Libraria Enver Hoxha në Vancouver: Një histori intriguese

Nga Ndrek Gjini

MA, University of Galway Ireland

Libraria Enver Hoxha, e vendosur në 322 West Hastings Street në Vancouver të Canadasë, ka një histori intriguese dhe shumëdimensionale.

Kjo librari ka qënë pjesë e rëndësishme e lëvizjes radikale majtiste të Vancouverit, duke shërbyer si një qendër për literaturën marksiste-leniniste dhe ideologjinë komuniste. E emëruar “Libraria  Enver Hoxha”, ajo ishte simbolike e zellit ideologjik të asaj kohe dhe tregonte shtrirjen ndërkombëtare të lëvizjeve komuniste.

Origjina dhe Qëllimi

Libraria u themelua si pjesë e një rrjeti të gjerë organizatash marksiste-leniniste që lulëzuan gjatë mesit dhe fundit të shekullit të 20-të. Qëllimi kryesor i saj ishte shpërndarja e literaturës revolucionare, ofrimi i një forumi për përhapjen dhe mbështetjen e kauzës globale komuniste.

Kjo periudhë shënoi dhe përhapjen e librarive të tilla në pjesë të ndryshme të botës, shpesh të lidhura me rrjedha të ndryshme të ideologjisë komuniste. Libraria Enver Hoxha ishte veçanërisht e lidhur me modelin shqiptar të socializmit, që ishte ashpërsisht anti-revizionist dhe kritik ndaj politikave komuniste sovjetike dhe kineze.

Konteksti Kulturor dhe Politik i Vancouverit

West Hastings Street, ku libraria ishte e vendosur, ka qenë historikisht një zonë dinamike e njohur për multi-nacionalitetin  e saj eklektik, dhe  për dyqanet e shumta dhe hapësirat kulturore me aktivitet politik.

Gjatë viteve 1960 dhe 1970, Vancouveri përjetoi trazira të mëdha shoqërore dhe aktivizëm politik, shumë prej të cilave ishin të përqendruara rreth protestave kundër luftës, lëvizjeve për të drejtat civile dhe kauzave të ndryshme majtiste.

Libraria Enver Hoxha e hapur në vitin 1977, kontribuoi në këtë atmosferë të gjallë duke ofruar shumë botime mbi komunizmin, si dhe u bë  një vend takimi për aktivistët, intelektualët dhe këdo të interesuar për idetë komuniste.

Aktivitetet dhe Angazhimi me Komunitetin

Libraria jo vetëm që shiste libra, por edhe organizonte diskutime, shfaqje filmash dhe aktivitete edukative që synonin të nxisnin një kuptim më të thellë të parimeve marksiste-leniniste dhe luftës globale kundër imperializmit dhe kapitalizmit.

Ajo tërhiqte një klientelë të larmishme, nga aktivistët e përkushtuar deri tek kuriozët, dhe shërbente si një burim kyç për ata që ishin të përfshirë në lëvizjet e ndryshme majtiste në Vancouver dhe përtej tij.

Sfida dhe Rënia

Drejtimi i një librarie të specializuar, e përqendruar në një ideologji specifike politike kishte sfida të konsiderueshme. Kjo pasi klima politike, veçanërisht në Perëndim, ishte shpesh armiqësore ndaj ideologjive komuniste, kjo, veçanërisht gjatë Luftës së Ftohtë.

Rënia e Bashkimit Sovjetik dhe shpërbërja më e gjerë e regjimeve socialiste-shtetërore në Evropën Lindore në fund të viteve 1980 dhe fillim të viteve 1990, vështirësoi më tej akvtivitetin e lëvizjeve të tilla dhe institucioneve të tyre të lidhura me to, si në rastin e kësaj librarie.

Vështirësitë ekonomike me të cilat  u përballen këto biznese luajtën një rol të rëndësishëm në falimentimin e tyre. Libraritë e pavarura, në përgjithësi, përballeshin me vështirësi për shkak të konkurrencës për shkak të ardhjes së medias dixhitale. Për një librari si Libraria Enver Hoxha, që ofronte një literatura specifike komuniste dhe të ngarkuar politikisht këto sfida ishin edhe më të mëdha.

Trashëgimia

Pavarësisht këtyre sfidave, Libraria Enver Hoxha la një trashëgimi të qëndrueshme. Ajo mbahet mend si pjesë e historisë së pasur të Vancouverit për aktivizmin politik dhe angazhimin intelektual komunist. Libraria ofroi një hapësirë ku idetë radikale mund të shfaqeshin dhe debatoheshin, dhe ku një grup individësh me mendime të ngjashme komuniste mund të mblidheshin së bashku.

Vendi Sot

Sot, 322 West Hastings Street, kjo godinë mbetet një vend me rëndësi kulturore dhe historike. Zona vazhdon të evoluojë, duke reflektuar ndryshimet e vazhdueshme të Vancouverit dhe natyrën e larmishme të peizazhit të tij urban. Ndërsa Libraria Enver Hoxha nuk është më në funksion, kujtimi i saj kontribuon në narrativën më të gjerë të aktivizmit politik dhe organizimit komunitar me ide komuniste në Vancouver gjatë viteve 1960-1980.

Libraria Enver Hoxha mund të themi se  ishte më shumë se një librari; ajo ishte një qendër e gjallë e përhapjese së ideologjisë komuniste në Vancouver. Historia e saj është testament i kohës së angazhimit të madh politik të atyre viteve dhe flet për fuqinë, punën e paepur dhe shpenëzimet marramendëse që liderët komunist bënin për përhapjen e ideologjisë  komuniste.