Rama sjell pamje magjike nga Kelmendi, nga maja më e lartë e Olimpit shqiptar

Mirëmëngjesi i sotëm i Kryeministrit Rama vjen nga Kelmendi, kjo magji e Malësisë së Madhe, ky amfiteatër natyror ku mali dhe qielli bëjnë betejë dashurie me njëri‑tjetrin, ku historia dhe kujtesa bashkëjetojnë në çdo gur, në çdo këngë, në çdo rrëfim të lashtë. Kelmendi është më shumë se një vend: është një frymë, një lartësi ku njeriu duket më afër Zotit dhe ku toka merr dritën e yjeve për ta falur në gjoksin e saj.

Kelmendi, perlë e Veriut shqiptar, është një krahinë që ka mahnitur studiues e udhëtarë nga mbarë bota. Pozicioni i tij gjeografik, i ngulur si një fortesë në zemër të Alpeve Shqiptare, e ka bërë vendkalim legjendash dhe urë midis shekujsh. Në çdo stinë, Kelmendi është një mozaik ngjyrash e drite: dimri i tij zbardh gurët dhe lisat me kristale bore, pranvera shpërthen me gjelbërim e këngë zogjsh, vera mbushet me aromë trumze e borziloku, ndërsa vjeshta i vesh kështjellat e lisave me mantelin e artë të gjetheve.

Kelmendi është një muze i gjallë i kulturës shqiptare. Veshjet tradicionale me qëndisma të hollë, me ngjyrat e gjalla që marrin frymë nga toka dhe qielli, bartin mbi supe historinë e shekujve. Këngët, lahuta që kumbon legjenda, epikat e kreshnikëve që këndohen pranë zjarrit në mbrëmjet e gjata të dimrit, janë pasuri që s’kanë çmim. Në sofrat e Kelmendit, buka e misrit, djathi i njohur për shijen e tij të papërsëritshme, mjaltë mali e verë rrushi, shërbehen me një bujari që nuk njeh protokoll, por vjen nga zemra.

Kelmendi është një kështjellë që ka sfiduar kohën dhe pushtimet. Kjo trevë e papërkulur u bë objekt sulmesh të njëpasnjëshme, por mbi këta shkëmbinj u thyen shumë ushtri dhe shumë perandori. Gjaku fisnik i grave dhe burrave të saj, gjaku i atyre që luftuan për liri e nder, rrjedh si uji i kristaltë i gurrave të Kelmendit: i pastër, i ftohtë, i pamposhtur. Besa, ndera, trimëria dhe bujaria nuk janë thjesht fjalë këtu – ato janë ligj, janë kod moral, janë mënyrë jetese që ka mbijetuar nga Kanuni i Lekë Dukagjinit e deri në ditët tona.

Kelmendi është një amforë plot me histori, një arkiv natyror i lavdisë dhe i sakrificës. Në këto krahina u rritën figura që u bënë kreshnikë të kombit, këtu u ruajt gjuha, kënga dhe zakoni, këtu u mbajt gjallë fryma e shqiptarisë kur errësira përpiqej ta shuante. Sot, kur shkel në Kelmend, sheh një xhevahir të Olimpit shqiptar, që shndrit me dritën e maleve dhe jehon me zërin e të parëve.

Kelmendi nuk është thjesht një krahinë; është një testament që gjyshërit ia lanë nipërve, një rrënjë që ushqen trungun e kombit, një kujtesë e gdhendur në gur e këngë. Ai na fton të kthejmë kokën pas për të parë sa lart mund të shkojë njeriu kur jeton me nder dhe sa bukur mund të gërshetohen natyra, kultura dhe historia në një simfoni të vetme.

Po, Kelmendi. Një vend ku çdo hap është rrugëtim në kohë, ku çdo gurgullimë uji flet për shekuj, ku çdo mal është një altar krenarie. Dhe kur e soditim nga afër, kuptojmë se nuk është vetëm një trevë e Malësisë së Madhe, por një dhuratë e madhe e Shqipërisë për botën.

Albert Vataj