Nga origjina tek destinacioni/ Anija me kimikate që gjunjëzoi Libanin, flet kapiteni nga Rusia: Ja kush është përgjegjësi

Kimikatet që dolën në flakë në shpërthimin më vdekjeprurës të kohës së paqes në Bejrut mbërritën në kryeqytetin Liban shtatë vjet më parë në një anije ngarkese me qira ruse që, sipas kapitenit të saj, kurrë nuk duhet të ishte ndalur aty. “Ata ishin të babëzitur,” tha Boris Prokoshev, i cili ishte kapiten i Rhosus në 2013 kur ai rrëfen se pronari i tha atij që të bënte një ndalesë të paplanifikuar në Liban për të marrë një ngarkesë shtesë.

Prokoshev tha që anija po transportonte 2.750 tonë kimikate mjaft të djegshme nga Gjeorgjia në Mozambik kur erdhi urdhri për të devijuar në Bejrut në rrugën e saj përmes Mesdheut. Ekuipazhit iu kërkua të ngarkonin disa pajisje të rënda rrugore dhe ta çonin në Portin e Aqabasë në Jordan, përpara se të rifillonin udhëtimin e tyre në Afrikë, ku nitrati i amonit do t’i dorëzohej një prodhuesi të eksplozivëve.

Por anija nuk u largua kurrë nga Bejruti, pasi u përpoq dhe nuk arriti të ngarkojë ngarkesat shtesë përpara se të përfshihej në një mosmarrëveshje të gjatë ligjore mbi tarifat e portit. “Ishte e pamundur,” tha Prokoshev, 70 vjeç, për Reuters, për operacionin për të provuar dhe ngarkuar mallrat shtesë. “Mund të shkatërronte tërë anijen dhe unë thashë jo,” tha ai me anë të telefonit nga shtëpia e tij në qytetin turistik rus të Soçit në brigjet e Detit të Zi.

Kapiteni dhe avokatët që vepronin për disa kreditorë akuzuan pronarin e anijes se braktisi anijen. Muaj më vonë, për arsye sigurie, nitrati i amonit u shkarkua dhe u fut në një depo. Të martën, ajo rezervë u kap nga zjarri dhe shpërtheu jo larg nga një zonë banimi e ndërtuar e qytetit. Shpërthimi i madh vrau 145 njerëz, u plagos 5000, rrafshuan ndërtesa dhe bëri që më shumë se një e katërta e një milion njerëz të mbeten pa strehë.

Anija mund të kishte arritur të linte Beirutin, po të kishte arritur të ngarkonte ngarkesat shtesë. Ekuipazhi kishte grumbulluar pajisjet, përfshirë gërmuesit dhe rrotulluesit në rrugë, mbi dyert e mbajtëses së ngarkesave, të cilat mban nitratin e amoniumit.

“Anija ishte e vjetër dhe mbulesa e mbajtjes u përkul,” tha Musinchak me telefon. “Ne vendosëm të mos bëjmë rreziqe.” Kapiteni dhe tre ekuipazhet kaluan 11 muaj në anije, ndërsa mosmarrëveshja ligjore u zvarrit, pa rroga dhe vetëm me furnizime të kufizuara të ushqimit. Pasi ata u larguan, nitrati i amonit ishte i shkarkuar. “Transporti kishte shumë eksploziv. Kjo është arsyeja pse u mbajt në bord kur ishim atje … Ai nitrat amoniumi kishte një përqendrim shumë të lartë, “tha Prokoshev.

Prokoshev identifikoi pronarin e anijes si biznesmenin rus Igor Grechushkin. Përpjekjet për të kontaktuar Grechushkin ishin të pasuksesshme.

Nitrati i amonit ishte shitur nga prodhuesi i plehrave gjeorgjiane Rustavi Azot LLC, dhe do të dërgohej te një prodhues i eksplozivëve në Mozambik, Fabrica de Explosivos.

Një përfaqësues i lartë për Fabrica de Explosivos nuk iu përgjigj një kërkese për koment. Levan Burdiladze, drejtori i uzinës Rustavi Azot, i tha Reuters se kompania e tij kishte operuar vetëm fabrikën kimike për tre vitet e fundit dhe kështu ai nuk mund të konfirmojë nëse nitrati i amonit është prodhuar atje.

Ai e quajti vendimin për ruajtjen e materialit në portin e Bejrutit një “shkelje të madhe të masave të ruajtjes së sigurt, duke marrë parasysh që nitrati i amoniumit humbet pronat e tij të dobishme në gjashtë muaj.” Hetimet fillestare libaneze për atë që ndodhi kanë treguar për mosveprim dhe neglizhencë në trajtimin e kimikateve potencialisht të rrezikshme.

Kabineti i Libanit të Mërkurën ra dakord të vendosë të gjithë zyrtarët e portit të Bejrutit që kanë mbikëqyr ruajtjen dhe sigurinë që nga viti 2014, nën arrest shtëpiak, thanë burimet ministrore. Kreu i portit të Bejrutit dhe shefi i doganave thanë që disa letra i janë dërguar gjyqësorit duke kërkuar që materiali të hiqet, por asnjë veprim nuk u mor.

Ministria e Drejtësisë është mbyllur për tre ditë zi kombëtare. Sipas Prokoshev, autoritetet libaneze i kushtuan shumë pak vëmendje nitratit të amonit, i cili ishte vendosur në pirg në thasë të mëdha. “Më vjen keq për njerëzit (të vrarë ose të plagosur në shpërthim). Por autoritetet lokale, libanezët, duhet të ndëshkohen. Ata nuk u interesuan aspak për ngarkesat, “tha ai. Rhosus i braktisur u mbyt aty ku u ankua në portin e Bejrutit, sipas një emaili të majit 2018 nga një avokat në Prokoshev, i cili tha se ai kishte zbritur “së fundmi”.