Ylli Manjani: Mbi idenë e ndryshimit të Kushtetutës vetëm me referendum

E vendosur në kontekstin e politikës së kalbur e cikëlmbylkur të ditëve të sotme, kjo tezë ngjan bukur.

Por nëse kjo tezë do bëhej ligj, do ishte ligji më ANTIDEMOKRACI e më ANTIDIALOG politik e social që Shqipëria do kishte.

Do ishte një ligj tejet POPULIST dhe me pasoja të rënda për Konstitucionalizmin dhe ndërtimin e shtetit jo politik në vend.

Për ta ilustruar këtë gjë më vjen ndërmend përpjekja titanike e Edi Ramës dhe Romana Vllahutinit, të cilët për të shmangur dialogun politik në Parlament, madje dhe vetë Ilir Metën, atëhere Kryetar i Parlamentit, donin të çonin draftin e tmerrshëm kushtetues në referendum. Atë draftin pa kontrollin e Venezzian madje… Një draft që stë linin as ta lexoje, jo më ta komentoje e kritikoje!!! E ka bërë Renieri thoshte zonja…

Ja ky është fiks rezultati i tezës “të miratojmë Kushtetutën me Referendum”!

Këtë gjë nuk pretendon ta bëjë as Zvicra me thënë të drejtën. Në Zvicër e mbarë botën demokratike bëhen referendume për çështje të rëndësisë së veçantë.

Shqipëria ka nevojë të lejojë Referendume për çështje të rëndësishme, padyshim. Fjala vjen shqiptarët duhet të ishin pyetur për cilën skemë të trajtimit të mbetjeve ishin: djegien apo riciklimin.

Pra për çështje të tilla që ndryshojnë në mënyrë të pa rikuperueshme të ardhmen e mjedisin si dhe çështje të tjera.

Por Kushtetuta është një dokument kompleks që më së shumti kërkon dialog, debat, refletim, arsyetim, shkëmbim idesh e pikpamjesh, profesinalizëm ashtu siç kërkon dhe transparencë të plotë me publikun.

Dua të them se vendimmarrja me shumicë të cilësuar (me 2/3 e votave) parlamentare plus kontrollin me referendum, mbetet më e mira për Shqipërinë që ka nevojë të ngrejë shtet e institucione jo politike. Ndoshta me ndonjë përshtatje për lejimin e referendumeve për një çështje të caktuar, por jo për gjithë Kushtetutën apo pjesë të saj.

Fakti që Kushtetuta ka ndryshuar kaq shumë nuk ka lidhje me mënyrën e miratimit të saj, por me mungesën e dakortësisë politike me opozitën që në çastin e miratimit të saj. PD ishte kundër Kushtetutës së ’98-ës. Llogjikshëm bëri çmos ta ndryshonte për të “legjitimuar” mosdskortësinë e saj. Të njëjtën “llogjikë” ndoqi Rilindja e cila nuk ishte prezente në ’98…

Vërtetë Kushtetuta e ’98 u miratua me Referendum, por kjo është provë flagrante e arsyetimit që Referendumi nuk qenka magjik. Konsensusi dhe dialogu politik po.

Shqipëria ku jetojmë është një realitet i gjithi partiak. Referendumi nuk do ta ndryshonte këtë realitet, përkundrazi do bënte një konfirmim të raportit politik të partive me votuesit. Siç nëri në fskt në 1998.

Atëhere përse Referendum?! Bëjmë zgjedhje politike dhe rregullojmë përfaqësimin politik në vend.

Në fakt për këtë kemi nevojë, për një sistem zgjedhor që fton popullin në zgjedhje politike më shpesh sesa është mësuar. Një sistem ku qeveria bie, pa qenë e nevojshme të presim “fundin e botës”.

Në këtë mjedis politik shmangia e vendimmarrjes konsensuale dhe e dialogut politik për Referendum, quhet TEATËR POPULIST me pasoja të rënda për vendin.

Referendumi nuk korrekton politikën e papërgjegjshme, e cila e përdor atë për të legjitimuar papërgjegjshmërinë e saj.

Ndaj duhet ndarë mirë politika partike nga sovraniteti i drejtpërdrejtë.