Pas Brexit-it, BE-ja fokusohet te zgjerimi me Ballkanin Perëndimor
Më pak se një javë nga largimi i Britanisë së Madhe, Brukseli po kërkon të injektojë jetë të re në venat e zgjerimit të Bashkimit Europian, përmes një rishikimi të thellë të procesit të anëtarësimit. Dokumenti i shumëpritur i Komisioni Europian, metodologjia e re e shtrirjes së bllokut, u publikua më pak se një javë pas largimit të parë të një vendi të rëndësishëm nga BE-ja.
Një nga qëllimet kryesore është të mbahet gjallë ambicia e gjashtë kombeve të Ballkanit Perëndimor, me një popullsi të përbashkët prej 17.9 milion banorësh, në rrugën drejt BE-së. Asnjë shtet nuk i është bashkuar më unionit që prej Kroacisë në 2013-tën, por Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia, nuk i shuajnë shpresat.
Dokumenti synon po ashtu të zbusë dyshimet që rrethojnë zgjerimin e mëtejshëm të Bashkimit Europiane mes vendeve anëtare të lodhura nga kriza e eurozonës, si dhe nga mbështetja në rënie e sundimit të ligjit apo korrupsionit të vazhdueshëm. Ai mbështetet fort në planin e Emmanuel Macronit, që vitin e kaluar bllokoi me veton e tij celjen e bisedimeve për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, duke shkaktuar dëshpërim mes politikanëve në rajon.
Si për të mos e lënë vetëm, presidentit francez në kundërshtinë e tij sidomos kundër Shqipërisë, iu bashkuan edhe Danimarka e Holanda. Vendet aspirante për t`u bërë anëtare të bllokut duhet të plotësojnë 35 kapituj që përputhen me standardet e BE-së në fusha të shumta, duke nisur nga një administratë publike funksionuese e deri te peshkimi apo rregullatorët financiarë. Propozimet e reja nënkuptojnë se të gjitha vendeve do t’u kërkohet të kryejnë reforma themelore mbi institucionet demokratike dhe shtetin ligjor përpara se të tentojnë më shumë reforma teknike.
Ankesa kryesore e Francës ishte se procesi i zgjerimit ka mungesë besueshmërie, dhe insistonte që aplikantëve t`iu kërkohej përsëritja e “kapitujtve” të negociatave nëse rezulton se nuk janë kryer sic duhet reformat kryesore; këtë ide, komisioni e miratoi. Zgjerimi i BE-së duhej të ishte “më i besueshëm” për vendet anëtare dhe ata që kërkojnë të anëtarësohen”, u tha gazetarëve komisioneri Olivér Várhelyi. “Duhet të jetë më i parashikueshëm, më dinamik dhe më politik,” ishte përcaktimi i tij, ndërsa e nënvizonte se “shumë vende anëtare” kishin ngritur edhe privatisht shqetësime të forta, përpos atyre që e shprehën kundërshtimin publikisht.
Logjika e servirur nga KE-ja është e thjeshtë: nëse vendet aspirante arrijnë t`I plotësojnë kriteret, atëherë I gjithë procesi I zgjerimit mund rrjedhë më shpejt dhe në mënyrë më kuptimplotë. Kriteret e reja sakaq nuk do të zbatohen për Serbinë dhe Malin e Zi, të cilët kanë hyrë tashmë në “lupën” e pranimit sipas rregullave të vjetra. Ish kryeministri Rumun Dacian Cioloș, që ulet me eurodeputetët e Macronit në parlamentin europian, i përshkroi planet si një hap i mirë përpara, duke shtuar se grupi i tij “mbështet plotësisht” impulsin e ri për zgjerimin e BE.”Hapi tjetër, pasi të bihet dakord me metodologjinë e re, duhet të jetë hapja e negociatave të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë,” ishin fjalët shpresëdhënëse të tij.
