Presidenti Meta: Një vend që nuk ka Gjykatë Kushtetuese funksionale, nuk ka Kushtetutë

Mosfunksionimi i Gjykatës Kushtetuese duket se përbën një shqetësim të madh për Presidentin e Republikës, Ilir Meta. Në emisionin “5 pyetjet” të gazetarit, Ilir Babaramo, kreu i shtetit është shprehur qartë duke theksuar se “Më problematike është fakti që nuk kemi Gjykatë Kushtetuese funksionale sepse një vend që nuk ka një Gjykatë Kushtetuese funksionale pothuajse nuk ka Kushtetutë, në kuptimin e garancisë së zbatimit dhe respektimit të të drejtave kushtetuese.”

Sa i takon ecurisë së reformës në drejtësi, Meta është shprehur se “Ajo që dua të theksoj është, një angazhim i përbashkët i Parlamentit, si institucioni kryesor, që e ka miratuar këtë reformë, si përsa i takon ndryshimeve kushtetuese, që janë kryesoret dhe përsa i takon legjislacionit mbështetës dhe partnerëve kryesorë ndërkombëtarë që kanë dalë si garant të ecurisë dhe të suksesit të kësaj reforme. Kjo kërkon një dialog tepër të sinqertë dhe të përgjegjshëm që kjo reformë të zbatohet sa më shpejt dhe këto institucione të reja të krijohen sa më shpejt në mënyrë kushtetuese dhe të pakontestueshme”.

Presidenti Meta ka theksuar gjithashtu se “Çdo polarizim, edhe i reformës në drejtësi, është vetëm një dëm i madh që i bëhet rikthimit të besimit të shqiptarëve tek drejtësia dhe tek institucionet e pavarura të saj.

Kjo është një reformë që mund të jetë e suksesshme  duke u zbatuar vetëm në frymën e ndryshimeve kushtetuese, që kishin bazën e tyre opinionin e Venecias, një institucion i gjithëpranuar nga të gjithë forcat politike shqiptare në këto gati tre dekada.

Theksoj se është një moment tepër i rëndësishëm që reforma të bazohet në dy elementë: kushtetueshmëri dhe transparencë, përsa i takon zbatimit të saj dhe çdo hapi të saj, që të mos ketë hapësira as për mjegull, as për dyshime dhe as për kontestime”.

Sipas kreut të shtetit “një dialog ezaurues i harmonizimit të ndryshimeve kushtetuese me legjislacionin përkatës dhe me situatën konkrete është i domosdoshëm për të shuar çdo paragjykim dhe për të hedhur hapat të shpejtë në krijimin e institucioneve dhe në krijimin e tyre”.

https://www.facebook.com/ilirmetazyrtar/videos/2060906847553423/

Intervista e plotë e Presidenti Ilir Meta:

Ilir Babaramo: Mirëmbrëma të gjithëve! Për të komentuar zhvillimet e fundit politike në vend, ndodhem sonte në selinë e Institucionit të Presidentit të Republikës, kryetarit të shtetit, Shkëlqesisë së Tij, Zotit Ilir Meta. Zoti President ju faleminderit, është një kënaqësi e veçantë që ndodhem këtu te ju!

Presidenti Meta: Ju faleminderit për ftesën tuaj që të jem pjesë e emisionit tuaj dhe mirë se keni ardhur këtu në Institucionin e Presidentit të Republikës!

Gazetari: Duket sikur keni një lloj tërheqjeje, që kur jeni zgjedhur si kryetar shteti, nga jeta e përditshme aktive politike. Opinioni publik ju shikon herë duke ngjitur majën e Jezercës, herë duke shkuar në Tropojë, herë duke shkuar nëValbonë. Përse keni zgjedhur të mbani këtë profil, zoti President?

 Presidenti Meta: Në radhë të parë dua të rikonfirmoj edhe njëherë tjetër vendosmërinë time për të bërë me përgjegjshmëri maksimale detyrën e Presidentit, pavarësisht nga vështirësia, e juaj si gazetar apo si analist apo e gjithë të tjerëve, për të më parë në pozicionin e Presidentit, duke pasur parasysh të kaluarën time tepër aktive politike dhe partiake.

Gazetari: Përse e keni zgjedhur? Keni mesazhe? Domethënë që daljet tuaja, rasti më i fundit i fundjavës nga Tropoja…?

 Presidenti Meta: Daljet e mia janë mjaft të studiuara në kuadër të disa nismave, të cilat po përpiqem t’i konsolidoj. Njëra prej të cilave, që lidhet edhe me pyetjen tuaj, është pikërisht promovimi i Alpeve, i maleve, i natyrës sonë, që kanë në vetvete pasuri dhe potenciale të jashtëzakonshme, që duhet të shfrytëzohen më mirë për promovimin e vendit, por njëkohësisht edhe për të rritur mirëqenien e këtyre zonave dhe banorëve. Të gjithë jemi të ndërgjegjshëm se nuk mund t’ua lëmëturistëve çekë zbulimin dhe promovimin e bukurive të vendit tonë. Është detyra jonë në radhë të parë që ta bëjmë këtë gjë.

Gazetari: Po përtej promovimit unë do të doja që biseda jonë të përqëndrohej te zhvillimet më të fundit politike në vend, te debatet që zhvillohen jo vetëm në Tiranë, por edhe ato në Prishtinë. Sot kemi një fjalim që ka mbajtur Kryeministri i vendit, z.Edi Rama me strukturat drejtuese të Ministrisë së Brendshme, ku ai me tone tejet të ashpra kundër opozitës, kundër mediave gjithashtu, u shpreh për një ofensivë politiko-mediatike, e cila kërkon që të nxijë realitetin shqiptar. Dhe gjithnjë, sipas kryeministrit, të krijojë një perceptim se Shqipëria po dominohet nga kriminaliteti. Dhe kriminaliteti, gjithmonë sipas kryeministrit, është në shifra shumë më të ulëta se sa ato, le të themi, të katër apo pesë viteve më parë. Për ju si kryetar shteti, cili është perceptimi për kriminalitetin aktualisht?

Presidenti Met: Natyrisht që kriminaliteti është një dukuri, që ekziston në çdo shoqëri, por ka shumë rëndësi raporti i tij me shtetin dhe me funksionimin e shtetit të së drejtës. Pra dallimi mes një vendi tërësisht demokratik apo ligjor është që krimi përpiqet të bëjë punën e tij, pra punën e krimit, por shteti gjithmonëështë në goditje, në parandalim, në ofensivë kundër tij. Kjo do të thotë që siguria publike, aq më tepër siguria kombëtare, nuk janë të cenueshme.

Është tepër e rëndësishme të theksojmë se kjo është një betejë jo e thjeshtëdhe sigurisht që polarizimi i kësaj dukurie nuk ndihmon në forcimin e institucioneve të shtetit dhe forcimin e pavarësisë së institucioneve të drejtësisë dhe ligjzbatuese. Në vend që të përqendrohet energjia pozitive e të gjithëve, pra qoftë e mazhorancës, qoftë e opozitës, në lokalizimin dhe goditjen serioze të krimit, për shkak të polarizimit, dëmtohet besueshmëria e kësaj lufte dhe në këtë mënyrë, nuk ndihmohet në forcimin e autoritetit, as të shtetit, as të ligjit.

Është tepër e rëndësishme gjithashtu që të funksionojë shtetit i së drejtës. Është shumë e rëndësishme që të ketë reagime të shpejta e transparente për çdo ngjarje, që mund të ketë dyshime për ndikim të politikës ndaj institucioneve ligjzbatuese apo të drejtësisë.

Përndryshe, me mungesën e reagimeve të shpejta, padyshim që çon në tejzgjatje të këtyre debateve, që nuk ndihmojnë qytetarët në radhë të parë.

Sidoqoftë më e rëndësishme është ajo që mendojnë qytetarët. Kuptohet që na duhet shumë punë për të pasur besim edhe më të fortë te institucionet ligjzbatuese, pasi nuk është ndonjë gjë e re ta them se në zona të caktuara të vendit ndihet shqetësimi i qytetarëve apo sipërmarrësve përsa i takon garancisë te funksionimi i shtetit ligjor në raport me ‘të fortët’ apo me njerëzit e krimit.

Gazetari: Zoti President, që prej dy javësh opinioni publik shikon se si dy individë me të kaluar të dyshimtë, po i bëjnë publikisht ankand kryeministrit dhe shefit të opozitës, se cili ofron më shumë për ta. Si dilet nga kjo situatë e pakëndshme?

Presidenti Meta: E theksoj se ështëe domosdoshme të kemi një qasje më transparente nga ana e qeverisë dhe qasje më racionale nga ana e opozitës.

Gazetari: T’i marrim me radhë: Çfarë do të thotë secila?

Presidenti Meta: Në rast se nga ana e qeverisë do të ketë reagime më të shpejta, për rastet kur ka shqetësime, denoncime nga qytetarët, ngjarje kriminale, pra kur del dikush përpara përgjegjësisë në kohën e duhur, atëhere lihet më pak hapësirë për opozitën apo për opinionin dyshues.

Së dyti, është tepër e rëndësishme që edhe opozita të jetë racionale, që do të thotë se nismat apo edhe denoncimet të saj të jenë sa më të mirëfaktuara, me qëllim goditjen e këtyre dukurive, parandalimin e tyre, dhe jo thjesht zgjedhjen e tyre si një mënyrë për të dëmtuar qeverinë apo institucionet, te të cilët ajo nuk ka besim.

Gazetari: Opozita akuzon Prokurorinë se po bëhet palë në këto hetime, për të cilat sapo ju pyeta. A është e besueshme Arta Marku si Prokurore e Përgjithshme?

Presidenti Meta:  Këto çështje që ju ngritët janë në hetim. Ne kemi kërkuar nga ana jonë sqarimet tona në drejtim edhe  të Prokurorisë dhe institucioneve të tjera, sipas rastit, prej kohësh dhe në vazhdimësi për të krijuar një bindje më të plotë dhe një informacion më gjithëpërfshirës rreth këtyre fenomeneve apo rreth këtyre ngjarjeve.

Këto janë çështje në proces dhe shpresojmë që edhe Prokuroria, edhe Policia e Shtetit, edhe institucionet e tjera të cilat janë të përfshira në hetimin e këtyre çështjeve të mos kenë asnjë ndikim politik dhe të japin vendime të drejta dhe transparente, cilado qoftë kostoja e tyre, pavarësisht se kush mund të preket apo cenohet sepse kjo do të rriste kredibilitetin e këtyre institucioneve dhe së dyti, do të jepte mesazhe tepër pozitive për qytetarët për funksionimin e shtetit ligjor, njëkohësisht edhe mesazhe të qarta për të gjithë ata persona politikë apo pranë politikës të cilët dëshirojnë të kenë një pozicion të privilegjuar në raport me ligjin.

Gazetari: Kur do të ketë Shqipëria një Prokurore ose Prokuror të Përgjithshëm të zgjedhur sipas ndryshimeve kushtetuese, jo të Përkohshëm? Shumica qeverisëse na garantoi, kur u votua në Parlament në dhjetor të vitit të kaluar, që kjo Prokurore do të jetë 1 deri në 2 muaj, ndërkohë që po mbush muajin e 10-të.

Presidenti Meta: Kemi disa elementë të rëndësishëm të reformës në drejtësi, të zbatimit të saj dhe krijimit të institucioneve të reja ku mungesa e çdo institucioni në parashikim me ndryshimet kushtetuese është problematike.

Më problematike është fakti që nuk kemi Gjykatë Kushtetuese funksionale sepse një vend që nuk ka një Gjykatë Kushtetuese funksionale pothuajse nuk ka Kushtetutë, në kuptimin e garancisë së zbatimit dhe respektimit të të drejtave kushtetuese.

Ashtu sikurse janë dhe çështjet e tjera të krijimit të KLP-së, KLGJ-së. Më emergjente që duhet të ishte krijuar prej dy vitesh KED-ja, e cila ka të bëjë edhe me Gjykatën Kushtetuese, dhe me Inspektorin e Përgjithshëm të drejtësisë.

Natyrisht shpresojmë që të ketë një ndërgjegjësim të të gjithë faktorëve të përfshirë për realizimin dhe zbatimin e kësaj reforme për të kontribuuar për një zgjidhje sa më të shpejtë, sa më transparente dhe plotësisht kushtetuese në krijimin e gjithë këtyre institucioneve. Unë si President mund të them që kam qenë, jam dhe mbetem gjithnjë i hapur për të përmbushur me transparencë maksimale të gjitha detyrimet e mia kushtetuese apo institucionale dhe të jap kontributin tim gjithnjë të përgjegjshëm, të drejtë dhe transparent vetëm në interes të forcimit të shtetit ligjor dhe të pavarësisë  së këtyre institucioneve në vendin tonë.

Gazetari: Nga optika e Kryetarit të Shtetit, ku është bllokuar ecja përpara e reformës në drejtësi?

Presidenti Meta: Nuk jam këtu për të bërë një skaner të përgjegjësive.

Gazetari: Çfarë duhet të lëvizë, çfarë duhet të ndryshojë?

Presidenti Meta:Ajo që dua të theksoj është, një angazhim i përbashkët i Parlamentit, si institucioni kryesor, që e ka miratuar këtë reformë, si përsa i takon ndryshimeve kushtetuese, që janë kryesoret dhe përsa i takon legjislacionit mbështetës dhe partnerëve kryesorë ndërkombëtarë që kanë dalë si garant të ecurisë dhe të suksesit të kësaj reforme. Kjo kërkon një dialog tepër të sinqertë dhe të përgjegjshëm që kjo reformë të zbatohet sa më shpejt dhe këto institucione të reja të krijohen sa më shpejt në mënyrë kushtetuese dhe të pakontestueshme.

Gazetari: Ju thatë që kjo reformë në drejtësi ka pasur dhe garantë, që të paktën të gjithë e dimë që kanë qenë dy ambasadorët: të BE-së dhe SHBA-së.

Presidenti Meta: Përsa i takon mosbesimit të brendshëm, dihet që ky mosbesim ka qenë i thellë, dhe i tillë do të ishte në kuptimin e dyshimit të njërës palë se pala tjetër kërkon të kapë sistemin.

Gazetari: Ju keni parë, keni konstatuar tendenca për të kapur politikisht drejtësinë, struktura të drejtësisë. Për hir të së vërtetës, që nga viti ’91 megjithëse në pluralizëm, organet drejtuese të drejtësisë kanë qenë edhe në një lloj varësie politike.

Presidenti Meta: Çdo polarizim, edhe i reformës në drejtësi, është vetëm një dëm i madh që i bëhet rikthimit të besimit të shqiptarëve tek drejtësia dhe tek institucionet e pavarura të saj.

Kjo është një reformë që mund të jetë e suksesshme  duke u zbatuar vetëm në frymën e ndryshimeve kushtetuese, që kishin bazën e tyre opinionin e Venecias, një institucion i gjithëpranuar nga të gjithë forcat politike shqiptare në këto gati tre dekada.

Theksoj se është një moment tepër i rëndësishëm që reforma të bazohet në dy elementë: kushtetueshmëri dhe transparencë, përsa i takon zbatimit të saj dhe çdo hapi të saj, që të mos ketë hapësira as për mjegull, as për dyshime dhe as për kontestime.

Gazetari: Ju pak më parë thatë se një nga shqetësimet kryesore tuajat është vakanca ose mosfunksionimi i Gjykatës Kushtetuese. Konkretisht çfarë duhet bërë për të dalë nga ky impas, që të kemi më në fund një Gjykatë Kushtetuese?

Presidenti Meta: Nuk është vetëm shqetësimi im. Duhet të kemi një Komision të Emërimeve në Drejtësi funksional, ndërkohë që ai që kishim mund të kishte funksionuar prej kohësh dhe natyrisht që për të dalë nga një situatë, që shpeshherë duket edhe si ekstra-ligjore, mendoj që një dialog ezaurues i harmonizimit të ndryshimeve kushtetuese me legjislacionin përkatës dhe me situatën konkrete është i domosdoshëm për të shuar çdo paragjykim dhe për të hedhur hapat të shpejtë në krijimin e institucioneve dhe në krijimin e tyre.

Me pak fjalë në vlerësimin tim të deritanishëm, përderisa jam marrë për kaq kohë edhe me KED-në, edhe kur isha Kryetar i Kuvendit, edhe në pozitën e Presidentit të Republikës kur m’u kërkua që të ecja drejt shpalljes së garës për në KED – pasi dihet që iniciativën e parë e ka Presidenti pastaj e ka Parlamenti – kam qenë gjithnjë i hapur për të evituar këto kontestime dhe këto probleme që vijnë nga një detajim shumë i imët i Kushtetutës, që më pas e ka bërë të vështirë për tërë sigurinë mbi bazën kushtetuese e ligjore që do të krijoheshin këto institucione dhe kriteret për përzgjedhjen e kandidatëve.

Pra, për një sqarim në mënyrë që të rishikonim gjithçka që nga praktika rezulton e vështirë apo e pamundur në mënyrë që ne të krijonim një mjedis të pakontestueshëm nga ana ligjore dhe kushtuese për krijimin e këtyre institucioneve.

Gazetari: A keni një koment për vetting-un në tërësi, si po shkon si proces?

Presidenti Meta: Vetting-u është një proces shumë i rëndësishëm, por nuk mund të themi që reforma në drejtësi është e barabartë me vetting.

Vetting-u është një element i rëndësishëm i reformës dhe është shumë e rëndësishme që ai gjithashtu të ecë shpejt, por gjithmonë me cilësi dhe besueshmëri larg çdo hapësire për standarde jo të njëjta apo të dyfishta në raport me individë të caktuar, por padyshim që është vetëm një element i reformës në drejtësi…

Gazetari: Element tjetër kush mund të jetë?

Presidenti Meta: Elementë të tjerë janë krijimi i gjithë këtyre institucioneve që nuk janë krijuar dhe në këtë drejtim besoj se jemi shumë mbrapa por njëkohësisht edhe në kohën e duhur, për t’i dhënë një standard tjetër kësaj reforme dhe për të mos lejuar cenimin e besueshmërisë së saj në të ardhmen.

Gazetari: Vetting është termi që po bëhet kryefjala e ligjërimit politik që prej gati 2-3 vjetësh, madje po shtrihet deri në strukturat e Policisë. Por a mendoni se po ekzagjerohet duke futur të gjithë Policinë e Shtetit në vetting, ndërkohë që vetë Ministri i Brendshëm është subjekt ligjit anti-mafia?

Presidenti Meta: Unë mendoj se duke u hapur në shumë fronte ndoshta mund të biem pak në populizëm dhe mund të krijojmë presione të tepërta ndaj punonjësve të shtetit, të cilët duhet të jenë të angazhuar t’u kërkohet llogari për të përmbushur funksionet dhe detyrat e tyre.

Ne e nisëm vetting-un në drejtësi.Mendoj që ky proces do të realizohet ashtu siç u konceptua dhe u dëshirua, si një proces i pastër, me standarde, i besueshëm dhe i suksesshëm. Jo vetëm kaq, por edhe institucionet e reja që do të krijohen do të rikthejnë besimin që do të jenë ndryshe nga ato në të shkuarën.

Çdo vetting tjetër do të ishte i tepërt në kuptimin e ngjashmërisë me këtë proces, pasi cilido që do të rezultonte me probleme të ligjit apo të abuzimit me detyrën, do të kishte të bënte me një drejtësi me integritet, me një drejtësi të besueshme dhe me një drejtësi ndëshkuese.

Gazetari: Ndërkohë opozita, ose më saktë Partia Demokratike, ka kërkuar që edhe deputetët, edhe kryetarët e bashkive edhe ministrat të përfshihen në vetting. Një nismë që ka gjetur rezistencë nga shumica qeverisëse, që thotë që për këtë të kemi arbitër Komisionin e Venecias. Ju si besoni, a duhet të ketë vetting për klasën politike?

Presidenti Meta:Një përgjigje të përafërt sapo e dhashë, pra, në rastin e vetting-ut në Polici. Çdo lloj vetting-u kudo duhet të ishte i mirë, por jo vetting në çdo gjë dhe të humbasim vëmendjen nga përqendrimi. Kjo nuk do të ndihmonte asnjë proces tjetër për të qenë vërtetë i besueshëm, por do të krijojë një kakofoni pafund të fjalës vetting dhe mund të sillte edhe një inflacion dhe një rënie të besimit në tërësi te procesi i vetting-ut.

Gazetari: Ju kthyet për herë të dytë ligjin e famshëm të “Teatrit”, që opozita e quan ligji “Fusha” në bazë të emrit të kompanisë së projektit. Pra, ishit i vendosur që ai ligj duhet të kthehet pas, nuk duhet të dekretohet. Në këtë rast ju ishit kundër projektit të qeverisë apo kundër kryetarit të Bashkisë Tiranë?

Presidenti Meta: Duhet t’ju konfirmoj që në gati 1 vit në detyrën e Presidentit mund të kem kthyer jo më shumë se 3-4 ligje – meqë kjo e “Teatrit” për mua është një, sepse të dyja rastet për një çështje është si thelb – iniciativa të qeverisë ku kam menduar që cenohet interesi publik apo interesi i qytetarëve apo aksesi i tyre në drejtësi, sikurse ka qenë rasti i tarifave gjyqësore.

Për çështjen e “Teatrit”, unë e kam ndjekur debatin, sepse ka qenë tepër publik dhe mjaft i nxehtë dhe jam përpjekur që të jem sa më racional në argumentet e mia. Ka pasur më shumë se 9 arsye për kthimin e këtij ligji një javë më parë, megjithatë unë jam përpjekur për të qenë sa më racional, duke u fokusuar te 9 më të rëndësishmet apo të paevitueshmet në trajtimin apo në reflektimin ndaj tyre.

Në rastin e dytë mendoj që kam qenë para një situate jo shumë normale, kur ishte miratuar një dekret dhe praktikisht nuk ishin kontestuar 9 arsyet për të cilat unë e kam kthyer atë ligj dhe në të njëjtën kohë është miratuar edhe ligji, i cili trajton deri diku problemin e garës, por jo problemet e tjera kushtetuese.

Edhe në këtë rast, ku dukej që Parlamenti kishte bërë një përpjekje për të reflektuar, përsëri dukej qartë nga ana kushtetuese që kishte disa kushte të pashpallura që favorizonin një apo disa subjekte të caktuara, që mund të kishin marrëveshje me pronarët në atë zonë dhe kjo cenonte apo diskriminonte të gjitha subjektet e tjera që mund të kishin idetë e tyre dhe projektet e tyre për ta zhvilluar atë zonë më në interes të publikut sesa të parët.

Kështu që kjo ka qenë arsye. Përsa u takon qëndrimeve të mia ndaj qeverisë apo ndaj bashkisë, dua t’ju siguroj se me Bashkinë e Tiranës kemi një bashkëpunim shumë të mirë sidomos sa i takon “Aleancës për Dhurimin e Gjakut”, ku kjo bashki ka luajtur një rol tepër aktiv apo dhe për çështje të tjera. Dhe përsa i takon qeverisë për gjithë çështjet e tjera bashkëpunimi ka qenë konstruktiv, por unë në këto vendime nisem vetëm nga Kushtetuta, nga ligji dhe nga bindjet e mia.

Gazetari: Doja t’ju dija edhe një opinionin tuaj, sepse ju keni një formim në fushën e ekonomisë, ngaqë për atë keni studiuar dhe duke marrë shkas nga rasti i ndërtimit të Teatrit të ri, për të cilin qeveria thotë se nuk ka fonde dhe për këtë arsye po e bën me Partneritet Publik-Privat (PPP), çka është kthyer në një fenomen. Një miliard Euro parashikohen projektet e ardhshme që do të zbatohen në këtë formë. Ju e shikoni të rrezikshme këtë formë financimi për financat publike apo është një mënyrë efikase?

Presidenti Meta: Çështja e Teatrit ka shumë probleme, që nuk do të doja t’i rendisja këtu, ku ndër problemet më kryesore kemi ato të trashëgimisë kulturore dhe Shqipëria dihet që është anëtare e shumë konventave. Sigurisht, është një pasuri që ne duhet ta ruajmë shumë, sepse nuk kemi kaq shumë pasuri pa fund. Aq më tepër edhe Tirana nuk është një qytet mijëravjeçar, kështu që është e rëndësishme edhe për të ardhmen e kryeqytetit tonë të jemi tepër të kujdesshëm.

Pastaj kishim edhe shumë probleme të tjera kushtetuese, që kanë të bëjnë me autonominë e pushtetit vendor, me garantimin e të drejtave të pronarëve të ligjshëm, me pasiguritë juridike që mund të krijohen në të ardhmen që mund të dëmtojë edhe interesat e shtetit, edhe interesat e pronarëve realë dhe kjo nuk është kryesorja, pra PPP-ja në rastin e “Teatrit”. Sigurisht që ky është një element.

Është shumë mirë kur shteti e ndërton vetë dhe i shikon mundësitë e i gjen burimet për këtë çështje, por natyrisht që kjo është një zgjidhje prapë e qeverisë dhe është detyra e saj që të sqarojë Parlamentin, opinionin publik, për vendimmarrjen.

Përsa i takon partneritetit publik-privat në tërësi, besoj se është e rëndësishme të dëgjohen edhe shqetësimet e Bankës Botërore, shqetësimet Fondit Monetar Ndërkombëtar. Këto janë institucione tepër të besueshme dhe që nuk kanë asnjë interes përveç stabilitetit të Shqipërisë dhe përmirësimit të performancës së saj makro-ekonomike.

Gazetari: Së fundmi Kryeministri ka thënë se do të hartojë një ligj përmes të cilit në fund të dhjetorit do të mbyllë të gjithë lojërat e fatit, të gjithë industrinë le të themi të kumarit. U shfajësua se nuk mundi ta bënte mandatin e parë sepse nuk kishte votat e LSI-së. Por nëse e sjell tani këtë nismë si projektligj. Ju do ta dekretoni?

Presidenti Meta: Së pari për mua është e rëndësishme që gjithçka të jetë në përputhje me Kushtetutën, me ligjet në fuqi dhe në interes të publikut. Ashtu sikurse mbajta qëndrimin e ditur përsa i takon favorizimit, sipas gjykimit tonë, ndaj këtyre lloj aktiviteteve para pak kohësh, do të mbaj në mënyrën më të hapur, transparente qëndrimin në të ardhmen.

Në tërësi duhet të them që është detyra e të gjithëve ne të dekurajojmë këto lloj aktivitetesh, që po ndikojnë negativisht në shoqërinë tonë, në familjen shqiptare, duke u kthyer në një burim borxhesh, divorcesh, konfliktesh, në një burim të dhunës familjare ndaj grave, ndaj fëmijëve, në një shqetësim të madh social.

Qeveria dhe Parlamenti kanë përgjegjësinë e tyre për të gjetur rrugët më të mira në këtë drejtim, pasi unë mendoj që të gjithë ne në këtë vend duhet të vrasim mendjen si do të zhvillojmë më shumë turizmin, bujqësinë, agro-turizmin, sepse nga favorizimi i këtyre sektorëve varet e ardhmja ekonomike e shumicës së familjeve shqiptare, në mënyrë të drejtpërdrejtë, por edhe në mënyrë indirekte. Për më tepër që potenciali ynë në drejtim të bujqësisë, turizmit, agro-turizmit është ende në fillimet e veta dhe na duhet një punë shumë më e madhe për të bërë në këtë drejtim.

Gazetari: Zoti President do të doja të riktheheshim tek ajo ngjarja në Fushë Krujë e cila la qartë të kuptohet se me çfarë është i mbushur Parlamenti shqiptar. Me të fortë, me njerëz që pak lidhje kanë me librin, që kanë një të kaluar të dyshimtë. A mendoni se Parlamenti i 25 viteve më parë është shumë më tepër cilësor? Përse kemi arritur në këtë pikë?

Presidenti Meta: Unë nuk e kam për detyrë në këtë pozicion që kam të bëj krahasimin midis Kuvendeve aq më tepër që me Kuvendin aktual jemi në bashkëpunim. Pra jemi të obliguar të punojmë dhe të bashkëpunojmë me njëri-tjetrin.

Sigurisht duke qenë se jam në jetën institucionale dhe publike qysh në mars të vitit 1992 natyrisht që cilësia e atij Parlamenti, pra në vitet 1992-‘96 mendoj që ishte e jashtëzakonshme, por ndoshta nuk jam realist pasi jam nostalgjik dhe kam qenë për herë të parë deputet në atë kohë.

Është tepër e rëndësishme të theksojmë se në tërësi duhet përmirësuar standardi i përfaqësimit publik në çdo zyrë, në çdo institucion, në një mënyrë shumë të përgjegjshme, sepse kemi nevojë për më shumë njerëz të ditur në fusha të ndryshme dhe natyrisht që nuk kemi nevojë për njerëz të cilët vendosin forcën apo interesin e tyre të biznesit si kontribut në vendimmarrjen politike pasi këto lloj kontributesh cenojnë legjislacionin që miratohet dhe natyrisht cenojnë edhe besimin te funksionimi i ligjit në mënyrë të barabartë për të gjithë.

Gazetari: Pyetja e fundit për rastin e Fushë Krujës. Ju si Kryetar i Shtetit, por dhe drejtues të lartë të shtetit kanë marrë rreth 3 muaj më parë një letër nga një nën-komisar i Fushë Krujës, ku shkruhej që ai ishte kërcënuar nga deputeti i Partisë Socialiste. Përmendte një rast, për të cilin tashmë flet e gjithë Shqipëria, ku ishte sorollatur hetimi nga një komisariat në tjetrin për të birin e një deputeti. A ju ka ardhur kjo letër dhe nëse po si e keni trajtuar? Nëse po, çfarë përgjigje keni marrë nga institucionet?

Presidenti Meta: Kjo letër ka mbërritur në tavolinën time vetëm një ose dy ditë para se unë të nisesha për në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe janë kërkuar të gjithë sqarimet – dhe ky është një proces që vazhdon – lidhur me çështjen në fjalë.

Çështja është delikate dhe e mprehtë, sepse në rast se nuk sqarohet në mënyrë të besueshme dhe transparente do të krijojë një dyshim të madh për të ardhmen e mënyrës së funksionimit të shtetit ligjor, të Policisë së Shtetit, të Prokurorisë dhe të raporteve të ekzekutivit me to.

Së dyti, sqarimi i saj në mënyrë të plotë dhe të besueshme do të kontribuojë në rritjen e besimit te këto institucione, por edhe në mos përsëritjen e ngjarjeve të tilla.

Çfarë do të thotë kjo? Unë nuk mund të jap sot asnjë vlerësim konkret, por në rast se qytetarja ka qenë e detyruar, sipas opinionit publik, të bëjë disa denoncime në institucione të ndryshme të Policisë, atëherë është e rëndësishme të bëhet një analizë përse ka ndodhur kjo gjë. Mjafton një qytetar të bëjë denoncimin në stacionin më të afërt të Policisë dhe ai duhet të hetohet me përgjegjësi.

Apo në rast se oficeri në fjalë ka kërkuar mbrojtje pasi është kërcënuar dhe një mbrojtje e tillë nuk i është dhënë, atëherë këtu përsëri duhet ndaluar se përse kjo gjë nuk ka ndodhur dhe personat përgjegjës duhet të vihen para përgjegjësisë. Apo edhe shumë çështje të tjera të cilët nuk janë çështje që më takojnë mua që t’i gjykoj, sepse ato duhen marrë hap pas hapi dhe duhen sqaruar në mënyrë shteruese për interesin publikut dhe për interesin e rritjes së besimit te publiku te Policia, te Prokuroria, te shteti dhe për goditjen e imazhit të të fortëve, të cilët shpeshherë ndoshta edhe vetë në mënyrë arrogante dhe të papërgjegjshme marrin përsipër të demonstrojnë që kanë ndikim mbi shtetin, duke dëmtuar rëndë besimin e qytetarëve tek institucionet.

Gazetari: Polemikat mes të majtës dhe të djathtës mes qeverisë dhe opozitës kanë arritur një pikë sa duket se kanë lodhur kryeministrin, i cili se kërkon të vejë nën kontroll portalet, pra mediat online si dhe të krijojë gjithnjë sipas tij,departamentin kundër shpifjes.Ç’ka nënkupton ndryshime ligjore. Këto ju, do t’i kaloni nëse ju vijnë?

 Presidenti Meta: Nuk mund të komentoj çdo inisiativë politike, publike që merret qoftënga qeveria apo qoftëopozita apo aktorë të tjerë.Është detyrë e tyre.

Në rast se do të kenë inisiativa ligjore do të shprehem  gjithmonëvetëm në respekt të Kushtetutës,në respekt të ligjit dhe të konventave ndërkombëtare ku Shqipëria është palë.

Gazetari: Ka shumë vetë që, thonë se kjo është njëcenim,  kjo nismë e  kryeministrit e të drejtës themelore për t’u shprehur, e shikoni të tillë?

Presidenti Meta:Nuk shohim ende një formalizim të një nisme të tillë,aq më tepër që unë mund të shprehem vetëm nëpërmes aktit në rast se Parlamenti do të miratonte një inisiativë të tillë.

Gazetari:Qartë. Kthehemi të çështja e Marrëveshjes së Detit, ku si nga Athina, po edhe  ministri ynë i Jashtëm kanë lënë të kuptohet që atë marrëveshje e keni bllokuar ju, të delimitimit të kufirit detar mes Shqipërisë dhe Greqisë, dhe ju jeni shprehur duhet, ndërkohë të kemi një gjykatë kushtetuese funksionale.Përse duhet gjykata kushtetuese, për ta çertifikuar këtë marrëveshje?

Presidenti Meta: Sikurse ju jeni në dijeni dhe gjithë opinion publik, për këtë marrëveshje me Greqinë, Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë ka miratuar një vendim të veçantë, që në fakt është një punim shkencor.

Nuk është thjeshtë një vendim i thjeshtë, që ngarkon me përgjegjësi çdo institucion të vendit por në kuadrin e përgjegjësive të përbashkëta ështënjë çështje madhore, sepse ka të bëjë me kufijtë, me sovranitetin, me integritetin territorial tëvendit.

Natyrisht është shumë e rëndësishme se ka të bëjë me zgjidhjen  e një çështje me një fqinj të rëndësishëm sikurse është Greqia. Në këtë drejtim mund të them se kam përmbushur në mënyrën jo vetëm kushtetuese,por edhe më konstruktive, institucionale, shoqëroredhe njerëzore, të gjitha detyrimet e mia, në mënyrë që kjo marrëveshje të realizohet në përputhje me kushtetutën,me interesin tonë, por edhe me interesin të përbashkët se kuptohet qëështë marrëveshje e dy palëve enuk mund të jetë marrëveshje e njëanshme.

Për këtë qëllim kam bërë të gjitha veprimet e duhura institucionale, edhe informale,për të dhënë një kontribut të tillë. Mbetem ende në këto pozita, sikurse e kam thënë  edhe më përpara, ia kam konfirmuar edhe ministrit të Jashtëm, por edhe Kryeministrit, qënë çdo kohë qëkryeministri mendon dhe është i bindur se kjo është një marrëveshje plotësisht e drejtë dhe e realizueshme, në përputhje me Kushtetutën dhe vendimin e Gjykatës Kushtetuese, të marrë përkrahjen apo autorizimin,për verifikimin dhe konkludimin e një marrëveshje të tillë. Por, natyrisht unë e kam theksuar se është  shumë e rëndësishme dhe domosdoshme  për hir të ndjeshmërisë së kësaj çështje dhe të vetë arsyeve, për të cilat kjo marrëveshje nuk u ratifikua nga parlamenti i kaluar, që në momentin e miratimit në parlament, të kemi funksionale Gjykatën Kushtetuese. Përndryshe çdo situatë tjetër nuk mendoj se do të kontribuonte në atë qëllim që ka kjo marrëveshje,pra të zgjidhë këtë çështje njëherë e mirë dhe të forcojmë raportet e miqësisë dhe partneritetit me Greqinë si një vend mik.

Gazetari: A jeni njohur me detajet e kësaj marrëveshje të re që është bërë?

Presidenti Meta: Kam bërë të gjitha veprimet e mia institucionale,për të lehtësuar sa më shumë punën e ekipit negociator, por në një moment të caktuar kur nga pala tjetër ka pasur një qëndrim, që ka pasur le të  të themi një  autorizim politik apo një miratim politik, atëherë,unë kam menduar dhe kam vlerësuar se një qëndrimi politik apo një vullneti politik i duhet përgjigjur, kuptohet me një qëndrim politik, të cilin mund ta ndërmerrte dhe mund ta ndërmarrë  vetëm kryeministri, si kryetari i qeverisë dhe i cili i ka të gjitha instrumentet për të bërë një vlerësim të gjithanshëm të marrëveshjes së mundshme, në të gjitha aspektet.

Së dyti, duke qenë dhe lideri i mazhorancës, pasi kuptohet se një marrëveshje e tillë duhet të kalojë në parlament, kryeministri duhet të jetë garant i kalimit të kësaj marrëveshjeje në parlament.

 Gazetari: Në optikën tuaj, kjo marrëveshje që duket se është e përfunduar dhe pritet që vetëm të formalizohet,është më e mirë se sa ajo që u rrëzua nga Gjykata Kushtetuese? Më e keqe siç thonë opozita apo është e njëjta, por e formuluar ndryshe?

Presidenti Meta: Nuk mund të shpreh asnjë opinion të caktuar, sepse nuk mund të bëjë as ekspertin, as gjyqtarin e Gjykatës Kushtetuese…

Gazetari: Po eskpertët që ju keni caktuar, çfarë ju thanë?

Presidenti Meta:…më duket se isha mjaft i qartë: Përgjegjësia ime si President në të gjithë këtë proces është t’i shërbej sa më shumë ecjes në frymën dhe rrugën që ka përcaktuar Gjykata Kushtetuese. Së dyti të kërkoj të gjitha garancitëkushtetuese që të jenë funksionale në momentin kur kjo marrëveshje të kalojë në parlament, dhe në momentin që kushdo mund të ketë një shqetësim apo një dyshim,për përputhshmërinë e saj me Kushtetutën dhe me vendimin e Gjykatës Kushtetuese.Nuk mund të bëhem pjesë e debateve të njëanshme apo ndërluftuese.

 Gazetari: Kjo marrëveshje rrezikon të kthehet si çështja e ndryshimit të emrit të Maqedonisë, pra një kazuz që Greqia të vendosë veton në anëtarësimin tonë në Bashkimin Europian?

Presidenti Meta: Të gjitha përpjekjet e mia kanë synuar në realizimin e një marrëveshje, meqënëse qeveria ka patur dhe ka shprehur vullnetin, për ta realizuar këtë marrëveshje,sepse një rrugë tjetër, që i ka sugjeruar prej kohësh opozita ka qenë vajtja në Gjykatën Ndërkombëtare me mirëkuptimin e të dy palëve.

Në këtë rrugë unë kam bërë të gjitha përpjekjet e mia që mos të kemi thjesht firmosjen e një marrëveshje, por të kemi një proces, që garanton dhe konkludimin e saj, sepse një dështim tjetër i marrëveshjes në çdo lloj faze, nuk do të ishte pozitiv. Do të ishtekthim prapa,si në zgjidhjen e kësaj çështjeje, por  nuk do të ishte një hap para as në forcimin e marrëdhënive tona me Greqinë.

 Gazetari: Ju jeni një nga kundërshtuesit më të ashpër më të vendosur, të asaj idesë të presidentit të Kosovës, homologut tuaj, zotit Hashim Thaçi, i  cili flet për një korrigjim të kufijve mes Kosovës dhe Serbisë. Ju e keni takuar atë. Ka ardhur një ditë të diel,pasi ju jeni shprehur ashpër kundër kësaj marrëveshje të mundshme. Çfarë shpjegimesh ju ka dhënë?

Presidenti Meta: Së pari nuk ka patur një shprehje të ashpër nga ana ime,për këtë çështje.

Gazetari: Ju keni thënë që është çelësi që hap “Kutinë e Pandorës”?

Presidenti Meta: Në rastin më të mirë  është humbje kohe, “wasted time”. Në rastin më të keq rrezikon hapjen e “Kutisë së Pandorës” dhe kjo nuk është diçka e rëndë po të flasim për çështjen e kufijve në Ballkan, sepse dihet nga i kanë ardhur fatkeqësitë Ballkanit, historikisht, jo më shumë se para 20 viteve.

Për rastin aktual duhet të kemi parasysh se Presidenti Thaçi  nuk ka folur asnjëherë për ndarje të Kosovës, apo për shkëmbime territoriale. Ai ka ngritur çështjen e korrigjimeve të kufijve si një term i ri që, nënkupton sipas tij, mundësinë e bashkimin të Luginës së Preshevës me Kosovën, por pa cenuar tërësinë territoriale të shtetit të Kosovës. Në këtë drejtim, qëndrimi im ka qenë tërësisht i përgjegjshëm, i përmbajtur dhe koherent me të gjithë politikën që Shqipëria ka ndjekur përgjatë gjithë këtyre viteve në mbeshtetje të pavarësisë  së Kosovës, të njohjes sa saj, por edhe të  mbështetjes së dialogut Serbi-Kosovë.

Unë kam theksuar gjithmonë se ky dialog nisi për të njohur dhe për të pajtuar këto dy realitetedhe jo si një mënyrë për të devijuar nga ky realitet dhe për të shkuar drejt së panjohurës,  që do të thotë ndryshimi i kufijve apo shkëmbime territoriale

Gazetari: Gjatë takimeve që zhvilluat së fundmi në Nju-Jork, keni diskutuar me partnerët ndërkombëtare edhe për këtë ide? Zoti Thaçi thotë se kjo është një ide e Shteteve të Bashkuara, nuk është ideja ime.

Presidenti Meta: Mendoj se Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk e kanë ndryshuar politikën e tyre për rajonin, pra si politikë që synon  fuqizimin e stabilitetit dhe sigurisë në këtë rajon, aq më tepër kur kemi anëtarësimin e Malit të Zi në NATO, kemi përpjekjet e tyre për të mbështetur marrëveshjen e Maqedonisë me Greqinë, që do të anëtarësonte shumë shpejt edhe Maqedoninë në NATO. Shtetet e Bashkuara e kanë mbështetur dhe do të mbështesin dialogun me Serbinë, por e kanë bërë të qartë që ky dialog  të sjellë një produkt të zbatueshëm, një produkt që garanton stabilitet, për Kosovën, për Serbinë edhe njëkohësisht edhe për të gjithë rajonit. Natyrsht kushdo mund t’i bëjë interpretim në mënyrë të ndryshme, por interpretimi që unë i bëj këtij qëndrimi është që nuk është e vërtetë  që, bashkësiandërkombëtare nuk ka asnjë vijë të kuqe për këtë çështje.

Vija e kuqe është dhe mbetet stabiliteti dhe siguria e Kosovës, dhe njëkohësisht e gjithë rajonit nga një marrëveshje e tillë.

 Gazetari: Për këtë  çështje Zoti President tre zyrtarë të lartë të shtetit që flasin në emër të Shqipërisë në arenën ndërkombëtare: pra ju, kryeministri dhe ministri i Jashtëm, keni mbajtur qëndrime pak të largëta nga njëri-tjetrit. Ministri i Jashtëm, për hir të së vërtetës, ka mbajtur qëndrime afër me këtë qëndrim që ju sapo shprehët. Në këtë kontekst nuk janë zhvilluar konsultime mes jush? Sepse kryeministri ka lënë të kuptohet se i duket shumë intriguese, shumë ndjellëse ideja, thotënjë shans që mund ta humbasim që mund të vijë pas 30 vjetësh, kjo ideja e Thaçit?

Presidenti Meta: Unë besoj se qëndrimet e mia në këtë çështje, bazohen qartë edhe në programet e angazhimet e qeverisë shqiptare, dhe mbi të gjitha të Kuvendit të Shqipërisë, por edhe në gjithë politikën e ndjekur nga Shqipëria që nga shpallja e Kosovës shtet i pavarur,  dhe në vijmësi, e cila është një politikë kombëtare. Nuk është thjeshtë e njërës anë apo palës tjetër.Për këtë çështje kemi patur diskutime edhe me ministrin e Jashtëm dhe kemi  qenë edhe në një  koherencë. Dhe në këtë çështje kemi qenë në sintoni të plotë.

 Gazetari: A jeni dakort me politikën e jashtme,ose me politikën rajonale të qeverisë sonë, e cila duket po ndjek marrëdhënie tejet prioritare me Ankaranë e  Erdoganit, ndërkohë që me vendet e tjera të rajonit kemi një lloj  tërheqje, apo ftohje të marrëdhënieve?

 Presidenti Meta: Unë mendoj që Shqipëria ka në tërësi marrëdhënie të mira të konsoliduara më të gjitha vendet e rajonit dhe duhet të punojë, me të gjitha këto vende pasi, edhe rajoni sa vjen e zvogëlohet në këtë botë që globalizohet.

Gazetari: Një dështim të mundshëm në  Shkup, të marrëveshjes së Prespës e shikoni si një shtim të influencës ruse në Ballkan?

Presidenti Meta: Padyshim të gjithë ne mezi presim suksesin e kësaj marrëveshje dhe shpresojmë që kjo çështje të marrë zgjidhje në Kuvendin e Maqedonisë.  Mosrealizimi i saj natyrisht do të cenojë perspektivën euroatlantike të Maqdonisë. Dhe nuk do të jetë një kontribut për sigurinë e të gjithë rajonit tonë. Natyrisht që do të lërë hapësirë si në mënyrë të drejtpërdrejtë, dhe aq me tepër indirekte për influenca të tjera. Por, si shkak kryesor në çdo rast të mosrealizimit të  saj,do të shikoja një polarizim të skajshëm të jetës politike në Maqedoni dhe do të shpresoja shumë të ketë një ndërgjegjësim, një përgjegjshmëri në ditët që vijnë dhe të jepet një zgjidhje. Dhe këtu, përsëri, faktori shqiptar mund të luajë një rol pozitiv në ndërtimin e këtyre urave.

Marrë nga televizioni “Report TV”