“Vizita” e Teatrit Migjeni, mrekullia që nderohet me çmim në Festivalin e 64-të Ndërkombëtar të Teatrit MESS
Kryebashkiaku i Shkodrës, Benet Beci, në një postim në rrjetet sociale ka ndarë suksesin e arritur të Teatri Migjeni, Shkodër në Festivali i 64-të Ndërkombëtar i Teatrit MESS. Çmimi i medias “Oslobodenje” shkon për shfaqjen “Vizita” të regjisorit Davide Iodice.
Shfaqja “Vizita” me regji të David Lodice, i trupës së Teatrit “Migjeni” ishte të mërkurën më 9 tetor në skenën e Teatrit Kombëtar në Sarajevë.
“Vizita” tërheq vëmendjen në programin e MESS-it të 64-të tashmë me idenë e saj kurrizore, shkruajnë mediat vendase. Një engjëll që bie nga parajsa për shkak të plumbit qorr të një prifti. Ky motiv i një mrekullie që ecën në tokën e njerëzve – audienca me siguri do të ngjallë interesa që shkojnë nga Inkuizitori i Madh në Qiellin mbi Berlin, dhe në të gjitha asociacionet e rrëfimit kanunor, siç mësojmë nga fundi i Vizita , “helmi i luftës sonë për mbijetesë”.
Realizimi i idesë së sipërpërmendur, në këtë shfaqje, mbështetet në përdorimin metodik të tingullit, pra muzikës si një ind lidhor i skenave thelbësore për paraqitjen e ideve estetike të Vizitës. Skena hapëse me të cilën “Vizita” na pret në kishë, plot me personazhe që rrethojnë furishëm hapësirën e shenjtë të mbushur me kaos dhe nervozizëm në shtigje rrethore – kurorëzohet me një lutje të çoroditur, një vajtim në të cilin personazhet thërrasin “lule çeliku”. I pasigurt për kuptimin e plotë, por sigurisht i joshur nga vajtimi i një “klithje çnjerëzore” nga parajsa – publiku ndihet i ftuar në mënyrë misterioze në një masë mesnate me qëllime të dyshimta në ajrin e mbushur me temjan.
E gjithë shfaqja vazhdon në këtë ton hiperbolik të fatalitetit të ngjarjeve që do të zhvillohen si rezultat i një vizite të caktuar nga një engjëll. Hiperbolat kontribuojnë po aq në mobilimin e kishës, i cili merr funksione të ndryshme gjatë shfaqjes përmes zgjidhjeve skenografike, aq edhe në lojën e dritës në skenë në formën e personazheve me hije të mprehtë si reflektim i ndryshimeve të tjera të pakthyeshme në skena të caktuara. Natyrisht, është edhe muzika origjinale e të madhes Lina Cannavacciuolo, tone magjepsëse që provokojnë lëvizje dhe në të njëjtën kohë hendek nga ai entuziazëm i papritur, tone po aq festive dhe ogurzeza.
Në qendër të vëmendjes së të gjithë personazheve është një engjëll (Fritz Selmani), i cili rastësisht apo fatit erdhi për të vizituar, duke u goditur nga plumbu qorr i pushkës së priftit (Pjerin Vlashi) dhe mesa duket ngatërrohet me një zog. Ky rast i një “engjëlli të rënë” zhvillohet në mënyrë të përsosur përmes komplotit të “Vizitës”, me vëmendje të veçantë ndaj detajeve të komplotit që kontribuojnë në thellimin e kuptimit të personazhit kryesor.
Interpretimi i engjëllit në performancën e Selmanit mbështetet në të folurën infantile, replika naive, por edhe të lira, pa barrën e mëkateve njerëzore. Trupi i tij shpesh u dorëzohet pothuajse pasiv, synimeve të priftërinjve dhe fshatarëve të tjerë, i izoluar në një kafaz teli, nga i cili nuk mund të dalë për shkak të “luleve të çelikut”, dhe krahët e tij kthehen në një kreshtë nën veshjen e njeriut. Një seri skenash – në të cilat engjëlli nënshtrohet dhe ekspozon indirekt natyrën e ligë njerëzore, si rezultat i së cilës ai vetë është i mahnitur – përjeton një kundërvënie në disa skena të engjëllit që hyn në qendër të skenës dhe bëhet shtylla e saj. kuptimi. Çelësi është se si Vizita e trajton manifestimin e fuqisë së engjëllit në këto skena – duke arritur të tregojë fuqinë si një tipar të zakonshëm, kryesisht njerëzor.
I gjithë kasti i ansamblit pasqyron këtë ide, me personazhe dyshimi i të cilëve për një mrekulli nga qielli në fund vetëm zbulon anën e tyre mendjengushtë, të tmerruar dhe të etur për pushtet. Ky ansambël formon një strukturë kaq komplekse, saqë në çdo skenë ata kontrollojnë territorin e skenës me lëvizje të egra lozonjare, duke e mbushur kohën me dialogë plot si natyrën njerëzore të prirur për gjykim të shpejtë si një shkurtore për status quo-në, si dhe një tekst dramatik me replika të formuluara me mjeshtëri për jetën e përditshme, të zhveshur nga ngushtësia e këndvështrimit njerëzor të verbër ndaj dëshpërimit të saj.
Në fund të vizitës, ndonëse mund të dënojmë veprimet e fshatarëve ndaj engjëllit, nuk ndjejmë as simpati të tepruar për të. Ajo shfaqje ka sukses edhe në këtë: të krijojë një ndjenjë lartësie dhe admirimi që vjen nga një personazh teatror; sidomos në skenën ku engjëlli luan dhe i magjeps fshatarët me atë melodi gjithëpërfshirëse. Dhe edhe atëherë, ai nuk është i fuqishëm, por i paarritshëm për motive të huaja. Në atë skenë kyçe të muzikës engjëllore, “Vizita” vë në dyshim gjendjen njerëzore me privimin e saj qiellor të kalueshmërisë, me muzikën si fuqi me kalimin e kohës.
I zbutur nga lulet e çelikut, i dëbuar në një rreth vicioz takimesh me njerëz indiferentë – engjëlli bëhet një i çmendur endacak, ai që çlirohet nga qëllimi nga njerëzit, një kuptim i padëshiruar. Edhe pse në fund të kësaj shfaqjeje, njerëzit i qëndrojnë besnikë natyrës së tyre – ajo lë një gjurmë të hidhur në mendjet e publikut.
Përgatiti: Albert Vataj
