Publikohet plani sekret final, amerikan, për mbylljen e luftës Rusi-Ukrainë

Detaje të reja për një plan të propozuar nga SHBA për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë – të publikuar nga Nexta dhe të cituara nga deputeti ukrainas Oleksiy Khandcharenko – po provokojnë tronditje politike në Kiev, Moskë dhe kryeqytetet perëndimore. Dokumentet, të cilat mbeten ende jozyrtare, hedhin dritë mbi një marrëveshje shumëdimensionale që prek kufijtë, sigurinë, ekonominë, energjinë dhe rolin e fuqive të mëdha në Europë.

Sipas të dhënave të publikuara, amerikano-rusët po kërkojnë një armëpushim të menjëhershëm dhe një marrëveshje gjithëpërfshirëse që mund të nënshkruhet deri më 27 nëntor, Ditën e Falënderimeve në SHBA. Ky afat i shpejtë shihet si përpjekja e administratës amerikane për të shmangur një përshkallëzim të ri dhe për t’i dhënë konfliktit një epilog të administrueshëm diplomatik.

1. PAKTI TERRITORIAL – HUMBIJET MË TË MËDHA PËR KIEVIN

Marrëveshja e propozuar përmban disa pika që përbëjnë lëshimet më të rënda territoriale në historinë moderne të Ukrainës:

• Krimea, Donetsku dhe Luhansku njihen de facto si pjesë e Rusisë.

Ky është pranim i realitetit në tokë dhe, për Kievin, kapitulli më i dhimbshëm i marrëveshjes.

• Khersoni dhe Zaporizhia marrin status “të ngrirë”.

Nuk njihet pushtimi rus, por territori nuk i kthehet Ukrainës. Statusi lihet për negociata të mëvonshme.

• Krijohen zona sigurie të demilitarizuara nën kontrollin e Rusisë.
• Palët zotohen të mos ndryshojnë kufijtë me forcë.

2. MARRËVESHJA USHTARAKE – NDALIM PËRJETË I NATO-s NË UKRAINË

Dokumentet parashikojnë një arkitekturë sigurie që i jep fund ëndrrës euroatlantike të Kievit:

• NATO nuk vendos trupa në Ukrainë – kurrë.

Kjo sanksionohet në Kushtetutën e Ukrainës.

• Forcat ajrore të NATO-s vendosen në Poloni, por jo më afër.
• Krijohet një grup pune SHBA–Rusi për sigurinë europiane.
• Rusia firmos një politikë të detyrueshme mos-agresioni.

Ky element është i pashembullt: SHBA dhe Rusia do të krijojnë një mekanizëm të përhershëm komunikimi të tipit “linjë e kuqe”.

3. PAKOJA EKONOMIKE – 200 MILIARDË DOLLARË PËR RINDËRTIMIN E UKRAINËS

SHBA, BE dhe fondet e ngrira ruse do të përdoren për ngritjen e Ukrainës:

• 100 miliardë dollarë nga asetet e ngrira ruse – SHBA merr 50% të fitimeve.
• BE kontribuon me edhe 100 miliardë dollarë.
• Po krijohet një Fond Zhvillimi për Ukrainën (infrastrukturë, energji, teknologji).
• Disa asete ruse përdoren për projekte të përbashkëta SHBA–Rusi.

Ky është elementi më kontrovers: për herë të parë parashtrohet bashkëpunim ekonomik SHBA–Rusi, gjë që do të riformatojë ekuilibrat gjeopolitikë.

4. RUSIA – NGJITJE SERISH NË SISTEMIN NDËRKOMBËTAR

Në këmbim të armëpushimit dhe garancive:

• Sanksionet hiqen gradualisht.
• Rusia kthehet në grupin G8.
• Vendosen marrëdhënie të reja ekonomike SHBA–Rusi.

Ky është rehabilitimi më i madh i Moskës që nga viti 2014.

5. ENERGJIA – ZAPORIZHIA NDAHET 50%-50%

• Termocentrali bërthamor i Zaporizhias kontrollohet nga IAEA.
• Energjia ndahet përgjysmë midis Rusisë dhe Ukrainës.
• SHBA rinovon infrastrukturën e gazit në Ukrainë.

6. ZBATIMI – ME TRUMPIN NË KRYE TË “KËSHILLIT TË PAQES”

Një element edhe më i pazakontë:

• Marrëveshja është ligjërisht e detyrueshme.
• Mbikëqyrja bëhet nga një institucion i ri: Këshilli i Paqes, i kryesuar nga Donald Trump.
• Çdo shkelje sjell sanksione.

Hyrja në fuqi është e menjëhershme sapo firmoset marrëveshja.

7. ELEMENTET SHTESË

– Shkëmbimi i të burgosurve.

– Kthimi i fëmijëve të rrëmbyer.

– Zgjedhjet parlamentare në Ukrainë 100 ditë pas nënshkrimit.

– Amnisti totale për të gjitha forcat e përfshira në konflikt.

ÇFARË FITON DHE HUMBET SECILA PALË?

Ukraina – Lëshime të dhimbshme, por financim i madh për rindërtim

Humbjet:

Humbi përfundimisht Krimenë dhe një pjesë të Donbasit.

Pranon të mos hyjë kurrë në NATO.

Pranon zona sigurie nën kontrollin de facto rus.

Fitimet:

200 miliardë dollarë investime të garantuara.

Siguri të kufizuar amerikane.

Rikthim të ekonomisë dhe energjisë.

Rusia – Fitore territoriale dhe rikthim gjeopolitik

Fiton:

Legjitimim de facto të pjesëve kryesore të Donbasit dhe Krimesë.

Ngritje nga izolimi global.

Heqje graduale të sanksioneve.

Marrëveshje të reja ekonomike me SHBA-në.

Humbet:

Detyrimin ligjor të mos sulmojë më Ukrainën.

Pjesë të energjisë së Zaporizhias.

SHBA – Stabilizon Europën dhe frenon Rusinë pa luftë direkte

Fiton:

Burgos konfliktin në një arkitekturë të re sigurie.

Ruajtje të Polonisë e Baltikut si vija e parë e mbrojtjes.

Përdorim të aseteve ruse për të rritur ndikimin amerikan në Ukrainë.

PSE KY PLAN PO SHKAKTON TËRMET NË KIEV DHE MOSKË

Kievi sheh humbje të mëdha territoriale dhe fundin e projektit kombëtar euroatlantik.

Moska sheh mundësi historike për të ngecur territoret e pushtuara dhe për t’u rikthyer në sistem.

Europa është e ndarë mes frikës nga një luftë më e madhe dhe drojës nga rikthimi i Rusisë në G8.

PËRFUNDIM: A DO TA PRANOJË ZELENSKY?

Nëse dokumentet janë të sakta, ky plan është më tepër:

** një kapitullim i kushtëzuar strategjik për Ukrainën dhe një rikthim diplomatik i Rusisë.**

Por presioni amerikan është real dhe koha po mbaron.