Shkencëtarët i japin përgjigje ngjarjes misterioze në Bibël

Një ngjarje misterioze e përmendur në Bibël për eklipsin më të vjetër diellor të regjistruar ndonjëherë, është zbuluar nga një studim i ri i Cambridge. Zbulesa mund të ndihmojë në rishkrimin e datave të faraonëve egjiptianë, duke përfshirë Ramesses II të famshëm.

Ngjarja qiellore e përshkruar në Testamentin e Dhiatës së Vjetër të Joshua për shekuj ka habitur dijetarët.

Në Bibël, Mbreti James, pasi Josiu udhëhoqi izraelitët në Kanaan, një vend që tani është pjesërisht në Izraelin modern dhe në Palestinë, u lut: “Diell, qëndro në Gibeon dhe Hënë, në luginën e Ajalonit”.

“Dhe Dielli qëndroi akoma, dhe Hëna ndaloi, derisa vendi të hakmerrej mbi armiqtë e tyre”, vazhdon vargu. Tani, hulumtuesit e Cambridge thonë se fraza i referohet një eklipsi të lashtë diellor që u zhvillua më 30 tetor 1207, kur Faraoni Merneptah po bënte luftë kundër popullit të Izraelit në Kanaan.

Nëse pasazhi përshkruante një vëzhgim të vërtetë, “atëherë ndodhi një ngjarje e madhe astronomike”, shkruan profesor Sir Colin Humphreys dhe Graeme Waddington, bashkautorë të studimit të botuar në revistën ‘Astronomi dhe gjeofizikë’.

‘Përkthimet e anglishtes moderne, që ndjekin përkthimin e Mbretit Xhejms 1611, zakonisht e interpretojnë këtë tekst për të nënkuptuar që dielli dhe hëna nuk lëvizin,” tha studimi. Por, analiza e një teksti origjinal hebraisht siguroi një interpretim alternativ – se dielli dhe hëna “vetëm ndaluan të bënin atë që normalisht bënin: ndaluan të ndriçonin”.

Teksti hebraik mund t’i referohet një eklips diellor, “kur hëna kalon midis tokës dhe diellit, dhe dielli duket se nuk ndriçon”, shpjegon Humphreys dhe Waddington. Për të vendosur një datë të saktë të eklipsit, ata zhvilluan një “kod eklipsimi” i cili llogariti të dhënat nga rotacioni i Tokës.

Duke përdorur “kodin e eklipsit”, studiuesit e Cambridge zbuluan se eklipsi unik i  dukshëm nga vendi i Kanaanit në atë kohë – midis 1500 dhe 1050 – ishte ai i pasdites së 30 tetorit, 1207 para Lindjes së Krishtit.