Ndahet nga jeta Mihallaq Luarasi. Regjisori i dënuar në diktaturë për “Njollat e Murrme”

Është ndarë nga jeta në moshën 88-vjeçare regjisori Mihallaq Luarasi. Mësohet se regjisori ka ndërruar jetë për shkaqe natyrore. Një nga regjisorët më aktivë, rezistentë të teatrit dhe skenës Luarasi është referencë e një prej momenteve më të rëndësishme në historinë e teatrit shqiptar, që lidhet me dënimin e tij në diktaturë, për shfaqjen e famshme “Njollat e Murrme”. Për herë të fundit, dalja në publik e regjisorit ka qenë pikërisht për këtë dramë, kur për herë të parë është publikuar versioni në dorëshkrim dhe që e mbante me shpresë se do të mund ta realizonte në skenë, sërish. Mihal Luarasi lindi më 16 shtator të vitit 1929 në Korçë, është regjisor i njohur shqiptar. Shkollën e mesme e kreu në liceun artistik “Jordan Misja” në Tiranë, ndërsa studimet e larta në Akademinë e Arteve të Teatrit dhe Filmit në Budapest të Hungarisë. Në teatër për herë të parë si regjisor paraqitet me tragjedinë Shilerit “Intrigë dhe dashuri” në 1957 me shumë sukses në Teatrin Popullor, spektakël qe qëndroi në repertor shtatë vjet dhe u luajt më së 300 herë.

Mihal Luarasi është njëri nga tre regjisoret e shquar të periudhës më të ndritur e cilësore të teatrit shqiptar në vitet 1957-1973 : Luarasi – Spahivogli – Mani. Për arsyet që dihen, në Teatrin Kombëtar Luarasi vuri pak pjesë, por ato u dalluan për cilësinë dhe nivelin e lartë artistik, si: “Dragoi i Dragobisë”, “Dhelpra dhe rrushtë” (fituese e te gjitha çmimeve të para në Festivalin II kombëtar të teatrove), “Mosha e bardhë”, “Banorët e shkallës nr. 6”, “Rrugë të tërthorta”, “Një dashuri e tillë”. Më 1966 vë për herë të parë në skenë në Teatrin Migjeni të Shkodrës dramën “Cuca e maleve”. Në 1973 vuri në skenë dramën e Tennessi Wiliamsit “Orfeu zbret në ferr”, dramë që u ndalua në provat e përgjithshme.

Është regjisor i dramës “Njolla të murrme” me trupën e Korçës me të cilën fitoi të gjitha çmimet e para në Festivalin IV kombëtar të teatrit 1969. Pas tre ditësh spektaklin e pa diktatori Enver Hoxha dhe e dënoi si vepër armiqësore. Në teatrin AZC të Korçës punoi pesë vjet dhe realizoi një sërë shfaqjesh të paharruara, si “Te pamposhtur”, “Pas dy vjetësh”, “Flakë në shtëpi” etj. Më 1972 në teatrin A. Moisiu të Durrësit vuri në skenë dramën “Çështja e inxhinier Saimirit” të Fadil Pacramit, vepër që u dënua. Me festivalin 11 në RTVSH 1972, Luarasi u ndesh përsëri me Diktatorin, i cili kësaj herë nuk ia fali “fajet” e vazhdueshme dhe urdhëroi burgosjen e tij. U dënua me tetë vjet heqje lirie. Pas lirimit punoi si bojaxhi deri në vitin 1990.

Në dhjetor 1990 largohet në Hungari. Më 1991-1992, vë në skenë në Budapest dramën e Rexhep Qoses “Vdekja e një mbretëreshe”. Më 1995 e fton Teatri Kombëtar në Tiranë dhe vë në skenë dramën “Hekurat” të dramaturgut hungarez Göncz Arpad. Mihal Luarasi është regjisor i disa spektakleve të mëdha në Teatrin e Operës e dhe Baletit, si: “Karmen”, “La traviata”, “Pranvera”, “Opera për tre grosh” etj.

Gjatë qëndrimit në Hungari, ka botuar një sërë shkrimesh mbi teatrin në shtypin hungarez dhe atë shqiptar. Në vitin 2003 u botua libri i tij “Teatri Kombëtar në udhëkryq” dhe pas dy vjetësh libri i dytë me shkrime mbi teatrin dhe arte të tjera “Kujtesa që nuk fle”.

Në vitin 2001 Luarasi shkruan dramën “Gomone” që u vu në skenë në TK, në 2003, nga regjisori Gezim Kame. Në këtë vit ai kthehet përfundimisht nga Hungaria. Vë në skenë në TK dramën e Ruzhdi Pulahes “Streha e të harruarve” në 60-vjetorin e Teatrit Kombëtar. Në 2006 shkruan dhe vë në skenë dramën “Korbi i bardhë” që vazhdon të shfaqet me sukses (2007).