BE: 6 miliardë euro për integrimin e Ballkanit Perëndimor

Vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të japin prova se mund të bashkëpunojnë me njëri-tjetrin në mënyrë që të vjelin fondin prej gjashtë miliardë eurosh, të vendosur në dispoziocion nga BE-ja për periudhën 2024-2027.

Qëllimi i kësaj ndihme në bllok është përshpejtimi i integrimit europian në këtë rajon. Nga samiti ‘Bashkimi Europian– Ballkani Perëndimor” që u mbajt në Tiranë, Komisioneri për Zgjerimin, Oliver Varhelyi, kërkoi nga gjashtë liderët e Ballkanit Perëndimor që të prodhojnë rezultate në katër fusha të ndyshme.

Treg i përbashkët rajonal për Ballkanin Perëndimor

“Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor” synon krijimin e një tregu të përbashkët rajonal mes Shqipërisë, Kosovës, Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi, Bosnje-Hercegovinësdhe Serbisë, i cili do të integrohet gradualisht me atë të BE-së. Sipas komisionerit Varhelyi plani është tejet ‘’ambicioz”, pasi krijon shanse për dyfishim të gjashtë ekonomive ballkanike në dhjetë vitet e ardhshme. Por që plani të jetë funksional, para vendeve të Ballkanit Perëndimor parashtrohet detyra për të aplikuar reformat dhe kriteret e kërkuara.

‘’Kemi gjysmën e kohës për ta vënë në zbatim, kemi besim të plotë se do të mund t’i merrni përfitimet që sjell ky plan” – tha Varhely. ‘’ Ju mund të bëheni pjesë e tregut (të BE -së), edhe para se të bëheni shtete anëtare” – shtoi komisioneri.

E vetmja pengesë për zbatimin e këtij plani sipas kryeministrit të Shqipërisë, Edi Rama, është “mendësia” e shteteve të rajonit. ‘’Integrimi evropian shkon përmes integrimit rajonal. Plani i ri e vulos këtë. Të gjitha gjepurat që kemi dëgjuar për Ballkanin e Hapur janë tashmë qartësisht të ekspozuara si gjepura”, tha kryeministri Rama. Ky i fundit kërkoi nga të gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor që të angazhohen pa asnjë rezervë.

‘’Ose e bëjmë së bashku, ose dështojmë së bashku, pasi ekonomitë tona nuk mund të lulëzojnë duke penguar lëvizjen e lirë të njëra-tjetrës” – shtoi Rama.

Investime dhe reforma në katër fusha

Plani i BE-së për Ballkanin Perëndimor synon përshpejtimin e reformave dhe kryerjen e investimeve, që të gjashta vendet të avancojnë me procesin e zgjerimit drejt Bashkimit Evropian. Gjatë konferencës për media të mbajtur pas samitit, komisioneri Varhelyi tha se fusha e parë ku priten të ndërmerren reforma është ajo e sistemit të pagesave në zonën euro – SEPA. Sipas tij kjo nuk duhet të jetë e vështirë pasi bankat europiane operojnë në të gjithë rajonin.

Nëse kjo do të arrihet, tha kryeministi shqiptar, ulen me 6 herë tarifat e qytetarëve shqiptarë që ndodhen jashtë për të dërguar pagesa në Shqipëri. ‘’Vetëm duke bërë këtë, mund të kursejmë afro gjysmë bilioni euro në xhepat e njerëzve në të gjithë Ballkanin Perëndimor” – u shpreh Rama.

Procedurat doganore

Fusha e dytë ka të bëjë me korsitë e gjelbra që lidhet me uljen e pritjes në pikat kufitare. ‘’Do të rregullohen procedurat doganore në mënyrë që të përshpejtohen kalimet në kufi në të gjithë rajonin” – sqaroi komisioneri Varhelyi, që do të sjellë sipas tij edhe uljen e kostove për bizneset.

Komisioneri shtoi se fusha e tretë ka të bëjë me punën kërkimore shkencore, për të sjellë një brez tjetër të industrive të ndryshme në rajon. Ndërsa fusha e katërt lidhet me ndërtimin e rrjetit falas të internetit në hapësirat publike në të gjithë Ballkanin Perëndimor.

Plani i ri për rritje ekonomike në vendet e Ballkanin Perëndimor u miratua nga Komisioni Evropian më 8 nëntor të vitit 2023. Ai bazohet ne katër shtylla kryesore që përfshijnë forcimin e integrimit ekonomik në tregun unik të BE-së, forcimin e integrimit ekonomik brenda Ballkanit Perëndimor përmes tregut të përbashkët rajonal, përshpejtimin e reformave thelbësore, si dhe rritjen e asistencës financiare për të ndihmuar reformat.

Marrëveshje për Kolegjin e Europës

Në kuadër të Samitit Rajonal mbi Planin e Rritjes dhe Konvergjencës, u nënshkrua edhe marrëveshja për hapjen e Kolegjit të Europës në Tiranë. Kjo marrëveshje u firmos nga Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu, Rektorja e Kolegjit të Europës, Federica Mogherini dhe Rektori i Universitetit të Tiranës, Artan Hoxha.

Rektorja e Kolegjit të Evropës tha se në këtë kolegj do të ketë 31 studentë, të zgjedhur nga 241 aplikantë nga 41 kombësi të ndryshme. Viti akademik do të nisë në shtator me një program të nivelit master për transformimin dhe integrimin evropian me fokus të veçantë në Bashkimin Evropian dhe Ballkanin Perëndimor.

Rashela Shehu korrespondente nga Tirana