Vasili,LSI:Ambasadorja e BE Vlahutin është lodhur,të jetë më optimiste

Intervista e kryetarit të Grupit Parlamentar të LSI-së, Petrit Vasili, dhënë në televizionin “ABC news”

1. Vasili, cili është opinioni juaj për procesin e reformës në drejtësi? 

 Sigurisht që është një pyetje jo e lehtë, sepse mëton të ketë një përgjigje shteruese për një proces që nuk qe as i shkurtër dhe as i lehtë. Ishte një kalim i një sprove të rëndësishme për t’i dhënë një mesazh opinionit publik që drejtësia tani e tutje do të ndryshojë. Ne jemi të gjithë shpresëmëdhenj që kjo do të ndodhë, sepse kornizën kushtetuese tashmë e kemi të miratuar. Por mbi të gjitha e rëndësishme ishte që të ndërtonim një reformë, e cila të mos ishte e kërcënuar nga hijet e dyshimit, mosbesimit apo të kapjes politike, apo të stabilizimit të një koorporatizimi të ri. Pra, e riciklimit të sëmundjeve të reja. Unë mendoj që e gjithë ajo punë për të ndjekur një rrugë e cila e zgjidhte miratimin e reformës në mënyrë konsensuale ishte pikërisht për të davaritur gjithçka lidhur me njëanshmërinë e drejtësisë. Pra, duhet të jemi të qetë që gjykatësi nuk do të jetë i njëanshëm. Ndaj dhe gjithçka që u bë ishte vërtet patriotike për të krijuar një mirëkuptim për një çështje të madhe siç është drejtësia, për të krijuar një Atdhe më të qetë, ku sundon ligji i drejtë për të gjithë. 140 votat janë një tregues politik kokëfortë. Unë nuk kam ndërmend të hyj në interpretimet se sa i thelluar ka qenë secili deputet në votën e tij, por fryma e një mirëkuptimi të gjerë për një produkt kushtetues për drejtësinë e re që duam të ndërtojmë ishte gjëja kryesore. Një konsensus i tillë në radhë të parë krijon një perceptim qetësie. Pra, nuk ricikloi tensionin apo konfliktin e radhës.

Së dyti, i dha legjitimitetin reformës. Një reformë e miratuar në mënyrë të njëanshme do të kishte një legjitimitet të cunguar në sytë e publikut. Gjithashtu edhe integriteti i saj do të ishte i tronditur. Kjo reformë i jep një shtysë të re integrimit evropian të vendit. Kjo ishte kushti më i vështirë dhe më i komplikuar për të avancuar me axhendën tonë në BE. Por duhet thënë që një nga kushtet sistematike që i është kërkuar gjithmonë Shqipërisë në rrugën e saj evropiane ka qenë dialogu politik, për shkak të konfliktit të thellë politik që ka ekzistuar. Në të gjitha raportet mungesa e dialogut ka qenë një nga gjërat themelore. Procesi i kësaj reforme ishte një sprovë që dialogu politik është i mundshëm dhe u vendos një standard për mua absolutisht i ri.

1. Meta pati një komunikim të drejtpërdrejtë gjatë ditëve të fundit. Ju jeni dëshmitar i gjithë këtij procesi. Kush nuk e jepte konsensusin që z. Meta e kërkonte me ngulm? 

Në stabilizimin e konfliktualitetit politik në vend ka kontribuar e gjitha politika, jo vetëm e majta apo e djathta. Ky është realiteti i gjërave. Nuk kemi konfliktualitet politik që lindi në një ditë dhe sigurisht që nuk do të mundet të shuhet në një ditë. Por ka marrë një mesazh të fortë se si mund të dilet, mund të çlirohet nga një konfliktualitet i tillë në këtë proces. Sot kemi provuar me shumë kurajë që duhet t ‘i qasemi një rruge të re. Pra, një alternativë e një konsensusi që do të thotë alternativash dhe jo përjashtim i alternativave. Në politikë duhet të tregosh jo duke bërtitur shumë, apo duke treguar se je shumë i ashpër. Kjo mënyrë e të bërit politikë gjithmonë e ka tërhequr mbrapa Shqipërinë, nuk e ka çuar asnjëherë para. Të gjithë ne duam që të mos ketë konflikte politike. Politika shqiptare duhet të kuptojë që rruga e konfliktit është një rrugë e mbaruar, një rrugë pa të ardhme. Shqipëria, e cila lufton të jetojë më mirë, nuk e gjen këtë përmes konfliktit. U nxor një mësim i madh edhe për një çështje tjetër, që politikanët shqiptarë në momentin e duhur dhe në kohën e duhur, kur ishte një moment vendimtar u bënë bashkë për të gjetur zgjidhje. Pra, morën përsipër ta zgjidhnin problemin. Ky është moment i madh historik.

A nuk duket marrëdhëniet brenda koalicionit janë krisur, po të përmendim qëndrimet e fundit të z. Xhafaj dhe Luan Ramës? 

Luan Rama ka thënë shumë thjeshtë: Asnjëherë në qeverisje nuk duhet të jemi të kënaqur. Vetëkënaqësia është e dëmshme. Ndërsa z. Xhafaj nuk e komentoj dot, sepse është sovran në mendimet dhe opinionet e tij. Por, unë besoj se sot nuk kemi kohë për të humbur se çfarë po ndodh me mazhorancën. Por, këtu kemi të bëjmë me një çështje madhore siç është ajo e drejtësisë. Ky është një proces i cili vazhdon. Ai vetëm sa ka hedhur hapin e parë. Ky është një proces që do të kërkojë konsensuse të reja dhe mirëkuptime të reja. A do të ecim në këtë rrugë apo do të rikthehemi konfliktit? A do ta lëmë reformën të ecë apo do ta pengojmë?

Po si i gjykoni raportet në koalicion dhe me opozitën? 

Nuk është Shqipëria në këtë moment për të folur për këto çështje. Ndërsa nuk duhet të lodhemi së foluri për një arritje të tillë konsensuale. Është folur për marrëdhënie Rama-Berisha, Berisha-Meta, Meta-Rama etj, por media shumë pak po i mëshon ngjarjes për miratimin me konsensus të plotë prej 140 votash të reformës në drejtësi. Kjo është një ngjarje që hap një proces. Është një ngjarje që hap një qasje të re në politikë, ku marrëdhëniet në politikë vendosen në mënyrë principiale, dhe veprimi i z. Meta u vendos midis hullive të mëdha, dhe pati deklaruar publikisht se “kam vetëm një plan A; konsensus dhe sipas Venecias”. Pra, dy principe të shëndosha; konsensusi është një domosdoshmëri jetike, pa mirëkuptim s’kemi legjitimitet dhe Venecia që është certifikuesi i këtij konsensusi.

A ka lëkundje të koalicionit dhe a ka një afrim me Partinë Demokratike? 

Miratimi i reformës në drejtësi rezonoi në mënyrë shumë të shpejtë në sallën e Parlamentit. I gjithë ky konsensus u prodhua për një qetësi të madhe të qytetarëve, jo për shqetësimin e radhës. Qytetarët nuk duhet të shqetësohen. Konsensusi prodhoi një politikë më solide dhe Shqipëria është më stabël. Falë një veprimi inteligjent, u davaritën hijet e zeza të Maqedonisë. Në të kundërt, nuk do të flisnim për raportet Meta-Berisha, Berisha-Rama, Rama-Basha etj., apo kushedi se çfarë.  Duhet të fillojmë ta mendojmë atdheun tonë në një mënyrë tjetër, në një mënyrë shumë më të përgjegjshme se kaq. Siç po ndryshon politika, edhe media diçka duhet të ndryshojë, edhe në mënyrën se si qaset, por edhe në kuriozitetin e saj. Duhet të jetë shumë më kurioze për procesin që prodhoi konsensusin dhe unë do isha dakord me këtë gjë. Ju e mbani mend, po t’i kthehem kronikave të verës që shkoi, ka pasur një seri, një telenovelë shumë të gjatë, marrëdhënia Rama-Meta.

Ngaqë u përmend qeveria teknike nga z. Meta, mori shkas kjo… 

Edhe kjo ishte në funksion të konsensusit. Z. Meta tha: “Çfarëdolloj gjëje që ne kemi mundësi të bëjmë që të arrijë një besim të ri dhe në qoftë se duhen mandatet qeveritare të LSI-së, edhe në qoftë duhet mandati im, por këto palë, të cilat kanë edhe votat më të mëdha duan të krijojnë një besim më të madh, do t’i vëmë në dispozicion”. Pra, është shumë e thjeshtë. Çdo sakrificë, tha Ilir Meta me forcën e tij politike, për hir të konsensusit ja vlen, sepse konsensusi është më i rëndësishëm sesa vetë reforma. Ky ishte disponimi politik i LSI-së si parti politike dhe i Ilir Metës si lider i saj, por edhe si kryetar i Parlamentit. Dhe mbi të gjitha ne stabilizuam edhe një element tjetër, që figurat institucionale duhet të jenë në radhë të parë njerëz që u prinë proceseve me elemente parimore, por njëkohësisht duhet të demonstrohen edhe atdhetarë të mirë, sepse e gjithë kjo në mënyrën se si e implementon sot, ishte një gjë në funksion të interesave të ngushta, as të Ilir Metës, as të LSI-së, por e kësaj të mire që unë e quaj konsensusi i një të mirë të përbashkët, e cila ka fitues të përbashkët, dhe shumë mirë që ka fitues të përbashkët. Është shumë mirë që çdo deputet i Parlamentit të ndihet pjesë e kësaj.

Dua t’ju pyes pak për ndërkombëtarët. Në fjalimin e z. Meta atë mëngjes të 21 korrikut kishte tension, u ndie, ku tha: ‘Unë nuk do të jem më kryetar i një parlamenti, ku deputetët votojnë në shantazh’. U fol në media që dikush nga ambasada amerikane i ka çuar një mesazh një deputeti. Si iu është dukur këmbëngulja e ndërkombëtarëve për këtë reformë?

 Këmbëngulja e ndërkombëtarëve ka qenë një këmbëngulje për ta pasur reformën, sepse ishte një hap i domosdoshëm. Sigurisht zonja Vlahutin, duke qenë një përfaqësuese e BE-së në Tiranë, e vlerësonte si një nga 5 kushtet kyç për integrimin dhe ishte në natyrshmërinë e saj ta bënte. SHBA janë një aleat strategjik, ku një drejtësi që funksionon do të thotë një shtet me stabilitet më të lartë, që vazhdon të luajë atë rol që Shqipëria vazhdon të luajë në rajon, që nuk mund ta luajë dot as Maqedonia, as Greqia, as Serbia etj., dhe sigurisht në mënyrë shumë korrekte SHBA mbështesin këtë gjë. Dhe sigurisht duke pasur një mosbesim të madh mes palëve, ishte një lloj garancie për vazhdimin e atij dialogu politik, i cili në fund të fundit kërkonte që aktorët shqiptarë të merrnin përgjegjësitë e tyre. Dhe nuk mund t’ia shpalosnin gjithçka ndërkombëtarëve. Mbi të gjitha gjëja fondamentale pozitive që ka ndodhur ditët e fundit ishte që, shqiptarët, në kuptimin e mirë të fjalës, morën fatin e tyre në dorë, dhe të mbështetur edhe nga ndërkombëtarët, bënë reformën. Nuk mund të ishin ndërkombëtarët që bënin reformën dhe shqiptarët të prisnin. Shqiptarët duhet të merrnin fatet e tyre, përgjegjësinë edhe për votat që bëjnë dhe për zbatimin e ligjeve, sepse shqiptarët duhet t’i zbatojnë ligjet. Vërtet njëri nga ligjet donte mbështetjen e ndërkombëtarëve, po një nga veprimtaritë e sistemit të drejtësisë, në dorë të kujt është? Thënë e gjithë kjo gjë, atëherë gjithsecili ishte në pozicionin e tij të natyrshëm. Pra, në ditët e fundit ne erdhëm në pozicionet e natyrshme.

Po gjatë gjithë procesit? 

Gjatë gjithë procesit ka pasur një mbështetje sistematike.

A ka qenë pak imponues? A kanë qenë pak palë me Kryeministrin Rama?

Absolutisht që nuk e mbështes këtë gjë. Mendoj që ata kanë qenë këmbëngulës dhe janë përpjekur që të gjejnë dakordësitë, të bëjnë ndërmjetësimin për të gjetur mirëkuptimin mes palëve. Por në fund të fundit, një gjë ishte e domosdoshme: ballafaqimi i të gjithëve. Një nga gjërat që unë e çmoj te veprimet e z. Meta ishte që t’i ulte të tërë së bashku në tavolinë për të folur. Ideja që ju do më çoni fjalë mua, unë do iu çoj fjalë juve, ky që në shqip i themi ‘telefon i prishur’ do të thotë që nuk ishte efektiv dhe lindën shumë keqkuptime, që nganjëherë nuk qenë edhe të vërteta. Pra, ulja duke parë ballë përballë njëri-tjetrin ishte një gjë shumë pozitive.

Po citoj këtu një fjalë të z. Meta që tha: ‘Unë z. Lu dua t’i them që të mos flasë me fjalë korridoresh, të mos marrë parasysh fjalët e korridoreve, por të shikojë aksionet’. Për çfarë fjalësh korridoresh e ka pasur fjalën? 

Sigurisht diplomatët e huaj bënë një gjë panjohur ndoshta si duhet realitetin shqiptar. Ai që quhet veprim i fortë politik është që të gjithë të ulen dhe të gjithë të flasin me njëri-tjetrin. Është formuar një standard i ri se si duhet të punojë politika për çështjet ku ajo bashkohet. Për çështjet madhore shqiptarët tashmë kanë një standard të ri.

Thuhet se pati një përplasje të fortë për reformën në drejtësi mes PS dhe LSI… Si ju duket ky opinion? 

Unë besoj që në qoftë se dy forca politike e duan reformën, tanimë e kanë reformën. PS është shprehur pro reformës, LSI gjithashtu.

Si e gjykoni seancën e sotme parlamentare, e fundit për këtë sesion?

 Seanca e sotme ishte seanca e fundit për këtë sesion parlamentar. Dakordësia ka qenë kjo: që 7 ligje, nuk kanë mundësi kushtetuese të kalojnë këtë sesion dhe sesioni i radhës është data e parë 4 shtator.

 Në fakt z. Berisha ka qenë shumë vlerësues sot për ju. Cili është opinioni juaj?

 Berisha sot ka bërë kronologjinë e ngjarjeve. Në këndvështrimin tim politik ka vetëm një interpretim dhe një kronologji, që do të thotë bëjmë gjithçka në një moment mosbesimi, besoj se gjithçka që Ilir Meta bëri për të rritur besimin, atë që shpjeguam më lart, jam gati të bëj çdo sakrificë për këtë gjë, sepse një konsensus i cunguar do të riprodhonte një konflikt të ri, shumë më të egër sesa ai më parë, do të krijonte një destabilizim të ri, të panjohur për shqiptarët, pra ecim në një rrugë krejtësisht të panjohur, do të krijonte një distancim, ku ne do ndodhte që të shkonim në zgjedhjet që vijnë pas një viti e ca, në një konfliktualitet maksimal. Gara e ardhshme elektorale që na pret do të jetë një garë normale, jo garë e shoqëruar me reformë në drejtësi. Reforma në drejtësi është një çështje tjetër madhore, që nuk ka lidhje me këtë. Pra, duhet një qetësi dhe marrje e përgjegjësive të reja politike shqiptare. Këto gjëra kanë ndodhur, këto janë faktet, secili pastaj mund të bëjë interpretimet e tij.

Janë ndërkombëtarët ata që ju kanë kërkuar që të keni dhe një seancë dhe të miratohen edhe 7 ligjet brenda këtij sesioni?

Unë si kryetar i Grupit parlamentar të LSI nuk kam asnjë kërkesë nga askush as me shkrim dhe as me gojë.

Znj. Vlahutin sot tha: ‘Kanë të drejtë të jenë skeptikë shqiptarët për sa i përket vështirësisë së zbatueshmërisë së kësaj reformë. Kemi kohë, do flasim, draftin e kemi dhe unë do doja në mënyrë sa më të përmbledhur’. Kjo reformë do të japë frytet e duhura në maksimum, pra zbatimi i saj tani në praktik?

Unë do thosha këtë gjë: Unë e mirëkuptoj atë çfarë ka merak znj. Vlahutin, por duke e ndërtuar reformën mbi një qasje të gjerë konsensuale, lehtësojmë shumë zbatimin e saj. Po ta kishim ndërtuar me një qasje me 94 vota zbatimi i saj do të ishte i dyshimtë, i njëanshëm. Sot kemi të gjitha arsyet të besojmë se ndryshe nga shumë ligje apo elemente reforme që ne i kemi bërë në mënyrë të njëanshme, ku mazhoranca e radhës ka bërë reformën e saj dhe ku zbatueshmëria e saj ka qenë shumë e dobët në terren. Kjo është hera e parë ku ne kemi të gjitha arsyet që të jemi shumë optimist. Kështu që, pavarësisht se unë e mirëkuptojë sepse ezaurimi që ka pësuar znj. Vlahutin duke qenë gjithë kohën në proces, lodhje e jashtëzakonshme, unë do t’i thosha shumë miqësisht që duhet të jetë shumë optimiste për një zbatim të suksesshëm të kësaj reforme.