Ja pse një njeri mund të ketë realisht vetëm 150 miq të afërt

Nëse jeni refuzuar ndonjëherë në aspektin romantik nga dikush, që ka dashur që të mbeteni miq, mund t’i jeni përgjigjur pak e shumë me një fjali të tillë:”Unë kam tashmë shumë miq!”. Dhe në fakt, ky nuk është thjesht një justifikim. Ekzistojnë disa kufij të mirë-përcaktuar mbi numrin e miqve dhe të njohurve, që mund të mbajë një person i zakonshëm.

Por çështja nëse këto kufij janë të njëjtë në botën e sotme dixhitale – ku është e zakonshme të kesh një profil në mediat sociale apo forume në internet, me mijëra ndjekës – është më e ndërlikuar sesa kaq. Sipas antropologut britanik Robin Danbar, “numri magjik” është 150.

Nga studimet që kreu tek primatët jo-njerëzorë, Danbar u bind se ekziston një raport midis madhësisë së trurit dhe madhësisë së grupit të miqve. Ky numër u zbulua duke përdorur të dhënat e aktivitetit celebral, dhe vëzhguar kohën e kaluar në krijimin e kontakteve me njëri-tjetrin, një sjellje e rëndësishme sociale e primatëve.

Danbar arriti në përfundimin se madhësia e neokorteksit – pjesa e trurit që lidhet me njohjen dhe gjuhën – është e lidhur me madhësinë e një grupi shoqëror koheziv. Danbar dhe kolegët e tij, e zbatuan këtë parim themelor tek njerëzit, duke shqyrtuar të dhënat psikologjike historike, antropologjike dhe bashkëkohore në raport me madhësinë e grupeve. Ata gjetën një qëndrueshmëri të jashtëzakonshme rreth numrit 150.

Sipas Dunbar dhe shumë studiuesve, rregull i 150 miqve dhe të njohurve, mbetet i vërtetë për shoqëritë e hershme të gjahtarëve-mbledhës, si dhe për një numër të befasishëm grupimesh sociale moderne:zyrat e punës, fabrikay, organizatay ushtarake, fshatrat angleze të shekullit XI, madje edhe kartolinat e dërguara për Krishtlindje.

Përtej numrit 150, nuk ka gjasa të ketë raporte të qëndrueshme. Po sipas kësaj teorie, rrethi më i ngushtë përmban vetëm 5 persona shumë të afërt, familjarë. Kjo pasohet nga shtresa të njëpasnjëshme prej 15 (miqsh të mirë), 50 (miq të zakonshëm), dhe 150 (kontakte kuptimplota), 500 (të njohur) dhe 1500 (njerëz që edhe mund t’i njohësh).

Danbar nuk është i sigurt, se përse këto shifra janë shumëfish i 5, por shton se “numri 5 duket se është themelor edhe për majmunët dhe primatët në përgjithësi”. Tipat e hapur (ekstrovertë), kanë prirjen të kenë një rrjet shoqëror më të madh, ndërsa introvertët përqendrohen në një grupim më të vogël kontaktesh “të ngushta”.

Gratë, kanë në përgjithësi më shumë kontakte brenda shtresave më të afërta. “Ajo që i përcakton këto shtresa në jetën reale, në botën ballë për ballë, është shpeshtësia e kontaktit fizik me këta njerëz. Ju duhet të merrni një vendim çdo ditë, mbi atë se si e kaloni kohën që keni në dispozicion për bashkëveprimet sociale, duket ditur që koha është e kufizuar”- thotë Danbar.

Disa organizata, janë bazuar tek kjo teori. Për shembull, Autoriteti Suedez i Taksave, i ka ristrukturuar zyrat e tyre për të qëndruar brenda pragut të 150 personave. Por ndërkohë, jo të gjithë bien dakord me hipotezën e trurit social.

Në mesin e atyre që pajtohen me këtë teori, ka nga ata që e kundërshtojnë shifrën 150. Hulumtimet mbi grupime të ndryshme sociale në SHBA, sugjerojnë që rrjetet e tyre sociale kanë mesatisht rreth 290 miq. Një argument është se numri i lidhjeve shoqërore normalisht nuk shpërndahet (ose formësohet si kurba e kambanës), kështu që disa njerëz me një numër të madh kontaktesh, mund të dalin jashtë mesatares.

Për shembull, nëse dikush është mjaftueshëm i pasur për të punësuar ndihmës për menaxhuar pjesërisht marrëdhëniet e tyre – ose për të transferuar tek të tjerët disa nga punët më emocionale – ata mund të jenë më pak të kufizuar nga numri i marrëdhënieve që mund të mbajnë.

Ka ndërkohë kritika edhe për numrin e Danbarit mbi baza metodologjike. Madhësitë e trurit të majmunëve, ndikohen përveç kompleksitetit shoqëror edhe nga aspekte të tjera. Ato mund të shpjegohen edhe me faktorë si dietat. Dhe një ekip i përbashkët britaniko-holandez ka argumentuar, që ndonëse neokorteksi është i kufizuar, aftësia sociale mund të shtrihet në ambiente të ndryshme kulturore, edhe me ndihmën e teknologjive të ndryshme.

“Numri magjik” i Danbar, mund të jetë më i aplikueshëm për shoqëritë para-moderne, ose për grupet me të ardhura të mesme në shoqëritë bashkëkohore perëndimore. Ai dhe kolegët e tij, kanë kryer studime në Facebook, duke përdorur faktorë si numri i grupeve ku dërgohen mesazhet e zakonshme private.

Kur njerëzit kanë më shumë se 150 miq në Facebook ose 150 ndjekës në Twitter, argumenton Danbar, këto përfaqësojnë shtresat normale të jashtme të kontakteve (ose lidhje me nivele të ulëta ):500 dhe 1500. Por për shumicën e njerëzve, intimiteti thjesht nuk mund të jetë i mundur përtej 150 lidhjeve./ Përshtatur nga CNA.al