Shqiptarët qejf në kafe e veshje deri në 2018, më pas “shtrëngo rripin”

Që shqiptarëve u pëlqen të rrinë sa më shumë në kafene, këtë e tregoi dhe numri i lartë i bareve për banorë, ku Shqipëria renditej e dyta në botë pas Spanjës. Edhe për veshje, ndonëse të varfër, shpenzojmë rreth 5% të totalit, një peshë e njëjtë kjo me mesataren e Bashkimit Europian.

Nuk kemi lënë pas as shpenzimet për argëtim dhe kulturë, ku kryesojnë Gjirokastra dhe Saranda.

Por, të dhënat e INSTAT për konsumin final sipas grupeve kryesore tregojnë se paskemi qenë shumë më mirë gati 10 vjet më parë. Deri në vitin 2008, shpenzimet për hotel, kafene e restorante; veshje dhe këpucë dhe argëtim e kulturë janë rritur me ritme shumë të shpejta. Ekonomia në atë kohë rritej me shpejtësi, bizneset kishin likuiditete, ndërsa informaliteti më i lartë siguronte më shumë cash në duart e shumëkujt. Në 2008-n u arrit dhe rritja më e lartë ekonomike, në gati 8%.

Më pas duket se ka ardhur dhe kthesa, teksa vendi hyri në krizë ekonomike, e nxitur nga ajo globale dhe të ardhurat e disponueshme nuk ishin më aq të larta, duke bërë që shqiptarët të shpenzonin më pak për gjëra jo të domosdoshme. Siç duket nga grafiku i “konsumit në Hotele, kafene dhe restorant”, pas vitit 2008, shpenzimet për këtë kategori kanë ardhur në rënie dhe janë gjallëruar lehtë vetëm në vitin 2015.

E njëjta tendencë konstatohet dhe me shpenzimet për veshje e këpucë (Grafiku i konsumit), të cilat kanë vijuar të rriten, por me ritme shumë më të ngadalësuara se deri në para 2008-s.

Shpenzimet për argëtim e kulturë u rritën deri në 2007-n dhe më pak kanë qenë pothuajse në stanjacion, duke rënë në 2012-n dhe 2015-n.

Në të kundërt, shpenzimet për ushqime e pije alkoolike kanë vijuar rritjen e fortë, duke reflektuar faktin se konsumatorët kanë pasur më pak para në dispozicion, që i kanë shpenzuar për nevojat e domosdoshme. Në fakt, Anketa e fundit e Buxhetit të Familjeve të INSTAT, e vitit 2015, gjeti se pesha e shpenzimeve për ushqime u rrit sërish me 3-4 pikë përqindje në rreth 50%, duke qenë më e larta në Europë.

Edhe sipas tabelave të publikuara nga Instituti Europian i Statistikave (Eurostat), shpenzimet nominale për bukë dhe drithëra, si përqindje e Prodhimit të Brendshëm Bruto (GDP) ishin 4.9%, më të lartat në Europë. Mesatarja e vendeve kandidate dhe potenciale kandidate (përjashtuar Turqinë dhe Kosovën) për këtë produkt është 3.3% e GDP-së, shumë më e lartë se mesatarja prej 1.1% e 28 vendeve të Bashkimit Europian. Të dhënat e Eurostat tregojnë se jo vetëm shqiptarët shpenzojnë më shumë për të siguruar këtë nevojë bazë jetike, por kjo përqindje është më e lartë se 10 vjet më parë. Në 2007-n, viti më i hershëm kur i raporton të dhënat INSTAT, kjo përqindje ishte 4.4, ndërsa në 2016-n u shënua niveli maksimal prej 4.9% e PBB-së (të dhënat e Eurostat janë përditësuar në qershor 2017).

Dhe teksa shpenzojmë më shumë (relativisht) për t’u ushqyer na del më pak për të harxhuar në kafe, restorante, për veshje e argëtim./Monitor/