist. Ai gjithashtu tha se eshtrat e mijëra njerëz të cilët u ekzekutuan pa gjyqe apo ata që kishin vdekur në burgje për shkak të urisë ose torturave, mbeten të humbura. Ai tha se regjimi nuk e kurseu as familjet e të burgosurve politikë dhe gratë shtatzëna, fëmijët dhe pleqtë për internimin në kampet e ndryshme.

Simon Miraka, një i mbijetuar 71-vjeçar, tha për Anadolu Agency se në lidhje me mizoritë e regjimit e cila filloi qysh në qytetin e Shkodrës, në veri të Shqipërisë, në vitin 1945. Ai tha se regjimi i kishte kthyer shtëpinë e tij në një burg. Miraka tha se për 45 vjet, ka jetuar në kampet e internimit, deri në kohën kur regjimi ra. Ai tha se pesë vjet ai kaloi në kampin e përqendrimit të Tepelenës, në mes të vitit 1949 dhe 1954 në jug të Shqipërisë, dhe ato ishin vitet më të vështira për familjen e tij. Rreth 400 fëmijë gjetën vdekjen në këtë kamp, eshtrat e të cilëve mbeten të humbur gjithashtu.

“Edhe sot mendoj se si unë munda të mbijetoj në atë kamp, ku vdiqën aq shumë fëmijë atje”,- tha ai. Kampi i përqendrimit në Tepelenë, ishte një nga shumë kampet e vetëquajtura staliniste në Shqipëri, e cila u hap në vitin 1949. Më shumë se 500 njerëz të pafajshëm vdiqën në atë kamp nga; “Uria, sëmundjet, torturat, puna e rëndë, keqtrajtimi dhe kushtet çnjerëzore”.

Përshtati në Shqip: Redjon Shtylla

*Titulli i vendosur është i redaksisë