Kush ishte Marilyn Monroe e vërtetë, përtej ikonës së Hollivudit dhe vezullimit të famës?!

Nga Albert Vataj

Në qiellin e kulturës moderne, ku yjet shpesh fiken shpejt, ekziston një dritë që nuk u zbeh kurrë: Marilyn Monroe. Ajo lindi si Norma Jeane Mortenson më 1 qershor 1926, në Los Anxhelos, por lindi për botën si një metaforë e bukurisë së trazuar dhe e brishtësisë që sfidon përjetësinë. Figura e saj nuk është thjesht një portret që ka dekoruar ekranin e argjendtë; ajo është një kod kulturor, një shenjë e kohës që guxon ende të flasë, të provokojë, të frymëzojë.

Marilyn nuk është vetëm ajo buzëqeshja rrezëlluese që mposhti aparatin fotografik. Ajo është një rrëfim i tërbuar për një vajzë që rriti veten përmes dhimbjes, që kërkoi dashuri në një botë që ia ofroi famën, që sfidoi kufijtë e një industrie të pamëshirshme duke vënë përballë publikut jo vetëm një imazh, por një shpirt. Nëpërmjet saj, Hollywood-i kuptoi se një aktore mund të ishte njëkohësisht një bombë bionde dhe një shpirt që shkruan poezi, një ikonë sensualiteti dhe një zë që kërkon drejtësi, një grua që brenda një shekulli ndryshoi mënyrën se si botës i tregohen gratë.

Në çdo hap të jetës së saj, shfaqet një përzierje mahnitëse e kontradiktave, thjeshtësia e një vajze që vinte nga jetimoret dhe magjia e një ylli që përjetësia nuk mund ta shuajë; sharmi i një sirene që pushtonte tapetet e kuq dhe dhimbja e një zemre të pambrojtur përtej syve të kamerave; delikatesa e një buzëqeshjeje të çiltër dhe fuqia e një gruaje që guxoi të sfidonte stereotipet, duke i paraprirë epokës së saj.

Marilyn Monroe nuk është thjesht një kujtim i artë i viteve ’50; ajo është një enigmë që ende pulson në çdo brez të ri. Filmat e saj, fotografitë, intervistat dhe rrëfimet për të, mbeten dëshmi të një universi të brendshëm plot shkëlqim dhe hijëzim. Ajo nuk u shua në 36 vite jetë – ajo u kthye në një dritë që vazhdon të na ndriçojë mendimet për artin, për feminitetin, për fuqinë e një ëndrre që nuk vdes kurrë.

Përtej ikonës dhe vezullimit, Marilyn Monroe mbetet një trashëgimi e gjallë, një thirrje për të parë përtej shkëlqimit dhe për të gjetur aty, në brendësi, thelbin e një gruaje që e donte botën aq fort, saqë edhe sot bota ende e dashuron atë.

Si aktore, Monroe sfidoi pritshmëritë duke portretizuar personazhe komplekse, me nuanca që shkonin përtej stereotipit të bombës bionde. Filmat si “The Misfits” dhe “Bus Stop” shfaqën gamën dhe thellësinë e saj si aktore, duke fituar vlerësimin e saj nga kritikët së bashku me popullaritetin e saj të pamohueshëm. Jashtë ekranit, Monroe ishte një avokate e hapur për të drejtat e grave dhe sfidoi normat kufizuese të kohës së saj, duke u bërë një simbol i hershëm i fuqizimit të grave.
Pas objektivit të kamerës, jeta e Monroe ishte një luftë e vazhdueshme midis adhurimit publik dhe trazirave personale. Martesat e saj, duke përfshirë ato me Joe DiMaggio dhe Arthur Miller, dhe betejat e saj me problemet e shëndetit mendor nënvizuan presionet e famës. Megjithatë, gjatë gjithë kësaj, cenueshmëria dhe humaniteti i Monroe e bënë atë të dashur për miliona, duke kapërcyer ekranin e argjendtë për t’u bërë një gur prove kulturor.

Tragjikisht, jeta e Monroe u ndërpre në moshën 36-vjeçare, duke lënë pas një trashëgimi që vazhdon të magjeps dhe të frymëzojë. Bukuria e saj e përjetshme dhe prania magnetike vazhdojnë të magjepsin audiencën, ndërsa ndikimi i saj në modë, art dhe kulturën popullore mbetet i pashlyeshëm. Trashëgimia e qëndrueshme e Monroe na kujton jo vetëm shkëlqimin e saj kinematografik, por edhe qëndrueshmërinë e saj përballë fatkeqësive – një dëshmi e fuqisë së qëndrueshme të një prej figurave më ikonike të Hollivudit.