Shkrimtari francez dhe Presidenti Macron

Nga ROLAND QAFOKU 

Valery Larbaud është një nga shkrimtarët dhe poetët më të njohur francezë. I lindur më 1881-shin dhe i ndarë nga jeta në 1957-ën, për nder të tij, në Francë, që nga viti 1967, u shpall një çmim për Letërsinë. Një udhëtar i përhershëm nëpër rruzull, për Shqipërinë është fat që ai ka qenë disa herë këtu. Tejet i famshëm është ditari i tij i udhëtimeve me prej 1600 faqe, ku përshkruan gjithë qytetet e botës. Për ne është interesante pjesa shqiptare e këtij megaditari. I befasuar deri në habi, ai ka përshkruar në ditar detaje nga vizita në Tiranën e vitit 1932. Natyrisht, kryeqyteti i ri shqiptar nuk ishte Parisi i tij, por shkrimtari ka mbetur i surprizuar nga zhvillimi që kishte marrë Tirana dhe jeta që bëhej aty. Pjesa më ekzotike e përshkrimit është vizita në muzetë dhe bibliotekat me objekte dhe libra në frëngjisht. Qershia mbi tortë e ditëve të tij shqiptare ishte vizita në klubin e tenisit. Mes atyre që frekuentonin këtë klub, Larbaud ka shquar një grua, profesoreshë e Liceut të vajzave, të cilin e mori për franceze. E tillë ishte Tirana që ai pa.

Qeveria shqiptare ka pjesën e vet të përgjegjësisë dhe të fajit, kjo nuk vihet në diskutim. Mjafton të kujtojmë se premtimi më i rëndësishëm që Kryeministri Rama bëri, kur mori detyrën në shtator 2013, ishte se do ta bënte Shqipërinë anëtare të BE-së brenda 10 viteve. Arsyetime të tipit “fajin e ka opozita” si dhe “Berisha që falënderon Macron” janë qesharake. Por, përtej këtij diskutimi, përjashtimi që Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, na bëri dje me vendimin për të mos çelur negociatat për anëtarësim, është një zhgënjim për popullin dhe kombin tonë. Arsyetimi i tij se nuk mund t’ia shpjegonte dot popullit francez një vendimin për “po”, ishte edhe ofendim gjithashtu. Për të mos shkuar ende tek arsyetime të tjera që e mendojnë por nuk e thonë, që arsyeja kryesore është se BE-ja është një klub i krishterë dhe ne shqiptarët po penalizohemi meqë jemi me shumicë popullsie myslimane. Shqipëria ka qenë në Europë shpirtërisht që nga koha e Skënderbeut, me digën që ai u ngriti osmanëve për të mbrojtur krishterimin e Europës, duke përfshirë edhe Francën. Ky europianizim e ka ndjekur Shqipërinë edhe në momentet e saj më të vështira. Edhe në Luftën e Parë Botërore, kur francezët luajtën jo pak rol deri në Korçën tonë. Edhe në Konferencën e Paqes në Paris, më 1919, kur Franca mund të na kishte zhdukur fare nga harta me aleancat e saj me Serbinë, nëse nuk do kishte vënë veton Presidenti amerikan Thomas WoodroW Wilson. As edhe në vitin e largët 1932, kur në Tiranën që kishte vetëm 12 vjet kryeqytet, kishte muze, biblioteka e deri klub tenisi ku luanin edhe gratë, një prej të cilave Labraud e mori për franceze. Ja pasazhi që francezi i famshëm Valery Larbaud përshkruan Tiranën afro 9 dekada më parë, publikuar në librin: “Java jonë shqiptare”, botuar nga “Dituria” në Tiranë, faqe 54-56.

“Para se të shkonim me veturë në klubin e tenist, ne vizituam edhe muzeun dhe bibliotekën. Biblioteka ka dy salla të mbushura me libra. Drejtori i bibliotekës na tregoi botimi e vitit 1632 të përkthimit të librit të njohur të Kalkondilit nga Blaise De Vigenere. Kjo gjë ishte për mua një lidhje e papritur ndërmjet Shqipërisë dhe Burbonesë, ndërmjet Tiranës dhe Sent Pursen syr Siul…

Bëmë një ndalesë te libraria “Argus”, më e madhja e dy librarive që ka Tirana, përveç një librarie tjetër të vogël ku shiten edhe gazetat. Aty pashë libra shqiptarë, francezë, italianë si dhe disa gazeta e revista gjermane.

Klubi i tenisit të jep përshtypjen e një vendi elegant që të kënaq dhe ka mjaft hije. Aty luhet deri natën vonë. Në klubin e tenisit ishin mbledhur mjaft diplomatë me gratë e tyre. Gruaja e ministrit serb është romane. Në klub flitej qoftë italisht, qoftë frëngjisht dhe herë – herë anglisht dhe gjermanisht. Por, frëngjishtja dhe italishtja janë gjuhët më të zakonshme që fliten më shpesh aty. Aty ndodhej edhe një grua e re shqiptare, profesoreshë në Liceun e Vajzave, e cila i ka kryer studimet në Vjenë. Kush do ta besonte se ishte shqiptare? Asaj i ka mbetur diçka nga natyra e studentes të universiteteve gjermane. Në fillim unë mendova se ajo ishte franceze, sepse flet një frëngjishte tepër idiomatike…”

SHKARKO APP