Në Athinë, për Çamërinë e kanë fjetur mendjen, po ne?!

Nga Ben Andoni/Ministri i Punëve të Jashtme të Greqisë Nikos Kotzias mbase nuk është nga diplomatët më të mirë të historisë së vendit fqinj, por në deklaratat e fundit, që ka dhënë për median e vendit të tij, ka qenë më i qarti syresh. Ai, deklaratat e kolegut të tij shqiptar, Bushati i ka ‘zeruar’, duke përmendur se nuk ekzistojnë pretendime për Veriun e Greqisë dhe se Shqipëria respekton Aktin Final të Helsinkit, që do të thotë se nuk dëshirohen ndryshime kufijsh. Një fakt, që Shqipëria e ka respektuar në të gjithë ekzistencën e saj shtetërore në tre sisteme ekonomiko-shoqërore të ndryshme. Dhe, për t’i vënë kapakun ka shtuar dhe qëndrimin e kryeministrit Rama kundër pretendimeve, madje duke shkuar dhe më tej, duke parashikuar lëvizjet politike shqiptare: zgjedhje të parakohshme disa muaj para afatit zyrtar.

Kalimi i viteve, në vend që ta lehtësojë qasjen në problemin çam të dy vendeve, e ka rënduar. Së pari, përfaqësimi i Partisë së Çamëve nuk ka qenë në lartësinë e duhur dhe paçka përpjekjeve të vazhdueshme politike të tyre, asnjëherë kauza e tyre nuk ka qenë qëllim primar i qeverive shqiptare. Shembujt janë të panumërt dhe kujto vetëm përpjekjet e tyre për të miratuar një rezolutë sa të vështirë kanë qenë.  Ndërkohë, përfaqësimi politik i tyre e ul zërin sapo merr një post në strukturën e shtetit shqiptar. Dhe, nuk pritet gjë më shumë, kur vetë ata janë të përçarë, por më shumë akoma politika shqiptare nuk e sheh asnjëherë si prioritet. Por, në të drejtën ndërkombëtare ekzistojnë disa lëvizje, që duke respektuar statuset e shteteve respektive dhe përballjet ndaj njëra-tjetrës, punohet për zgjidhje.

Kurse ndërkohë mes vendeve nuk lëviz asgjë: qëndrimi i Shqipërisë vazhdon njësoj si në kohën e komunizmit, ashtu si edhe Greqia, njësoj si në kohën e L2B, Luftës Civile, diktaturës dhe demokracisë. Duket sikur të gjithë çamët janë pinjollë të kolaboracionistëve, ashtu si pretendohet jo rrallë nga qarqet greke, kurse Shqipëria vazhdon e i mëshon aspektit patetik të çështjes. Po përtej jetëve të humbura, pogromit ndaj tyre, të mos harrojmë është zhvendosur një popullsi e tërë e pafajshme dhe u janë sekuestruar pasivisht pronat. Që do të thotë se në shekullin e XXI, çështjen e tyre nuk mund ta mbajnë më politikanët dhe akrobacitë e ndryshme të individëve, por në lojë duhen futur Gjykatat Ndërkombëtare dhe juristët e të dy vendeve duhet të tregojnë forcën e tyre, sesi mund t’ia dalin një çështje që i ka të gjitha gjasat t’i merret më e mira, për të ardhmen e dy vendeve tona fqinje.

Anipse, këtu problemi për herë të parë kalon te çamët. Në vend të luftës për pushtet në Shqipëri, ata duhet të ndajnë mendjen për pasurinë e tyre dhe për statusin e të ardhmes. Është një rrugë e gjatë, por nëse niset e ka një fund, pra, në vend sesa të dëgjojnë cinizmin e politikanëve grekë dhe më keq akoma të nëpërkëmbjes së kauzës së tyre në Shqipëri, duhet të mendojnë një parashtrim juridik të Çështjes në Gjykatat Ndërkombëtare. Historianët grekë kanë filluar të reflektojnë, duke na treguar një skakierë ngjarjesh që shkon tej ngjarjeve të vitit 1941, ku përfshihen dhe forca të tjera të Aleatëve, gjë që e bën çështjen sa të koklavitur por edhe sfiduese.

Edhe vetë Shqipërisë së vërtetë i mbetet t’i mbështesë Çamët jo me një fjali retorike me ministrin grek apo me presidentin e tyre të radhës, por me luftë cilësore juridike. Është e vështirë por jo e pamundur. Toka e humbur e ka kumbimin e zërit më të madh sesa çjerrjet e politikanëve, që fitojnë pikë me ta dhe krenohen si Kotzias tashmë së fundi, madje duke na folur dhe për politikën shqiptare. Çamët janë vonë, pasi ende s’kanë filluar seriozisht të ndajnë mendjen për të ardhmen e tyre. (Java)