Parku i liqenit të mbetet natyral, ashtu siç është projektuar
Lajme E Martë, 20 Prill 2021 11:51
Nga Prof.Assoc.Dr. Gjok Vuksani / U bë një kohë e gjatë që po diskutohet për parkun e madh të qytetit të Tiranës i ashtuquajturi Parku i Liqenit.
Qëndrimet kanë qenë të ndryshme në mbrojtje të tij dhe në mbrojtje të futjes të elementeve struktural në park si “Lodra për fëmijë “ , “rrugica për çiklistet” etj etj.
Ndërsa unë do jap mendimin tim , kryekëput profesional, pa u ndikuar nga pasionet dhe interesat e grupeve të ndryshme.
Që në krye të herës duhet të theksoj se Tirana është kryeqyteti me sipërfaqe të gjelbër më të ulët në Europe, rreth 2-4 m² për banorë (edhe kjo shifër duhet të merret me rezerve sepse nuk ka një metodikë të saktë llogaritjeje),e krahasuar me kryeqytetet e tjera si Vjena apo Moska që shkojnë deri 24 m² për banorë .
Së pari vetëm duke u nisur nga kjo “gjendje alarmante” është e domosdoshme që të mos preket asnjë cm² sipërfaqe e gjelbër në këtë qytet të “cimentosur”.
Parku i liqenit (sipas inventarit të bashkisë ) ka rreth 22 200 bimë dhe shkurre, pothuajse gjysmën e pemëve zbukuruese që ka gjithë qyteti i Tiranës (45000 gjithsej), pra duke mbrojtur parkun ,mbrojmë njërën nga mushkëritë e gjelbërta të qytetit.
Së dyti parku i liqenit është projektuar si “Park natyral” me grup bimësh të ndryshme si Akacia 3640 cope , lisi 3300 cope , Pisha e butë 1520 copë etj, në mënyrë që të krijojnë një hapësirë të gjelbërt të ngjashme me nje pyll natyral.
Projektuesit e tij kanë sjellë një ”pyll të tërë” në afërsi të qytetit me qëllim krijimin e një mikroklime të tillë natyrale për tju treguar banorëve dhe kryesisht fëmijëve si është një pyll i vërtetë dhe për të përfituar në maksimum nga të mirat që ai sjell ,(niveli i oksigjenit , cilësia e ajrit prania e fitocideve etj ).
Së treti ky “pyll natyral” krahas pemëve të larta ka edhe bimësinë e nënpyllit që luan një rol të jashtëzakonshëm në pastrimin dhe përmirësimin e cilësisë së ajrit. Është provuar se: 1 ha sipërfaqe e gjelbërt urbane përmirëson ajrin duke kapur rreth: 5,5 ton pluhura , 0,7 ton oksid karboni CO₂ , 2,1 ton bioksid squfuri SO₂ , 2,4 ton bioksid azoti si dhe 6 ton ozon O₃.
Së katërti shtrimi i sipërfaqes së parkut me çfarëdo materiali tjetër përveç barit dhe bimëve barishtore prish në mënyrë përfundimtare cilesinë e tokës dhe dobëson ndikimin pozitiv që ka sipërfaqia e gjelbërt në mjedis.
Gjithashtu vendosja e shtresave prej gome apo materialeve të tjera inerte ndërpret mundësinë e kapjes së ndotëseve të ndryshëm që ndodhen në atmosferë nga koloidet e tokës që depërtojnë nëpërmjet shiut duke stimuluar mundësinë që ato të riciklohen përsëri.
Prandaj shpesh herë (siç ndodhi para disa ditësh) ndotësit e ajrit rikthehen përsëri në formë shiu me ngjyrë.
Mund të radhisja shumë argumente shkencore përsa i përket stilit të projektimit , bashkëshoqërimeve bimore etj, etj, etj, por ndoshta këto shpjegime janë më pak të kuptueshme për lexuesit. Ndaj, ju lutem lërëni sa më natyral parkun e Liqenit, lëreni ashtu siç e kanë ideuar krijuesit (projektuesit), mjaft gjëra kemi prishur gjatë këtyre viteve ne njerëzit. Ju lutem mos fusni hekur, beton, gomë, plastike në park sepse I gjithë ambient ku jetojmë, rrugët, shtëpitë, shkollat, zyrat tona janë plot e përplot me këto material të rrezikshme, lëreni parkun vetëm me bar dhe pemë se janë shumë më të bukura.
Qëndrimet kanë qenë të ndryshme në mbrojtje të tij dhe në mbrojtje të futjes të elementeve struktural në park si “Lodra për fëmijë “ , “rrugica për çiklistet” etj etj.
Ndërsa unë do jap mendimin tim , kryekëput profesional, pa u ndikuar nga pasionet dhe interesat e grupeve të ndryshme.
Që në krye të herës duhet të theksoj se Tirana është kryeqyteti me sipërfaqe të gjelbër më të ulët në Europe, rreth 2-4 m² për banorë (edhe kjo shifër duhet të merret me rezerve sepse nuk ka një metodikë të saktë llogaritjeje),e krahasuar me kryeqytetet e tjera si Vjena apo Moska që shkojnë deri 24 m² për banorë .
Së pari vetëm duke u nisur nga kjo “gjendje alarmante” është e domosdoshme që të mos preket asnjë cm² sipërfaqe e gjelbër në këtë qytet të “cimentosur”.
Parku i liqenit (sipas inventarit të bashkisë ) ka rreth 22 200 bimë dhe shkurre, pothuajse gjysmën e pemëve zbukuruese që ka gjithë qyteti i Tiranës (45000 gjithsej), pra duke mbrojtur parkun ,mbrojmë njërën nga mushkëritë e gjelbërta të qytetit.
Së dyti parku i liqenit është projektuar si “Park natyral” me grup bimësh të ndryshme si Akacia 3640 cope , lisi 3300 cope , Pisha e butë 1520 copë etj, në mënyrë që të krijojnë një hapësirë të gjelbërt të ngjashme me nje pyll natyral.
Projektuesit e tij kanë sjellë një ”pyll të tërë” në afërsi të qytetit me qëllim krijimin e një mikroklime të tillë natyrale për tju treguar banorëve dhe kryesisht fëmijëve si është një pyll i vërtetë dhe për të përfituar në maksimum nga të mirat që ai sjell ,(niveli i oksigjenit , cilësia e ajrit prania e fitocideve etj ).
Së treti ky “pyll natyral” krahas pemëve të larta ka edhe bimësinë e nënpyllit që luan një rol të jashtëzakonshëm në pastrimin dhe përmirësimin e cilësisë së ajrit. Është provuar se: 1 ha sipërfaqe e gjelbërt urbane përmirëson ajrin duke kapur rreth: 5,5 ton pluhura , 0,7 ton oksid karboni CO₂ , 2,1 ton bioksid squfuri SO₂ , 2,4 ton bioksid azoti si dhe 6 ton ozon O₃.
Së katërti shtrimi i sipërfaqes së parkut me çfarëdo materiali tjetër përveç barit dhe bimëve barishtore prish në mënyrë përfundimtare cilesinë e tokës dhe dobëson ndikimin pozitiv që ka sipërfaqia e gjelbërt në mjedis.
Gjithashtu vendosja e shtresave prej gome apo materialeve të tjera inerte ndërpret mundësinë e kapjes së ndotëseve të ndryshëm që ndodhen në atmosferë nga koloidet e tokës që depërtojnë nëpërmjet shiut duke stimuluar mundësinë që ato të riciklohen përsëri.
Prandaj shpesh herë (siç ndodhi para disa ditësh) ndotësit e ajrit rikthehen përsëri në formë shiu me ngjyrë.
Mund të radhisja shumë argumente shkencore përsa i përket stilit të projektimit , bashkëshoqërimeve bimore etj, etj, etj, por ndoshta këto shpjegime janë më pak të kuptueshme për lexuesit. Ndaj, ju lutem lërëni sa më natyral parkun e Liqenit, lëreni ashtu siç e kanë ideuar krijuesit (projektuesit), mjaft gjëra kemi prishur gjatë këtyre viteve ne njerëzit. Ju lutem mos fusni hekur, beton, gomë, plastike në park sepse I gjithë ambient ku jetojmë, rrugët, shtëpitë, shkollat, zyrat tona janë plot e përplot me këto material të rrezikshme, lëreni parkun vetëm me bar dhe pemë se janë shumë më të bukura.
