Lufta e Re, por e vjetër në Afganistan

Në javët e ardhshme, Presidenti Donald Trump do të bëhet presidenti i tretë amerikan në 16 vjet që ka rritur trupat në Afganistan. Por ai gjithashtu do të jetë i pari që t’i dorëzojë sekretarit të tij të mbrojtjes vendimet kryesore mbi numrin e trupave që do të vendosen dhe synimet strategjike të trupave që do të dërgohen atje, për të arritur. Sekretari i Mbrojtjes Jim Mattis u premtoi ligjvënësve në Kapitol Hill këtë javë, se strategjia ushtarake e ekipit të tij duhet të arrijë në tryezën e presidentit dhe kjo do të marrë atje disa javë.

Strategjia, sipas zyrtarëve ushtarakë, ka gjasa të përfshijë dhënien e komandantëve në terren më shumë autoritet për të vendosur trupa siç e shohin të arsyeshme, duke i lejuar ata të futen në njësitë ushtarake afgane në terren për të ndihmuar nga ajri dhe për të ofruar këshilla taktike. Më parë këtë vit, gjenerali Xhon Nicholson, komandanti i lartë i SHBA-ve në Afganistan, dëshmoi në Kapitol Hill se kishte trupa të mjaftueshëm për të kryer misionin kundër terrorizmit që kishte për qëllim luftëtarët talibanë dhe të Shtetit Islamik dhe udhëheqjen e tyre. Ajo që i nevojitej, tha ai, ishin mijëra më shumë trajnerë për të punuar me ushtarët afganë.

Ky mision trajnimi ka të ngjarë të ngjajë në disa mënyra me atë që forcat amerikane po bëjnë në Irak dhe Siri. Atje, këshilltarët amerikanë po punojnë me komandantët rebelë sirianë dhe oficerët e ushtrisë irakene për të formuluar plane beteje dhe për të drejtuar luftën rreth Mosulit dhe Raqqës. Afërsia me linjat e para u lejon amerikanëve të thërrasin sulme nga bombarduesit, avionët dhe artileria, të cilat ushtria afgane po i mungojnë. Kjo tashmë po ndodh në një farë mase. Gjatë katër muajve të fundit, sulmet ajrore të SHBA-ve në Afganistan kanë qenë në normën më të lartë të tyre që nga vera e vitit 2014, sipas statistikave të siguruara nga Forcat Ajrore të SHBA-ve.

Fokusi i përpjekjeve amerikane në Afganistan “duhet të jetë në aftësitë e trupave, jo në numrat e trupave, duke siguruar inteligjencën dhe mbështetjen ajrore që i duhet ushtrisë afgane”, tha David Sedney, një ish ndihmës sekretar i mbrojtjes për Afganistanin, Pakistanin dhe Azinë Qendrore. Sedni, i cili kohët e fundit u kthye në Shtetet e Bashkuara nga Kabuli, ku ishte president i Universitetit Amerikan të Afganistanit, shtoi se ndërsa afganët janë plotësisht të aftë të luftojnë, “ata nuk kanë udhëheqjen dhe koordinimin” që i duhet për të mbajtur një terren dhe për të kryer operacione komplekse.

Një përpjekje e rritur amerikane – pa një afat kohor të publikuar zyrtarisht për tërheqje – “do t’i detyrojë talebanët të rishikojnë supozimet e tyre strategjike dhe talebanët do të duhet të bëjnë një sërë llogaritjesh”, kur dhe si të luftojnë dhe në cilat kushte do të merrnin pjesë në bisedimet e paqes. Me kaq shumë pjesë të vendit ose në duart e talebanëve ose nën kërcënim dhe me forcat afgane që pësojnë humbje të mëdha në fushën e betejës, lufta është larg arritjes së një pike kthyese në favor të qeverisë së luftuar në Kabul.

“Ne nuk po fitojmë tani në Afganistan,” tha Mattis këtë javë. Senatori John McCain, kryetari i Komitetit të Shërbimeve të Armatosura të Senatit, u përgjigj me indinjatë se shefi i Pentagonit nuk mund të artikulonte një strategji të re për luftën. “Kjo na e bën të vështirë për t’ju mbështetur kur nuk kemi strategji,” tha McCain të martën. “Ne e dimë se çfarë strategjie kishim për tetë vitet e fundit – mos humbisni. Kjo nuk ka funksionuar.”

Vetëm një ditë pas shkëmbimit, McCain dhe senatori republikan Lindsey Graham u ftuan në Shtëpinë e Bardhë për t’u informuar nga Zëvendëspresidenti Mike Pence dhe Këshilltari i Sigurisë Kombëtare gjenerali H.R. McMaster. Graham u shfaq në Fox News Radio të enjten për të zyrtarizuar mbështetjen e tij pas asaj që dëgjoi. “Unë jam dakord me gjithçka”, tha ai. Graham dhe McCain kanë mbrojtur për një kohë të gjatë pmë shumë trupa amerikane dhe nga koalicioni në Afganistan dhe kanë shtyrë administratat e Obamës dhe Trump që të lejojnë komandantët në terren më shumë fleksibilitet se si të lëvizin trupat në terren.

Zyrtarët ushtarakë refuzuan të komentojnë për përmbajtjen e strategjisë.

Çdo zgjerim i përpjekjeve të luftës nuk do të jetë i lirë. Siç duket, Uashingtoni planifikon të shpenzojë 45 miliardë dollarë vitin e ardhshëm për të mbajtur tashmë 8,400 trupa amerikane në Afganistan dhe për të pajisur dhe trajnuar forcat afgane. Ky numër pa dyshim do të rritet. Vetëm nën 5 miliardë dollarë do të shkojnë direkt në forcat e armatosura afgane. Përkundër retorikës që vjen nga administrata Trump për të ushtruar presion ndaj aleatëve për të bërë më shumë, kontributet ndërkombëtare do të arrijnë vetëm 789 milionë dollarë.

Në mars 2013, Mattis solli zemërimin e Shtëpisë së Bardhë kur, si udhëheqës i Komandës Qendrore të SHBA-ve, i tha një paneli të Senatit se ai mbështeste mbajtjen e 13,600 trupave të SHBA-ve në vend, për një kohë të pacaktuar. Dëshmia e tij e sfidoi drejtpërdrejt planin e presidentit Obama për të pasur më pak se 10,000 trupa amerikane atje deri në vitin 2014, duke u transformuar gradualisht si një prani ruajtëse e ambasadës.

Mattis u doli në pension disa muaj më vonë.

Ironikisht, duke nxitur disa mijëra trupa në Afganistan në javët e ardhshme, Mattis më në fund mund të sjellë praninë e forcave amerikane deri në numrin që kërkoi katër vjet më parë./Foreign Policy – Lexo.al/