Greqia dhe zona euro, të paaftë drejt katastrofës

Liderët e Greqisë e shohin situatën e fundit si një ndeshje të dobët ndaj sfidave të mëdha me të cilat përballet vendi i tyre. Dje pasdite Aleksis Tsipras, kryeministri i Greqisë, i tha parlamentit të tij se ai ishte “i vendosur” që t’i qëndrojë marrëveshjes së 20 shkurtit, me zonën e euros, që ia borxhin Greqisë edhe katër muaj. Ai menjëherë vazhdoi të bëjë thirrje deputetëve për të kaluar një ligj “humanitar”, duke siguruar ushqime dhe energji të subvencionuar për shtresat në nevojë të Greqisë. Kjo ishte pikërisht lloji i masës se marrëveshjes  së detyruar të Greqisë, për të shmangur marrjen e borxhit pa u konsultuar me kreditorët e saj.

Prandaj Tsipras mbërrti sot në Bruksel, për një takim me krerë të qeverisë të Evropës, të cilët i ka kapur një valë e madhe mosbesimi. Situata greke nuk është në rendin e ditës, por ajo është në krye dhe në mendjet e të gjithëve. Sipas kushteve të marrëveshjes së muajit shkurt, Greqia është sugjeruar për të hartuar dhe për të filluar zbatimin e reformave strukturore në këmbim të pjesës së huas që ka marrë për të mbajtur ekonominë e saj, larg katastrofës.

Në vend të kësaj, ministrat nën qeverinë e udhëhequr nga Syriza, dhe Tsipras kanë qenë kundër Gjermanisë për dështimet e fundit. Ministri i mbrojtjes ka kërcënuar se do të hapë dyert e Greqisë dhe të Europës, për emigrantë të varfër dhe potencialisht të rrezikshëm nga Lindja e Mesme. Yanis Varoufakis, ministër i financave, dukej i trazuar në një foto me një revistë franceze. Ndërkohë, puna e zgjidhjes së problemeve të Greqisë sapo ka filluar. Ekipet teknike në Athinë po përpiqen për të zbuluar gjendjen e vërtetë të financave të Greqisë dhe për të diskutuar detajet e reformave që janë plotësuar ndonëse me kundërshtime, si  dhe me vonesa. Askush, pra, nuk e di saktësisht se si dhe sa e keqe është ripërtëritja ekonomike e Greqisë. Pak presin që ajo mund të financohet vetë për më shumë se disa javë, megjithatë një zgjidhje duket si gjithmonë larg.

Në mbrëmje Donald Tusk, president i Këshillit Europian, do të kryesojë një takim midis  Tsipras dhe i aktorëve më të rëndësishëm në dramën e Greqisë: Angela Merkel  (kancelaria e  Gjermanisë, kreditorja më e madhe e Greqisë); Mario Draghi (president i Bankës Qendrore Evropiane, i cili është duke mbajtur bankat e Greqisë të mos “mbyten”); Jean-Claude Juncker (president i Komisionit Evropian, dhe njeriu më i afërt që Tsipras ka për aleat), Jeroen Dijsselbloem (kreu i Eurogrupit të ministrave të financave, forumi për shumicën e negociatave greke deri tani) dhe François Hollande (president i Francës). Tsipras do të ketë një shans të dytë për të ngritur çështjen e tij të hënën, kur ai do të vizitojë Berlinin me ftesë të zonjës Merkel.

Thjesht sigurimi i këtyre takimeve mund të quhet fitore e rehatshme për Tsipras, i cili ka kërkuar kohë të gjatë për atë që ai e quan një rezolutë “politike”, mbi krizën e Greqisë. Por është e vështirë për të kuptuar se çfarë ai mund të shpresojë për të fituar prej tyre, përveç një mundësie për të rindërtuar besimin që qeveria e tij e  ka shkatërruar gjatë dy muajve të fundit. Sepse nuk ka shenjë që zonja Merkel, apo dikush tjetër, kërkon të devijojë nga linja për të cilat zona euro mbetet e mbërthyer vazhdimisht që kur Syriza mori detyrën në fund të janarit:  sepse problemet e financimit të Greqisë duhet të zgjidhen politikisht në zonën e Eurogrupit, dhe teknikisht nëpërmjet institucioneve të njohura dikur si “trojka” (BQE, Komisioni Evropian dhe FMN).

Tsipras ende beson se ai mund t’i sjellë rehati Greqisë përmes forcës absolute të vullnetit të tij politik. Por, nuk ka opsione të reja që nga marrëveshja e shkurtit, e cila është e goditur. Draghi mund t’i lejojë Greqisë për të nxjerrë më shumë borxhe afatshkurtra. Debatet mbi synimet fiskale të Greqisë dhe të ngarkesës së borxhit do të kthehen, por ata janë të parëndësishme sot nga të dhënat e  krizës së likuiditetit të Greqisë. Dhe kreditorët e Greqisë nuk janë gati për të zbutur kërkesat e tyre për reforma; në të vërtetë, papajtueshmëria SYRIZA-së ka pasur sukses vetëm në forcimin dhe vendosmërinë mbi zbutjen e diferencave mes tyre.

Retë e zeza janë mbledhur kudo. Ka shenja shqetësuese të një përshpejtimi të ri në tërheqjeve bankare. Të ardhurat tatimore greke janë duke rënë. FMN-ja është e frustruar, BQE e rezervuar, dhe madje komisioni, i cili i pëlqen të konsiderojë veten një ndërmjetës të ndershëm midis Greqisë dhe kreditorëve të saj, po i mbaron durimi. Më parë këtë javë Mr Dijsselbloem ngriti mundësinë e vendosjes së kontrolleve të kapitalit sipas stilit të Qipros, për të mbajtur Greqinë në zonën euro. Kjo po bëhet gjithnjë e më e vështirë për të parë se çfarë taktike ka për të arritur SYRIZA. Edhe vlerësimet e saj të më të larta në aspektin e brendshëm  janë në rënie, dhe të shpejta. “Këto Grekët janë njerëzit më thesarin më të veçantë që kam pasur ndonjëherë shans për të punuar me ta,” psherëtin një zyrtar i lartë.

Ekonomia e Greqisë duket e shkatërruar nga kursimet që ishin një kusht për ta. Pas pesë vitesh politikë, çdo gjë mbetet në duart e trojkës, si dhe vendosmëria e qeverisë për të rimarrë kontrollin politik është e kuptueshme. Por kjo nuk është më afër zgjidhjes së rebusit të saj themelor: ajo nuk mund të financojë vetë, e ndërsa  kreditorët e saj bashkëngjisin kërkesa për kreditë e tyre. Asgjë   nga qëndrimet, sado të mëdha të Tsipras, nuk do të ndryshojnë atë.

A.M/Koha Jonë