Shqipëria, makinat dhe rrëfimi i çuditshëm i një gazetari të huaj

Përse shoferët shqiptarë janë kaq të guximshëm?

Këtë e shpjegon në një koment redaktori i gazetës zvicerane, Der Bund, pas një vizite në Shqipëri

Nga Markus Duetschler

Tek ne në Bernë, makinën më shumë e tolerojnë sesa e dashurojnë, kjo e thënë në mënyrë të sjellshme. Në fakt, ka disa persona autoritarë që thonë se ajo duhet zhdukur fare. Nëse kjo nuk është e mundur, drejtuesit e saj duhet të jenë të shqetësuar vazhdimisht. Kjo të paktën deri në pikën kur ato të përfundojnë në varrezën e makinave.

Por në Shqipëri është ndryshe. Atje makinat risillen në jetë nga varrezat. Edhe makinat e dëmtuara rëndë rifitojnë një jetë të dytë në servis dhe vazhdojnë të ndjekin yllin e tyre. Kjo e thënë në kuptimin e plotë të fjalës, pasi dendësia e makinave Mercedes është më e madhe në këtë vend të vogël ballkanik sesa në fabrikën e prodhimit në Sindelfingen, pranë Shtutgartit.

Për dekada me radhë, shqiptarët kanë qëndruar vazhdimisht larg timonit. Nën sundimin e diktatorit jetëgjatë komunist, Enver Hoxha, kishte vetëm disa makina Mercedes, në të cilat lëviznin zyrtarët me shoferë- të fshehur në mënyrë diskrete.

Qytetari mesatar duhej të priste autobusët e rrënuar, ose shkonte në punë në këmbë e madje jo pak herë mbi rimorkion e ndonjë kamioni. Një medalje si shoqëri 1 mijë vatëshe shqiptarët nuk e kanë marrë akoma.

Kur një vizitor i huaj (unë) drejton një makinë me qira përmes Shqipërisë malore, ai ndjen sikur disave u mungon vërtet përvoja e drejtimit të mjetit. Ose sikur kanë pasur një mungesë të gjatë. Për shembull, në tokën e bijve të shqiponjave, dikush të parakalon edhe tek vijat e sigurisë, madje edhe kur janë dyfish, madje edhe në kthesë. Kryesisht, për fat të mirë, në rrugët rurale ka zakonisht tre mjete krah për krah. Nëse jo, atëherë parakalimi në varrezë fillon sërish nga e para.

Në një libërth udhëtimi të një botueseje të dashuruar me Shqipërinë, thuhet se shqiptari zakonisht është rezistent ndaj këshillave dhe ka mendimin e tij. Kisha menduar se ishte një tezë e guximshme dhe e përgjithshme, derisa u takova me një taksist. Shoferi më pyeti një gjysmë duzine sesi quhej hoteli.

Ia tregova në celular me funksionin e navigatorit, por nuk i interesonte. Telefonoi centralin për të pyetur për rrugën. Pastaj telefonoi hotelin me sugjerimin që recepsionistja të më sqaronte rrugën në anglisht, të cilën më pas duhet ta përktheja në italisht. Pas referencave të reja ndaj sistemit të navigimit, ai reagoi duke thënë: Pfua, pa problem!

Kur nisi të pyestë kalimtarët për udhëzime nga dritarja, mendova se ishte pika më e ulët e udhëtimit me taksi. Por u bë akoma më keq: ai nisi të bënte me gjeste ndaj një burri, që u lëkund disi kur na u afrua me biçikletë, një pamje e rrallë (biçikleta, jo shoferi që mallkonte).

Në mbrëmje në televizor- si thuajse çdo ditë- nisi të transmetohej një film bardhezi i kohës së komunizmit. Në të ishte një skenë ku taksisti u kërkonte kalimtarëve udhëzime dhe më pas i bënte gjeste një çiklisti. Tani e kuptova se nuk ishte një rast i izoluar, por rrjedhë e trashëgimisë kulturore jomateriale, sipas përcaktimit të UNESCO-s.

/Mapo.al