Martin Henze: Shteti dhe drejtësia shqiptare në kolaps, vendi drejt diktaturës
Martin Henze, Këshilltar i CDU ka komentuar miratimin e ligjit ANTI KÇK nga qeveria “Rama”. Në një intervistë, Henze shprehet se vet qeveria e Edi Ramës funksionon si organizatë kriminale dhe është e pamundur që të luftojë mafien. “Vetë kjo organizata Rama dyshohet për korrupsion dhe lidhje me mafian, që i bie se do të akuzonin veten. Pra, është një teatër i turpshëm ajo që po bën organizata Rama. Nga ana tjetër, kjo iniciativë duket se bie në kundërshtim me faktin se qeveria ende nuk ka arritur të verë para drejtësisë manipulimin e zgjedhjeve parlamentare në vitin 2017”,- shprehet Henze.
Pyetje: Në Shqipëri, organizata Rama ka miratuar një ligj shumë të diskutueshëm, të ashtuquajturin “paketën anti-KÇK”. Cili është mendimi juaj bazë për akte të tilla normative?
Henze: Anti-Mafia, ligjet e terrorizmit kemi edhe në Evropë dhe SHBA, dhe reformat ligjore janë gjithnjë të mira në parim, aq sa ato janë të nevojshme dhe ndihmojnë në mbrojtjen e sistemit juridik, demokracisë dhe qytetarëve.
Kush nuk dëshiron që qeveria të luftojë tregtarët e drogës, terroristët, organizatat kriminale dhe vrasësit?
Henze: Por, më lejoni ta them këtë, nga njëra anë, vetë kjo organizata Rama dyshohet për korrupsion dhe lidhje me mafian, që i bie se do të akuzonin veten. Pra, është një teatër i turpshëm ajo që po bën organizata Rama. Nga ana tjetër, kjo iniciativë duket se bie në kundërshtim me faktin se qeveria ende nuk ka arritur të verë para drejtësisë manipulimin e zgjedhjeve parlamentare në vitin 2017. E kundërta ka ndodhur, policët hetues dhe prokurorët publik i duhej të largoheshin jashtë vendit me familjet e tyre për shkak të qeverisë Rama dhe kanë gjetur azil në Gjermani dhe Zvicër. Duhet mbajtur mend edhe rasti i Tahirit dhe mos pastrimi i aktiviteteve mafioze në zonat e prekura rëndë nga Kruja-Kurbin-Lezha dhe Fier-Vlora.
Pyetje: Si e vlerësoni këtë proces?
Henze: Paketa shtrin kompetencat e organizatës Rama për të kufizuar lëvizjen e lirë të qytetarëve dhe pronave, ndërsa zgjeron mbikëqyrjen e policisë dhe të drejtat e kërkimit pa pasur nevojë për një urdhër gjykate. Ligji do të hyjë në fuqi menjëherë, dhe Parlamenti në teori mund ta refuzojë atë, por jo ta ndryshojë atë si në procedurën legjislative konvencionale. Ligji qeveritar quhet ligj i veçantë sepse, sipas Kushtetutës, Qeveria nuk bën ligje por ato miratohen nga Parlamenti, por për shkak të një klauzole të përjashtimit, nenit 101, mund ta bëjë këtë në raste të jashtëzakonshme emergjente, por kjo kërkon një arsyetim dhe duhet të jetë i verifikueshëm nga një gjykatë kushtetuese. Organizata Rama nuk ka sqaruar pse ka ndërmarrë një kurs kaq të jashtëzakonshëm urgjence për një zonë shumë të ndjeshme. Gjykata kushtetuese e ka shfuqizuar atë. Ka vërtet një emergjencë kushtetuese dhe legjislative, por është shkaktuar nga vetë Organizata Rama, e cila shfuqizoi gjykatat e larta dhe kështu shtetin kushtetues dy vjet më parë. Organizata Rama është gjendja e jashtëzakonshme. KÇK (Kap Ça të Kapësh – kapni atë që mundeni) është një shprehje satirike e shpikur nga Kryeministri Rama dhe i referohet prokurorëve dhe gjyqtarëve që duket se “rrëmbejnë atë që munden” përpara se të pushohen nga procesi i rishikimit.
Kjo u pa si një mjet i ekzekutivit për të bërë presion mbi gjyqësorin, veçanërisht në hetimin e zyrtarëve socialist.
Sidoqoftë, paketa e re legjislative nuk është pjesë e nismës së “reformës gjyqësore” ose instrumenteve të saj, dhe ajo u hartua pa ndonjë konsultim publik, debat parlamentar ose përfshirje serioze të drejtpërdrejtë ndërkombëtare. Kuadri i ri ligjor parashikon krijimin e një force speciale policore të kryesuar nga Kryeministri, i cili do të ushtrojë kompetencat e tij të jashtëzakonshme në pavarësi të plotë nga gjyqësori dhe pa përgjegjësi para gjykatës. Kjo është një strukturë polici-shtet ashtu siç e njohim nga vendet komuniste si Rusia, Koreja e Veriut apo Kina.
Pa nevojën e një urdhri gjyqësor ose urdhri të prokurorit, forca e re policore, nën drejtimin e drejtpërdrejtë të qeverisë, do të jetë në gjendje të hetojë çdo person ose veprimtari, të kufizojë lirinë e lëvizjes së një personi, të konfiskojë pasaportat, të kërkojë njerëz dhe shtëpitë e tyre, të marrë dhe monitorojë telefonat dhe Internetin, të marrë informacion financiar privat dhe konfiskim pasurie. Kështu, korniza e re ligjore vendos hetimin e çdo personi brenda Shqipërisë për një akt të dyshuar kriminal në mëshirën e fuqive hetimore të qeverisë politike. Ai anashkalon plotësisht gjykatat dhe nevojën e provës, e cila është një parakusht për marrjen e urdhrave të tillë përmes një procedure të rregullt gjyqësore.
Pyetje: Si kuptohet kjo?
Henze: Parakushti themelor për një reformë juridike në Shqipëri është që kushtetuta nuk duhet të prishet në proces, kjo vlen veçanërisht për garancitë thelbësore, siç është rregulli i ligjit, përfshirë ndarjen e pushteteve, sigurinë juridike dhe statusi i pandikuar i organeve kushtetuese, siç janë gjykatat e larta.
Një kushtetutë, natyrisht, mund të ndryshohet në mënyrën e përcaktuar në kushtetutë, por ajo nuk mund të shkelet. Pas një analize të shkurtër të paketës legjislative, ne arrijmë në përfundimin se legjislacioni i miratuar nga qeveria shqiptare shkel masivisht rregullat e vendit. Shkelet Kushtetuta (nenet 4, 7, 30, 42, 135, 148), Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut (Nenet 8 dhe 42) dhe praktika gjyqësore e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut. Vetëm kjo është e mjaftueshme, por ashtu si në të kaluarën me reformën ligjore, organizata Rama menaxhon përsëri dhe përsëri nivelin e katastrofës, ligji gjithashtu bie ndesh ose boe ndesh me Kodin Penal, Kodin e Procedurës Penale, Ligjin Nr.9258 të 15.07. 2004, Ligji Nr. 9917, datë 19.05.2008, Ligji Nr. 10192, datë 03.12.2009, Ligji Nr. 95/2016 dhe kornizën ligjore të BE-së. Duket se zyrtarët që kanë punuar këtu nuk kanë njohuri themeltare për kushtetutën shqiptare, të drejtën penale dhe sundimin e ligjit.
BE dhe SHBA kanë thënë që misionet diplomatike “mirëpresin përpjekjet e qeverisë për të parandaluar krimin e organizuar …”, por kanë theksuar unanimisht se “mekanizmat e ligjit antik-KÇK duhet të mbështesin institucionet e reja gjyqësore (SPAK) dhe të jenë në përputhje me standardet e procesit të rregullt “të drejtave ligjore”. Kjo ishte një sjellje krejtësisht korrekte. Sidoqoftë, duke qenë se Shqipëria nuk ka më një gjykatë kushtetuese dhe sundim të ligjit, opozita nuk përfaqësohet në parlament, kështu që dega legjislative është gjithashtu jofunksionale, dhe gjyqësori është nën presionin politik nga organizata një-palëshe Rama, ndaj paketa legjislative, përkatësisht përputhshmëria e saj me standardet e një procesi juridik, nuk mund të shqyrtohet nga gjykatat.
Ligji i ashtuquajtur anti-KÇK shkel strukturat themelore të kushtetutës së shtetit shqiptar dhe kështu paraqet një shkelje themelore të kushtetutës. Akte të tilla juridike paraqesin një ndërhyrje kriminale të rëndësishme kundër kushtetutës së shtetit shqiptar nga organizata Rama dhe sigurisht që do të konsiderohen gjithashtu si fakte të rëndësishme penale të shkeljes të drejtësisë. Shqipëria është në prag të një diktature. Sigurisht, kjo gjithashtu bie në kundërshtim thelbësisht me interesat e Sh.B.A dhe të Evropës.
Pyetje: A mund të na jepni disa shembuj të shkeljeve të ligjit të BE-së apo ligjeve shqiptare?
Henze: Më lejoni të jap vetëm dy shpjegime të shkurtra:
Struktura në varësi të Drejtorit të Përgjithshëm të Policisë së Shtetit (i cili emërohet nga Këshilli i Ministrave) përcakton kompetencat aktuale dhe merr përsipër kompetencat e gjyqësorit. Për shembull, neni 19 i paktit legjislativ është mjaft problematik. Paragrafi i parë i tij përshkruan atributet e Prokurorisë Publike dhe Gjykatës së Drejtësisë dhe i cakton ato plotësisht Drejtorit të Përgjithshëm të Policisë së Shtetit. Ky është një neutralizim i qartë i pushtetit të 3-të, gjyqësorit. Në këtë rast, kjo e fundit ka të drejtë të marrë masa zbatimi. Dhe vetëm pas konfiskimit njoftohet prokurori publik, i cili vendos të heqë masën ose t’i kërkojë gjykatës konfirmimin e saj. Kjo dispozitë krijon mundësinë e abuzimit dhe krijon hapësirë për veprim arbitrar. Ajo shkel parimin e ndarjes së pushteteve dhe balancën e pushteteve. Kjo për shkak se të drejtat që i janë dhënë “forcës operative të ligjit”, në varësi të Ministrisë së Brendshme, d.m.th. ekzekutivit, janë në kompetencën ekskluzive të Prokurorisë Publike, të përmendur në nenin 148 të Kushtetutës. Kushtetuta ka parashikuar qartë të drejtën e Prokurorisë Publike për të kryer hetime, për të ndjekur akuzat dhe për t’i përfaqësuar ato në gjykatë. Njohja e kompetencave të caktuara në lidhje me fazën paragjyqësore, një strukturë në varësi të ekzekutivit, shkel parimin e ndarjes së pushteteve, pasi ekzekutivi ndërhyn në juridiksionin ekskluziv të gjyqësorit, i cili është pjesë e Prokurorisë Publike. Në këtë kuptim, ligji i posaçëm i Qeverisë është në kundërshtim me nenin 7 të Kushtetutës dhe vendimin nr. 43/2015 të Gjykatës Kushtetuese.
Si përfundim, një rregullore e tillë sigurisht që mund të miratohet nëse Kushtetuta shqiptare do të ndryshohej në përputhje me rrethanat, së pari, kjo nuk është bërë dhe, së dyti, një ndryshim në Kushtetutën shqiptare do të ishte akoma në kundërshtim me ligjin Evropian. Ne gjithashtu gjejmë një strukturë të ngjashme në nenin 27/2, i cili prish ndarjen e pushteteve dhe ndërthur aktivitetet e kërkimit me hetimet në një sistem të bazuar në ligjin penal. Kushtetuta shqiptare, parimi i shtetit të së drejtës, parashikon një ndarje të qartë midis funksioneve të gjurmimit, hetimit, ndjekjes penale dhe gjykimit të çështjes.
Arsyeja e ndarjes së pushteteve është parandalimi i kushteve të mundshme të arbitraritetit. Kjo rregullore shkatërron të drejtat dhe interesat legjitime të palëve të përfshira në procedime, parimin e ligjshmërisë si një parim themelor të procedurës penale dhe garancinë kushtetuese të ndarjes së pushteteve. Ky qëndrim për paanshmërinë e organeve hetimore gjatë fazës paragjyqësore mban edhe Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut. Ligji gjyqësor i Shqipërisë, Gjykata Kushtetuese dhe Gjykata e Strasburgut konsiderojnë se organet që kryejnë hetimin, ndjekjen penale dhe dënimin e qytetarëve duhet të jenë të pavarur nga çdo ndikim politik për të garantuar paanshmërinë, si një nga elementët më të rëndësishëm të procesit të rregullt.
Pyetje: A e bën organizata Rama veten të dënueshme?
Henze: Po. Sipas nenit 145 (3) të Kushtetutës shqiptare, ndërhyrja në veprimtaritë e gjykatave ose gjyqtarëve çon në përgjegjësi sipas ligjit. Për më tepër, parimi i Nenit 127 pika 3 e Kushtetutës shqiptare gjithashtu zbatohet, që është parimi i të ashtuquajturës qëndrueshmëri të Gjykatave Të Larta. Një gjykatë kushtetuese, Gjykata Kushtetuese nuk mund të jetë jofunksionale në Shqipëri. Nëse një pozicion në Gjykatën Kushtetuese ose Gjykatën e Lartë mbetet i lirë, duhet të emërohet një gjyqtar i përkohshëm derisa të skadojë mandati i gjyqtarit pensionist. Kjo nuk është bërë, në të vërtetë Gjykatat e Larta janë shfuqizuar për dy vjet, gabimi thelbësor i reformës ligjore, një shkelje serioze e kushtetutës nga organizata Rama, është e dënueshme me ligj dhe përbën sjellje serioze antikushtetuese dhe në vetvete justifikon rizgjedhjen e menjëhershme të parlamentit dhe mbajtjen e një zgjedhjeje të tjera lokale, por ne do të vijmë në këtë temë.
Pyetje: Tani gjykata kushtetuese do të riaktivizohet. Kështu që situata është zgjidhur, apo jo?
Henze: Një krim nuk eleminohet duke hequr dëmin. Jo, shteti nuk eleminohet fare nga krimi. Zgjedhja e gjyqtarëve kushtetues, siç e dinë të gjithë, presidenti Meta ka publikuar një argument objektiv të tij, nuk është në përputhje me kushtetutën. Në këtë drejtim, kjo gjykatë aktualisht nuk është në gjendje të nxjerrë aktgjykime të shëndosha juridikisht, edhe nëse është me personel të plotë. Kërkesat e Kushtetutës shqiptare në lidhje me përbërjen e Gjykatës Kushtetuese nuk janë përmbushur. SPAK nuk është krijuar në përputhje me kushtetutën. Gjykata e Lartë nuk është funksionale. Dhe tani paketa anti-KCK. Dhe, edhe nëse të gjitha gjykatat e larta do të ishin, funksionale përsëri, të folura në mënyrë fiktive, përpunimi i rreth 45,000 çështjeve gjyqësore do të neutralizonte të gjitha burimet e gjykatave për vitet e ardhshme. Me fjalë të tjera, në Shqipëri në të vërtetë kemi nevojë për 50-60 gjyqtarë të lartë shtesë. Bllokimi në gjyqësor do të vazhdojë për vitet e ardhshme dhe do të ketë një ndikim thelbësor në zhvillimin ekonomik të Shqipërisë. Një element i rëndësishëm i një shteti kushtetues, i një demokracie, është, për më tepër, pranimi dhe besimi i njerëzve se kushtetuta është e vlefshme dhe se ajo do të zbatohet.
Ky besim themelor tani është shkatërruar plotësisht nga organizata Rama. Seksione të mëdha të shoqërisë nuk shohin më një të ardhme në Shqipëri, dhe kjo është shumë e rrezikshme. Nëse shumica e shqiptarëve largohen nga vendi dhe në të njëjtën kohë zhvillimi demografik në fshat intensifikohet, ekonomia prodhuese dhe shërbimi në Shqipëri do të shembet. Kjo duhet të parandalohet në interes të Shqipërisë. Rezultati i reformës në drejtësi të organizatës Rama është pra katastrofike për të ardhmen e Shqipërisë vetëm në nivelin vertikal dhe horizontal. Nuk dua të hyj në çështjet këtu: rritja masive e tregtisë së heroinës, eksodi masiv dhe korrupsioni i administratës, e cila tani kontrollohet plotësisht nga organizata Rama, largimi i organizatës Rama nga BE dhe nënshtrimi i saj ndaj Serbisë – çështjet janë të njohura.
Kjo gjithashtu mund të shihet qartë nga fakti se organizata Rama, përkundër një dekreti kushtetues nga Presidenti i Republikës, mban zgjedhje të cilat janë vetë ilegale, dhe prandaj tani ka marrë përsipër pushtetin e plotë në bashki, gjyqtarë që nuk paraqesin për pikëpamjet e organizatës Rama janë shpifur si të korruptuar. Gjykatat që duhej të kontrollonin këtë përfshirje janë shfuqizuar nga qeveria.
Në Gjermani në vitin 1967 ne përshtatëm kushtetutën tonë me nenin 20 paragrafi 4 dhe përfshinim një parim: “Kundër kujtdo që merr përsipër të shfuqizojë kushtetutën, të gjithë gjermanët kanë të drejtë të rezistojnë nëse mjetet e tjera juridike nuk janë të mundshme”. Ky parim kushtetues ka bazën e tij në të drejtën ndërkombëtare dhe prandaj sigurisht që duhet të zbatohet edhe në Shqipëri. Në Shqipëri ekziston një emergjencë kushtetuese dhe legjislative për shkak të reformës së gabuar gjyqësore, nga sulmi i përhershëm i organizatës Rama kundër kushtetutës shqiptare.
Pyetje: Si kuptohet kjo?
Henze: I gjithë veprimi shtetëror në Shqipëri është i detyruar nga ligji (siguria juridike), të gjithë qytetarët janë të barabartë para ligjit (barazia e të drejtave), gjykatat e pavarura mbrojnë qytetarët nga ndërhyrja arbitrare e shtetit (mbrojtja ligjore). Liria dhe garancitë ligjore të shtetit kushtetues liberal në Shqipëri janë elementë thelbësorë të kushtetutës shqiptare. Bazuar në rëndësinë kushtetuese të shtetit të së drejtës, disa karakteristika thelbësore janë zhvilluar në Shqipëri deri në vitin 2013. Këto përfshijnë, ndër të tjera
– respektimi i të drejtave themelore (të gjitha organet e pushtetit shtetëror janë të detyruar nga të drejtat themelore dhe mund të mos i marrin parasysh ato)
– ndarja e pushteteve, ushtrimi i autoritetit shtetëror duhet të bëhet nga organe të veçanta të juridiksionit, legjislacionit dhe fuqisë ekzekutive
– trajtim të barabartë me ligj
– rezervimi i ligjit (ndërhyrja nga autoritetet e shtetit në lirinë dhe pronën e qytetarëve shqiptarë duhet të bazohet në një ligj zyrtar dhe, për më tepër, të miratuar më parë).
– proporcionaliteti (mjetet e përdorura dhe qëllimi i ndjekur duhet të jetë proporcional)
– Konsistenca e jurisprudencës
Të gjitha rregulloret dhe të drejtat themelore në kushtetutën shqiptare kanë për qëllim të sigurojnë pavarësinë e gjyqësorit dhe sigurinë juridike dhe uniformitetin e juridiksionit. Natyra jofunksionale e gjykatave të larta do të thoshte që dy vjet më parë u pezullua uniformiteti i juridiksionit.
Kushtetuta shqiptare krijon drejtësi dhe të gjithë njerëzit kanë të njëjtat të drejta dhe detyra. Tani që asnjë gjykatë e lartë nuk funksionon në mënyrë funksionale dhe nuk do të funksionojë siç duhet në vitet në vazhdim, dhe tani që ndarja e pushteteve midis ekzekutivit dhe gjyqësorit po shkatërrohet me rregulloren “anti-KCK”, parimet themelore nuk mbrohen më në Albania. Kjo është e papranueshme. Ruajtja e unitetit të sistemit juridik është një aspekt themelor i sistemit të apelit dhe e drejta e ankimit, d.m.th. sundimi i ligjit dhe themelimi i një sistemi funksionues ekonomik. Sundimi i ligjit ka humbur. Nëse shteti kushtetues degjeneron, njerëzit varfërohen – edhe ekonomikisht. Kjo mund të vërehet shumë qartë në Shqipëri. Ndarja e pushteteve mëson demokratët se pushteti i tyre ka kufij. Kufizimi i demokracisë mbron të drejtat e lirisë së pakicave. Populli voton me këmbë dhe largohet nga vendi, ekonomia do të shembet hap pas hapi, çmimet e tokës dhe infrastruktura do të përkeqësohen, dhe në fund do të ketë kolaps, kaos. Prandaj duhet të kemi kujdes nga demokratët që e teprojnë demokracinë, por edhe për projekte të tilla si organizata Rama. Shqipëria nuk ka më kohë për eksperimente. Ajo që duhet tani është një vendim i qartë nga populli shqiptar, zgjedhje të reja ose vazhdim i kësaj dhe pa të ardhme. Partitë politike kanë për detyrë, në interesin kombëtar, të mbyllin plagët midis blloqeve politike, në mënyrë që një e ardhme për Shqipërinë të jetë e mundur, dhe kjo kërkon një kuptim se si të organizohet periudha kalimtare deri në zgjedhjet e reja në prill të vitit 2020.
