Papa Françesku: Arkivat e Vatikanit, jo më sekrete

Arkivi sekret i Vatikanit, i cili mban miliona dokumente të krijuara gjatë shekullit të 12-të, nuk do e mbajë më etiketën dhe statusin “sekretet”, vendosi Papa Françesku.

Arkivi Apostolik i Vatikanit është emri i ri për institucionin, njoftoi të hënën Vatikani.

Papa riemëroi arkivat, të cilat përmbajnë letrat e mbretit Henry VIII që kërkonin një divorc nga Katerina e Aragonës, të cilës Papa iu përgjigj negativisht, gjë që çoi në krijimin e Kishës Anglikane në 1534.

Të dhënat origjinale të gjykimit të Galileo Galile të vitit 1633 ruhen gjithashtu atje.

Kjo eliminon “konotacionet negative” që burojnë nga fjala latine “secretum”, përkthimi i të cilit kur u emëruan arkivat në vitin 1610 ishte më afër “personal” ose “të mbyllur” sesa “sekret”, shpjegoi Papa.

Arkivi Sekret i Vatikanit ishte sekretvetëm me emër, pasi materialet ishin në dispozicion pas një periudhe të caktuar, si në shumicën e arkivave shtetërore.

Për shkak të materialit të saj të gjerë dhe të vlefshëm, arkivat e Vatikanit janë sot një nga qendrat më të rëndësishme kërkimore në botë, me shkrimet më të vjetra që datojnë nga shekulli i 8-të.

Tetëdhjetë e pesë milje rafte dhe një kasafortë nëntokësore e njohur si një “bunker”, versioni i të cilit është rikonstruktuar në adaptimin filmik të romanit “Engjëj dhe Demonë” të Dan Broën, janë në arkiva.

Materialet e atyshme ishin në dispozicion të studiuesve deri në vitin 1939, përfshirë pontifikatën e Papa Pius XII.

Materiali nga koha e pontifikatës së Piusit XII (1939-58) do të jetë në dispozicion nga marsi i vitit 2020, i cili pritet me kërshëri nga komuniteti hebre, pikërisht për përgjigjen e pyetjes historike: A i ndihmoi Papa Piu XII judenjtë?

Shumë hebrenj mendojnë se Piusi XII nuk bëri sa duhet për të mbrojtur hebrenjtë në Luftën e Dytë Botërore.

Vatikani pretendon se Piusi vendosi të ndihmonte në mënyrë të fshehtë hebrenjtë, duke besuar se përndryshe ai mund të kishte provokuar një reagim të mprehtë nga Rajhu i Tretë dhe kështu të përkeqësonte pozitën e Judenjve, por edhe të katolikëve në Evropën nën luftë.

Kur Papa Françesku publikoi materiale të deklasifikuara nga pontifikata e Pius XII në mars të këtij viti, ai tha se trashëgimia e Papa Pius XII u shikua me “disa paragjykime dhe ekzagjerime”.(tesheshi)