Gazeta zvicerane analizon dështimin e negociatave me BE: “Rama, lider autokrat”

Gazeta zvicerane NZZ e rendit Kryeministrin Edi Rama ndër liderët autokratë. Në një artikull të gjatë lidhur me dështimin e hapjes së negociatave më 17-18 tetor me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, thuhet se Presidenti Emmanuel Macron ka dy argumente kundër zgjerimit, një teknik dhe një strategjik.

Aspekti teknik ka të bëjë me rregullat sipas të cilave do të bëhet aderimi. Francezi vëren me të drejtë se negociatat një vjeçare, në të cilat kapitujt tematikë të bisedimeve janë të hapura, diskutohen për vite dhe ndonjëherë mbyllen, nuk e përmirësojnë demokracinë dhe shtetin ligjor të vendeve kandidate. Në vende të tilla si Serbia ose Mali i Zi, situata madje është përkeqësuar gjatë negociatave të viteve të fundit.

Pika e dytë është strategjike. Macron dëshiron një bashkim tjetër. Por Kancelarja gjermane Merkel është pikërisht për këtë dhe ftohtë injoron reklamën e tij. Për shkak se politika e zgjerimit i jep secilit anëtar të drejtën e vetos, Macron e ka vendosur veton këtu.

Macron ka zgjedhur politikën e tij të zgjerimit jo vetëm arsye pragmatiste, por edhe parime. Çdo klub përcakton përbërjen e anëtarëve të tij përmes kushteve të qasjes. Macron dëshiron të ndryshojë këto kritere, ai dëshiron një bashkim tjetër.

Cilin bashkim? Eksperti i politikës, bullgari Dimitar Betschew e sheh Macron si trashëgimtarin e një politike franceze evropiane që daton nga vitet nëntëdhjetë. Në atë kohë, pas rënies së Murit të Berlinit, Europa Lindore u përpoq të dilte jashtë orbitës sovjetike. Francezët e panë këtë me ndjenja të përziera. Ata e kuptuan që kjo do të zhvendoste qendrën e gravitetit të Evropës në lindje – në Berlin, kryeqytetin e Gjermanisë së ribashkuar.

Macron veproi ashtu si Mitterrand. Ai gjithashtu ka një Evropë thelbësore, Eurozonë, e cila do të thellohet më tej në mënyrë institucionale.

Sigurisht, kundërshtarët e Macron nuk janë më britanikët. Pozicioni ekstrem i kundërt përfaqësohet tani nga Viktor Orban. Nëse do të varej nga Budapesti, tha ministri i jashtëm hungarez kohët e fundit, Serbia do të ishte një anëtare e BE nesër. Hungaria po lufton pothuajse në mënyrë obsesive për postin e Komisionerit për Zgjerimin e BE-së në Bruksel.

Kandidati i tij i parë ishte refuzuar nga Parlamenti Evropian për qëndrimin e tij të dyshimtë ndaj sundimit të ligjit dhe ndarjen e pushteteve. Por Orban është i vendosur të provojë përsëri. Në Baku, në mes të tetorit, ai u premtoi mikpritësve të tij se Azerbajxhani do të kishte gjithmonë një vesh të hapur në Bruksel, nëse një hungarez do të jetë në gjendje ta marrë atë në post.

Natyra e pakushtëzuar me të cilën Orban dëshiron të hap derën për vendet e tjera ka arsye të mira. Te liderët autoritarë si ai serb Aleksandar Vuçiç, shqiptari Edi Rama dhe malazezi Milo Djukanoviç, hungarezi sheh studentë të shkathët që në vendet e tyre zbatojnë vizionin e tij për “demokraci joliberale”.

Me ose pa negociata, ata po kontrollojnë pushtet, po ndryshojnë barazinë e medias dhe po e konfirmojnë fuqinë e tyre periodikisht nga njerëzit tek kutitë e votimit. ‘Nxënësit’ do bëhen aleatë pas pranimit dhe Orban do të mund të krijojë koalicionet e tij”, shkruan gazeta.

Jo e Macron nuk është drejtuar vetëm kundër procesit të pranimit, por edhe kundër Orban.