Si vazhdon varësia e Evropës Lindore nga nafta ruse

Embargoja e naftës e BE kundër Rusisë është ekzaktësisht prej një viti në fuqi. Megjithatë, Hungaria, Republika Çeke dhe Sllovakia luftuan për përjashtime nga kjo embargo dhe tani duan t’i zgjasin ato.

Michal Majzner solli një kanaçe me benzinë në Ministrinë e Industrisë në Pragë. Aktivisti nuk ka frikë se do të mbarojë benzina. Ai proteston se Republika Çeke mbetet e varur nga furnizimet me naftë nga Rusia.

Majzner derdh bojë të kuqe nga kutia e tij mbi banderolë. Ai thotë: “Nafta rus është i barabartë me gjakun e Ukrainës”. Këtë ai e shpjegon në televizion: “Tani po e paguajmë Rusinë për naftën më shumë se mesatarja e viteve të fundit. Dhe Rusia, natyrisht, po i përdor këto para për të blerë teknologji ushtarake dhe për të paguar ushtarë – në luftën e saj brutale të agresionit kundër Ukrainës.”

Republika Çeke po importon aktualisht në fakt më shumë naftë përmes tubacionit rus Druzhba se para luftës, niveli më i lartë që nga viti 2012. Tubacioni nuk është prekur nga sanksionet ruse. Republika Çeke, Sllovakia dhe Hungaria përfitojnë nga ky përjashtim. Polonia dhe Gjermania, të cilat janë gjithashtu të lidhura me Druzhban, e refuzuan këtë.

Nuk ka rrugëdalje të lehtë

Së bashku me organizatën “Jo naftës ruse”, Majzner po mbledh nënshkrime për një peticion drejtuar politikanëve çekë. Ai synon të inkurajojë operatorët privatë të tubacionit të blejnë naftë diku tjetër. Qeveria në Pragë në fakt e konsideron veten një zëdhënëse të fortë për interesat e Ukrainës në BE. Megjithatë, heqja dorë nga nafta ruse nuk është aq e thjeshtë, thotë ministri i Industrisë Józef Sikela. Së pari, duhet të zgjerohet rrjeti i gazsjellësit drejt Italisë.

“Aktualisht po instalojmë turbina më të fuqishme dhe motorë më të fortë. Pasi të përfundojë ky projekt, do të jetë e mundur të ndalohen të gjitha furnizimet nga Rusia përmes tubacionit të naftës Druzhba.” Por kjo do të kërkojë kohë: ndoshta nuk do të ndodhë para vitit 2025. Dhe kushton para. Përkundrazi, sipas ekspertëve të energjisë, nafta ruse tani thjesht është shumë më e lirë se të tjerat.

Varësi nga Rusia

Republika Çeke është gjithashtu e varur në mënyrë indirekte nga nafta ruse. Çekia nuk prodhon mjaftueshëm karburant vetë, por e importon një pjesë të konsiderueshme të tij nga Sllovakia. Rafineria e vetme e naftës në vendin fqinj përpunon kryesisht naftë ruse dhe furnizon rreth një të pestën e nevojave të Republikës Çeke. Në disa rajone ajo siguron edhe gjysmën e nevojave. Por nga sot kjo duhet të marrë fund. Pas kësaj, Slovnaft nuk do të ketë më të drejtë të eksportojë ato që vijnë nga Rusia.

“Nëse ky përjashtim nuk zgjatet, ai mund të destabilizojë furnizimin me produkte të naftës dhe karburant,” paralajmëron kryetari i parlamentit sllovak Peter Pellegrini. “Jo vetëm në vendin tonë dhe në Republikën Çeke, por në të gjithë rajonin.”

Çmimet e karburantit gjithashtu mund të rriten. Prandaj, qeveria çeke mbështet kërkesën e Sllovakisë për t’i zgjatur përjashtimet. Në favor të kësaj është edhe Hungaria. Kjo për faktin se Slovnaft është në pronësi të kompanisë hungareze të naftës MOL. Sipas tyre, kalimi në përpunim të naftës jo ruse është i kushtueshëm dhe do të zgjasë të paktën deri në vitin 2025. Aktualisht, rafinerua mund të përpunojë vetëm rreth 30 për qind naftë me burim tjetër – shumë pak për Republikën Çeke.

“Ne, sigurisht, do të jemi plotësisht të gatshëm për të punuar nga 5 dhjetori, pavarësisht nga sanksionet,” siguron përfaqësuesi i Slovnaft, Anton Molnar. “Do të vazhdojmë të përpiqemi të furnizojmë naftë në tregun çek. Mbetet për t’u parë se sa sukses do të kemi.”

Pavarësisht se çfarë vendos Brukseli, një gjë është e sigurt: heqja dorë nga nafta ruse nuk do të jetë e lehtë për Sllovakinë dhe Republikën Çeke./DW/