30 Maj 1913/ Njohja ndërkombëtare e Shqipërisë “Londineze”
Nga: Saimir Kadiu
Traktati i Londres u nenshkrua 109 vjet me pare me 30 maj 1913 ne vijim te Konferences se Londres 1912-1913. Ky traktat lidhet me armepushimin midis paleve pas Luftes se Pare Ballkanike dhe korrektimet territoriale ne dem te Perandorise Osmane. ”Personazhet” e Traktatit te Londres ishin Liga Ballkanike qe perbehej nga Serbia, Greqia, Mbreteria e Bullgarise dhe Mali i Zi, Fuqite e Medha ( Mbreteria e Bashkuar, Gjermania, Rusia, Austro-Hungaria, dhe Italia) dhe Perandoria Osmane.
Austro –Hungaria dhe Italia mbeshteten fuqishem krijimin e nje shteti te pavarur shqiptar. Rusia mbeshteti pa rezerva Serbine dhe Malin e Zi. Gjermania dhe Mbreteria e Bashkuar qendruan neutrale. Roli i Kontit Leopold Berchtold (1863-1942), Minister i Jashtem i Perandorise Austro-Hungareze ne kete periudhe ishte vendimtar per njohjen e shtetit te ri shqiptar. Eshte nje turp i madh qe ne Tirane ende nuk kemi nje monument te tij.
Jemi mjaftuar me nje rruge ne nje zone periferike te Tiranes qe lidh Brrylin me rrugen Ali Demi (ky emertim u vu ne kuader te 100 vjetorit te Pavarsise) dhe me nje bust ne Shkoder…Anetaret e Liges Ballkanike ishin kunder krijimit te nje shteti te pavarur shqiptar dhe kerkonin ndarjen e territoreve shqiptare midis tyre.Shqiptaret e kundershtuan vendimin e Fuqive te Medha duke e quajtur kete traktat nje padrejtesi per kombin shqiptar, pasi 40% e popullates dhe me shume se gjysma e territorit mbeti jashte kufijve te saj. Kosova, Cameria, viset ne veri perendim te Shqiperise iu dhuruan Serbise, Greqise dhe Malit te Zi.
Si te mos mjaftonte kjo padrejtesi, percaktimi i kufijve sipas Protokollit te Firences (17 dhjetor 1913), u kundershtua nga popullsia minoritare greke ne Jug te Shqiperise te cilet u ngriten ne revolte dhe me mbeshtetjen e plote te kryeministrit grek Elefteros Venizellos deklaruan Republiken e Autonome te Epirit te Veriut te kryesuar nga Jorgos Zografi qe u njoh si rajon autonom nen termat e Protokollit te Korfuzit (17 maj 1914). Por keta terma nuk u zbatuan kurre si pasoje e fillimit te luftes se Pare Boterore dhe u anulluan nga Konferenca e Ambasadoreve ne vitin 1921.
Komunistet shqiptare ne vitin 1945 si fitimtare te pasluftes, duke injoruar historine u lidhen ngushtesisht, ideologjikisht dhe ekonomikisht me shtetet sllave qe kishin qene historikisht kunder krijimit te nje shteti te pavarur shqiptar!!!Ne vitin 1960, “ Vellai i madh i popullit shqiptar” dhe “Qytetari i Nderit i Tiranes”, lideri sovjetik Nikita Hrushov, pasi ishte takuar me politikanin dhe ish kryeministrin grek Sofokli Venizellos, (te birin e kryeministrit grek te permendur me lart, Elefteros Venizellos) i kerkoi Enver Hoxhes qe ti jepte autonomine minoritetit grek.
Perfundimisht Traktati i Londres pavarsisht kundershtive njohu pavarsine e Shqiperise ne kufijte qe kemi sot. Prandaj sot mund te themi qe 30 maji 1913 eshte dita e Shqiperise Londineze dhe njohja zyrtare nderkombetarisht e shtetit te pavarur shqiptar.
