Ministri gjerman Heiko Mas: Tre hapa për të ndalur emigrimin alarmant nga Ballkani

Ministri i Jashtëm i Gjermanisë, Heiko Mass i cilëson alarmante shifrat e emigrimit nga vendet e Ballkanit Perendimor. Në fjalën e mbajtur në konferencën “Të rinjtë, migracioni dhe sfida demografike në Ballkanin Perëndimor”, ministri gjerman u shpreh se largimi i të rinjve nuk ndodhë vetëm për shkak të problemeve ekonomike.

“Pagat më të mira jashtë vendit janë sigurisht një faktor i fortë tërheqjeje.  Por emigracioni nga Ballkani Perëndimor nuk ka të bëjë vetëm me mundësitë ekonomike, siç konstaton një studim i fundit i Fondacionit Friedrich Ebert. Shumë të rinj venë në dukje gjithashtu mangësitë në arsim, shëndetësi apo sistemet sociale, mungesën e punësimit të bazuar në merita apo korrupsionin. Minoritetet përballen me vështirësi shtesë. Kështu për shembull, shumë të rinj romë vuajnë nga diskriminimi”- tha Maas.

Politikani i lartë gjerman jep edhe tre zgjidhje konkrete sesi duhet frenuar largimi masiv nga vendet e Ballkanit.

Fjala e e Ministrit Federal të Punëve të Jashtme Heiko Maas, Anëtar i Bundestag-ut në konferencën
“Të rinjtë, migracioni dhe sfida demografike në Ballkanin Perëndimor” Berlin, më 28 tetor 2020

Kur përpara nëntë muajsh shpërtheu pandemia e COVID-19, e dinim se do të na duhej të ri-strukturonim tërësisht Presidencën tonë të Këshillit të Bashkimit Evropian. Lufta kundër virusit na detyronte të vendosnim prioritete të qarta.
Vendosëm të fokusoheshim te fqinjët tanë – drejt Lindjes, drejt Jugut dhe në mënyrë të veçantë drejt Juglindjes. Pasi kriza e bëri të qartë, që ne jemi një familje evropiane. Për këtë arsye këtë konferencë e konsiderojmë si mjaft të rëndësishme. Por ajo që e shndërron atë në një ngjarje me rëndësi thelbësore për Presidencën tonë të Këshillit është pjesëmarrja juaj.
Ndaj, falemnderit të gjithëve që u bashkuat me ne – në mënyrë të veçantë kolegëve të mi nga vendet e Ballkanit Perëndimor dhe anëtarëve të Komisionit Evropian! Shumë mirënjohës u jemi gjithashtu edhe bashkë-mikpritësve, Shoqatës për Evropën Juglindore (South East Europe Association) dhe Institutit Aspen në Gjermani. Ju uroj shumë ngrohtësisht mirëseardhjen të gjithëve!
Zonja dhe zotërinj,
disa prej jush mund ta kenë marrë vesh që së fundmi më është dashur të kaloj dhjetë ditë në karantinën Covid. Ishte një eksperiencë interesante. Në vend të rutinës së zakonshme të udhëtimeve, takimeve dhe konferencave, befas gjithë kohën e kisha për vete. Kështu, nisa të lexoj disa prej librave që më ishin mbledhur stivë mbi komodinë. Mes tyre ishte edhe “Herkunft” apo “Origjina” e autorit gjermano-boshnjak Saša Stanišić, i cili fitoi Çmimin për Librin Gjerman vitin e shkuar.

“Origjina jonë”, shkruhet në libër, “janë rastësitë e ëmbla a të hidhura, që na mbartin andej e këtej.” Si dikush, që është rritur në rajonin e Saarland, që vazhdimisht ka qenë objekt zhvendosjeje mes Francës dhe Gjermanisë, kjo është një zile e fortë për të të kujtuar, se sa të rastësishme mund të jenë kategori të tilla si “atdheu” apo “kombësia”. Veçanërisht nëse këto i lidhim me vendin e lindjes. Kjo tregon gjithashtu, se si migracioni mund të ndryshojë perspektivat tona;
Se si mund të lidhë vendet dhe njerëzit; Se si mund të zgjerojë horizonte dhe krijojë mundësi të reja – pavarësisht të gjitha sfidave. Ndaj që në fillim, do të doja të theksoja një gjë: Qëllimi i kësaj konference nuk është ndalimi i migracionit: 30 vjet pas rënies së perdes së hekurt ne e dimë: të gjithë ata, që janë përpjekur ta ndalojnë atë, kanë dështuar. Mobiliteti është pjesë e ADN-së së Bashkimit Evropian dhe i përgatit të rinjtë për një jetë në një botë të globalizuar, të ndërlidhur.
Në të njëjtën kohë, zonja dhe zotërinj, nuk mund t’i mbyllim sytë ndaj problemeve, që shkakton “rrjedhja e vazhdueshme e trurit” në Ballkanin Perëndimor.
Shifrat janë marramendëse:
• The Economist parashikon që popullsia e Bosnjë dhe Hercegovinës në vitin 2050 do të jetë rrudhur me më shumë se një të tretën e saj krahasuar me 1990. Shifrat për Shqipërinë dhe Serbinë janë të ngjashme.
• Dhe 71 % e të rinjve në vendet e Ballkanit Perëndimor janë duke marrë në konsideratë lëvizjen jashtë vendit, siç tregon një studim i fundit i Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal.
Pagat më të mira jashtë vendit janë sigurisht një faktor i fortë tërheqjeje. Por emigracioni nga Ballkani Perëndimor nuk ka të bëjë vetëm me mundësitë ekonomike, siç konstaton një studim i fundit i Fondacionit Friedrich Ebert. Shumë të rinj venë në dukje gjithashtu mangësitë në arsim, shëndetësi apo sistemet sociale, mungesën e punësimit të bazuar në merita apo korrupsionin. Minoritetet përballen me vështirësi shtesë. Kështu për shembull, shumë të rinj romë vuajnë nga diskriminimi.
Kur në një nga udhëtimet e mia në Shkup fola me një grua të re, ajo më tha: “Njerëzit në këtë rajon po luftojnë për shkak të të kaluarës, në vend që të shikojnë të ardhmen. Dhe ata që besojnë në të ardhmen po largohen.”

Zonja dhe zotërinj, Pikërisht këtë duhet të ndryshojmë.
Për këtë qëllim dëshiroj t’Ju propozoj sot tre hapa:
Së pari duhet të investojmë për të ardhmen.
Për shkak të pandemisë, gjithnjë e më shumë kompani po planifikojnë një zhvendosje të tipit “nearshore” të bizneseve të tyre prodhuese. Vendet e Ballkanit Perëndimor janë në pozicionin ideal për këtë qëllim. Tri javë më parë, Komisioni Evropian prezantoi Planin e ri për Ekonominë dhe Investimet në Ballkanin Perëndimor. Ky plan e vendos fokusin në ekonominë e gjelbër dhe digjitale dhe mbështet ndërlidhjen. Nëntë miliardë eurot që ofrohen në këtë kontekst mund t’i japin një hov transformimit ekonomik në rajon. Por baza për investime të suksesshme janë reformat; Reformat, që mund të ndërmerren vetëm nga qeveritë tuaja, duke ulur korrupsionin dhe burokracinë. Raportet e fundit të Komisionit Evropian për secilin nga vendet tregojnë shumë qartë, se ku është e e nvojshme të veprohet më shumë.
Sundimi i ligjit dhe qeverisja e mirë vazhdojnë të jenë përparësitë kryesore. Jo sepse është Bashkimi Evropian që i kërkon, por sepse ato janë në interes të njerëzve dhe sipërmarrjeve tuaja.
Dhe në të gjithë këtë, ne jemi në krahun tuaj.
Në Samitin e këtij viti të Procesit të Berlinit, të organizuar nga Maqedonia e Veriut dhe Bullgaria, shpresojmë që Ballkani Perëndimor të fillojë fazën tjetër të Zonës Ekonomike Rajonale. Kjo do të përshpejtojë rritjen ekonomike duke sjellë në rajon katër liritë e Bashkimit Evropian.
Gjithsesi, shtylla kurrizore e bashkëpunimit rajonal janë marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë. Kjo më çon në pikën time të dytë. Le t’i lemë më në fund të qeta fantazmat e të shkuarës! Sepse ato po bllokojnë rrugën e vendeve tuaja drejt të ardhmes.
Kjo vlen në mënyrë të veçantë për Kosovën dhe Serbinë.
Zgjidhja është e vonuar. Ndaj jam shumë mirënjohës që Miroslav Lajcak rinisi në korrik dialogun e ndërmjetësuar nga BE. Dhe unë ndaj plotësisht këndvështrimin e tij, se nuk ka asnjë alternativë tjetër veç një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse, të qëndrueshme dhe detyruese.
Një hap i tillë kërkon udhëheqje të fortë politike. Dhe unë kam besim se udhëheqësit në Beograd dhe Prishtinë do ta dëshmojnë këtë – duke u angazhuar në mënyrë konstruktive kundrejt njëri-tjetrit, dhe duke shtruar kësisoj rrugën drejt një epoke të re. Sa më shpejt të filloni, aq më mirë do të jetë për stabilitetin në të gjithë rajonin. Dhe aq më shpejt do të zhbllokoni perspektivat e Kosovës dhe Serbisë për në BE. E njëjta gjë vlen për Bosnjën dhe Hercegovinën. Ky vit shënon përvjetorin e 25-të të Marrëveshjes së Paqes të Dejtonit. Por ende, edhe sot, vendi vazhdon të jetë politikisht i ndarë në linja etnike. Në një vend që dëshiron të bashkohet me BE-në, thjesht nuk ka vend për agjitacion të natyrës nacionaliste, për mohimin e krimeve të luftës ose glorifikimin e kriminelëve të luftës. Miratimi i para pak kohëve i Strategjisë Kombëtare të Rishikuar të Krimeve të Luftës ishte një hap shumë i rëndësishëm në këtë kontekst. Dhe është inkurajues fakti, që njerëzit në Mostar do të marrin pjesë në zgjedhjet lokale për herë të parë pas 12 vjetësh.
Zonja dhe zotërinj, kjo është rruga që na çon përpara. Mënyra se si duam të ecim me ju. Dhe, pika ime e tretë dhe e fundit: Është në interesin tonë të përbashkët strategjik, që vendet tuaja të anëtarësohen në Bashkimin Evropian. Aty është vendi i tyre.Aty shumica e të rinjve tuaj duhet të shohin të ardhmen e tyre. Dhe nëse BE nuk vjen tek ata, do të jenë ata që do të shkojnë në BE.
Numrat flasin vetë. Në vitin 2001, para se të bashkoheshin me BE-në, 75 përqind e të rinjve rumunë donin të largoheshin prej vendit të tyre. Sot, dy të tretat e tyre dëshirojnë të qëndrojnë. Shpresojmë të shohim të njëjtin zhvillim edhe në Ballkanin Perëndimor. Në arritje të këtij objektivi, këtë vit ndërmorëm hapa të rëndësishëm për të përshpejtuar integrimin evropian:
• Në Samitin e Zagrebit në maj, BE-ja dhe Ballkani Perëndimor u angazhuan përsëri për zgjerim dhe reforma të nevojshme.
• Ne hapëm dyert për bisedimet e anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut. Kemi në plan që Konferencën e Parë të Anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut ta mbajmë para mbylljes së Presidencës Gjermane. Dhe – nëse kushtet do ta lejojnë – edhe me Shqipërinë.
Zonja dhe zotërinj,
në krye, përmenda gruan e re që takova në Shkup. Atë, që më tha se të gjithë të rinjtë që besojnë në një të ardhme, po largohen drejt BE-së.

Po sikur t’i tregonim asaj se kjo e ardhme është një e ardhme e përbashkët?
• Se fatet tona janë të ndërlidhura, jo vetëm nga gjeografia, por edhe nga zgjedhja jonë.
• Se ndajmë vërtet të njëjtat vlerat.
• Dhe se ne mbështesim shoqëritë e hapura, ku të gjithë njerëzit mund të prosperojnë – pavarësisht nga gjinia ose orientimi i tyre seksual, përkatësia e tyre etnike, kombëtare ose fetare.
Mendoj se kështu do të mund ta bindnim atë për të ndërtuar një të ardhme në vendin e saj.
Në Maqedoninë e Veriut.
Në Ballkanin Perëndimor.
Në zemër të Evropës.
Shumë falemnderit për vëmendjen tuaj! Dhe ju falënderoj edhe një herë që u bashkuat me ne sot!