Koment: Kur Perëndimi për pak u bë i kuq

Vështrim pas. 1966. Në Republikën Popullore të Kinës nis revolucioni kulturor. Mao Ce Duni siguron pushtetin e tij duke shpallur revolucionin e përhershëm në Kinë. Në vend nis një shndërrim i pabesueshëm i realitetit shoqëror, ekonomik dhe politik. Qindra mijëra vetë zhduken në kampe. Qindra mijëra vetë deportohen. Qindra mijëra vetë humbasin punën. Në fund janë miliona, disa miliona viktima, të vdekurish, të vrarësh. Komunizmi kinez, maoizmi – një ëndërr e vërtetë e keqe, që synon të ndërtojë një botë më të mirë mbi varret e ndoshta (sipas Librit të Zi të Komunizmit) 65 milionë vetëve.

Hare për komunizmin më të mirë

Në rebelimin që po nis të studentëve, të rinjtë e shumtë në Perëndim nuk i shohin këto. Te ta, maoizmi ushtron një magjepsje intelektuale. Ata u thurrin këngë mjekëve këmbëzbathur “të rinj” të fshatit. Fakti që intelektualët duhet të punojnë si fshatarë apo punëtorë festohet. Bibla e Maos është një vepër qendrore dhe Mao Ce Duni nderohet si shenjtor revolucionar. Kina komuniste: vë në jetë idealet e Marxit dhe të Engelsit, që shkelen me këmbë në Bashkimin Sovjetik ose që syrgjynosen në arkipelag.

E majta e atëhershme e re – në Gjermani si dhe në Francë, në Itali si dhe në SHBA – bie pre e maoizmit. Ajo përvetëson shprehje të mençura pseudo-konfuciane alla Mao si për shembull “Pushteti politik buron nga grykët e pushkëve”. Me to justifikohet protesta e dhunshme në rrugët e metropoleve. Ajo që ndodhi në Kinë, mund të kishte ndodhur edhe në majin revolucionar të 1968-ës në Paris. Ideja e socializmit, e shoqërisë pa klasa lulëzon në kryengritjen e studentëve. Ajo është anarkike, ndërkombëtare – dhe shpesh kineze. Por jo vetëm. Sepse lëvizja studentore dezintegrohet – siç shpërbëhet në fakt gjithmonë e majta – që në fillim. Kemi besnikët e Moskës. Trockistët e Internacionales së Katërt. Komunistët të mbushur me besim, që e shohin idealin e tyre të realizuar tek Shqipëria e Enver Hoxhës ose në Korenë e Veriut te Kim Ir Seni. Të tjerë ndjekin eurokomunistët në Itali nën Enrico Berlinguerin. Dhe gati të gjithë e kërkojnë mbështetjen ideologjike tek shkrimet e filozofëve: tek përfaqësuesit e Shkollës së Frankfurtit si Theodor Adorno dhe Max Horkheimer, te marksistët amerikanë si Herbert Marcuse ose te filozofi i lirisë të kthyer vonë në të majtë, që e kërkoi shpëtimin thuajse tek të gjitha rrugët e gabuara komuniste të kohës së tij – te Jean-Paul Sartre. Me tekstet e tij që të çojnë në rrugë të gabuar ai ushtron një ndikim të tillë magjepsës, sa shumë atëherë thonë: Më mirë të jesh gabim me Sartre se sa të kesh të drejtë me Raymon Aron. Një gabim fatal.

Revolucioni i vërtetë nuk vihet re

Revolucioni kulturor qe për një kohë të gjatë një pikë referimi e studentëve protestues në Perëndim. Ata donin ta kapërcenin kapitalizmin dhe demokracinë parlamentare. Ata shihnin drejt Kinës, shikonin drejt Mao Ce Dunit: drejt arkitektit të një bote të re, të barabartë, më të mirë – siç besonin ata. Vuajtjet e pafundme që solli me vete revolucioni kulturor ata i injoruan. Mao mbeti për ta deri sa vdiq një stilit. Edhe për shkak dhe pikërisht për shkak të trishtimit në Bashkimin Sovjetik. Socializmi kinez qe joshës – për shkak të Maos, për shkak të revolucionit të tij kulturor. Revolucioni i vërtetë i Kinës nga Ten Hsiao Pini, pasardhësi i Maos, nuk i intereson deri sot së majtës. Vetëm Helmut Schmidti ishte i magjepsur prej tij – po ai nuk qe i majtë.