The Guardian: Koronavirusi, dështimi më i madh i shkencëtarëve

Përgjigja globale ndaj Sars-CoV-2 është dështimi më i madh i politikës shkencore në gjeneratë. Sinjalet ishin të qarta. Hendra në 1994, Nipah në 1998, Sars në 2003, Mers në 2012 dhe Ebola në 2014; këto epidemi të mëdha njerëzore u shkaktuan të gjitha nga viruset që origjinën e kishin tek kafshët dhe kaluan te njerëzit. Covid-19 është shkaktuar nga një variant i ri i të njëjtit koronavirus që shkaktoi Sars.

Që shenjat paralajmëruese nuk u morën parasysh është befasuese. Pak prej nesh kanë përjetuar një pandemi, dhe ne të gjithë jemi fajtorë për injorimin e informacionit që nuk pasqyron përvojën tonë të botës. Katastrofat zbulojnë dobësinë e kujtesës njerëzore. Si mund të planifikohet një ngjarje e rrallë, me siguri sakrificat do të jenë shumë të mëdha? Por, siç argumenton sizmologu Lucy Jones në librin e tij The Big Ones, “rreziqet natyrore janë të pashmangshme; katastrofa nuk është ”.

Detyra e parë e qeverisë është të mbrojë qytetarët e saj. Rreziqet e një pandemie mund të maten dhe përcaktohen.

Gjatë një krize, publiku dhe politikanët njësoj i drejtohen ekspertëve. Por me këtë rast, ekspertët – shkencëtarët që kanë modeluar dhe simuluar të ardhmen tonë të mundshme – bënë supozime që rezultuan të gabuara. Mbretëria e Bashkuar projektoi se pandemia do të ishte si gripi. Virusi i gripit nuk është beninj – numri i vdekjeve vjetore nga gripi në Britani të Madhe ndryshon gjerësisht, me një kulmin e fundit të 28.330 vdekjeve në 2014-15 – por gripi nuk është Covid-19.

Në të kundërt, Kina u stërvit nga përvoja e saj e Sars. Kur qeveria kuptoi se një virus i ri po qarkullonte, zyrtarët kinezë nuk këshilluan larjen e duarve dhe një higjienë më të mirë. Ata karantinuan qytete të tëra dhe mbyllën ekonominë. Siç më tha një ish sekretar i shtetit për shëndetësinë në Angli, shkencëtarët tanë vuanin nga një “paragjykim njohës” drejt kërcënimit më të butë të gripit.

Mosvlerësimi i rrezikut çoi në vonesa vdekjeprurëse në përgatitjen e NHS (sistemi shëndetësor britanik) për valën e infeksioneve.

Disponueshmëria e pajisjeve të përshtatshme personale mbrojtëse ka qenë jashtëzakonisht e keqe për shumë infermierë dhe mjekë. Shumë nuk kanë qenë në gjendje të sigurojnë pajisjet e nevojshme për ekipet e tyre të frontit të zjarrit.

Në çdo konferencë për shtyp, zëdhënësi i qeverisë përfshin gjithmonë të njëjtën fjali: “Ne kemi ndjekur këshillat mjekësore dhe shkencore.” Kjo është pjesërisht e vërtetë.  Qeveria e dinte NHS ishte e papërgatitur. Ajo e dinte që kishte dështuar në ndërtimin e kapacitetit të nevojshëm të kujdesit intensiv për të përmbushur kërkesën e mundshme të pacientëve. Ndërsa një doktor më shkruaji: “Duket se askush nuk dëshiron të mësojë nga tragjedia njerëzore që ndodhi në Itali, Kinë, Spanjë … Kjo është me të vërtetë e trishtueshme … Mjekë dhe shkencëtarë që nuk janë në gjendje të mësojnë nga njëri-tjetri.”

Jetojmë në një epokë ky gjithëfuqia e njeriut është e çmuar. Por Covid-19 ka zbuluar brishtësinë e mahnitshme të shoqërive tona. Virusi ka ekspozuar pamundësinë tonë për të bashkëpunuar, për të koordinuar dhe për të vepruar së bashku. Por mbase nuk mund të kontrollojmë botën natyrore. Ndoshta nuk jemi aq mbizotërues siç kemi menduar dikur. Nëse Covid-19 përfundimisht na përul para tij, është e mundur që, në fund të fundit, të jemi pranues të mësimeve të kësaj pandemie vdekjeprurëse.