Politika si zanat

Nga Genc Pollo

Në esenë e tij të famshme “Politika si zanat” të fill pas Luftës së Parë Botërore, sociologu i famshëm Max Weber përshkruan kategoritë e politikës së (politikanit të) bindjes dhe atë (atij) të përgjegjësisë, duke i cilësuar ato kundërshtuese, por në fund të ditës edhe plotësuese. Në parim, një politikan merr vendime sipas bindjeve të veta; por kur me realizëm sheh se pasojat janë problematike, atëherë ai me përgjegjësi e moderon vendimmarrjen e tij.

Druaj nëse vërtet citati i mësipërm ka të bëjë direkt me piruetën politike të Kryeministrit Rama për “listat e hapura”, që tërhoqi vëmendjen time dhe është objekt i këtij shënimi; por më duket se mund të vlejë si sfond, ndoshta edhe si kut, kur reflektojmë për aktualitetin politik.

Para një muaji, pyetjes insistuese të gazetares veterane Valentina Madani nëse i jepni të drejtë për ndonjë gjë Edi Ramës, iu përgjigja duke devijuar nga ortodoksia retorike e opozitës: i thashë se ai ka të drejtë kur vë në dyshim efektin mrekulli e madje refuzon listat e hapura. Pikëpamja ime ka qenë se servirja aktuale e listës së hapur nga disa deputetë si ilaç çudibërës kundër të këqijave të mëdha të shoqërisë ishte hipokrite; aplikimi i keq i saj do të dëmtonte zgjedhjet; që, ashtu siç janë, zor se përballojnë dëme shtesë. Ky ka qenë pak a shumë edhe shtjellimi i Ramës e të tijve në plot raste.

Por, javën e shkuar e dëgjova të thoshte se kishte ndryshuar mendim për to, mbasi, siç paskej thënë Churchill-i, vetëm budallenjtë nuk ndryshojnë mendim (në fakt, citati daton dy shekuj më herët e është i diplomatit frëng Talleyrand) dhe se ai kishte parë në sondazhe opinioni se 90% e shqiptarëve i dëshiron listat e hapura; si pasojë PS nuk ka pse kundërshton këtë ortek të dëshirës popullore.

Vërejtja e parë që po bëhet me bujë është se, në fakt, Rama po eliminon koalicionet që aktualisht nuk i volitin. Por që atë vetë dikur e kanë favorizuar decizivisht, si p.sh. kur u rizgjodh kryebashkiak në 2007 apo kur fitoi parlamentaret në 2013. Vetë ai nuk harronte ta theksonte këtë kur falënderonte partitë aleate “tradicionale” e “strategjike”. Koalicionet janë një praktikë e hershme e zgjedhjeve pluraliste te ne dhe eliminimi i tyre për t’i ngrënë kundërshtarit 4-5 mandate me ndryshim të njëanshëm të rregullit të lojës në prag të fillimit të lojës është pa din e iman. Opozitës i lind e drejta morale e detyrimi politik për të reaguar jashtë normales. Le t’i kthehemi pak Weber-it: a shikoni kund politikanin e bindjes? Po atë të përgjegjësisë?

Unë nuk e kam parë sondazhin për listat e hapura. Megjithatë, nuk dyshoj të jetë i rremë mbasi dihet se populizmi bazohet te placebot publike e thjeshtëzimet e mëdha. Kjo çështje mbetet më gjerë për një shënim tjetër. Por, edhe pse pa e shikuar, do të vija dorën në zjarr se sondazhet e opinionit do të dëftenin se mbi 95% e shqiptarëve duan që qeveria të anulojë PPP-të problematike dhe pastaj milionat e tyre t’ia kushtojë rindërtimit pas tërmetit e ndihmës ekonomike pas epidemisë. Edi Rama, për të cilin thuhet se bën sondazhe për çdo gjë, do ta ketë vërejtur edhe këtë ortek të dëshirës popullore. Por këtu duket se i zgjuari nuk po don të ndryshojë mendim. Politikan i bindjes? Politikan i përgjegjësisë? Apo …? Një reflektim i vogël pa i prishur kujt qejfin e fundjavës…

*Ish-ministër e deputet