Kur arsyeja mëkohet nga shpirti artistik

Nga Albert Vataj

Këto imazhe pasqyrojnë përsosjen e një kulture dhe bukurinë që vetëm një artist i shkëlqyeshëm mund të arrinte nga një prej pionierëve të fotografisë japoneze

Fotografia rrok një bukuri të veçantë me fotografitë të përsosura me ngjyrat e dorës, dhe japonezët ishin mjeshtër të kësaj teknikës. Që nga mesi i shekullit të 19-të, fotografia ishte një praktikë pak a shumë e zakonshme në Perëndim. Mundësia e kapjes së një imazhi me anë të dritës filloi të normalizohej, megjithëse arti në lindje nuk kishte arritur akoma një nga qëllimet e tij më të lakmuara: atë të kapjes së ngjyrës.

Ndër teknikat e shumta që u ngritën për këtë qëllim ishte praktika e ngjyrosjes së fotografive me dorë. Shekulli i 19-të pa zotërimin e këtij procesi artizanal, dhe arkipelagu japonez ishte djepi i disa prej eksponentëve të tij më spektakolare. Midis tyre ishte Ogawa Kazumasa (1860-1929).
Jeta e Kazumasa pa që hapja e Japonisë me botën e jashtme do t’i mundësonte atij hapjen e fotografisë dhe njohjen e aktit të tij krijues, duke e vlerësuar atë si një nga pionierët e mëdhenj të artit në një vend i cili, duke qenë i mbyllur për pjesën tjetër të botës për shekuj, e pa veten papritur dhe në mënyrë të pakthyeshme të përmbytur me gjithçka të huaj. Teknologjia, shkenca, artet dhe gjithçka që mund të imagjinohet tronditi tokën e diellit që po lind. Dhe disa nga fotografitë më mbresëlënëse dhe përfaqësuese të këtij procesi të thellë historik, ishin vepra e këtij mjeshtri të madh.

Në dekadën e viteve 1890, Kazumasa publikoi Disa Lule Japoneze (1894), një koleksion fotografish me lule me ngjyra dore, nga të cilat vijnë imazhet e paraqitura më poshtë. Pas pak, fotot mbërritën në Shtetet e Bashkuara dhe u botuan si pjesë e vëllimit për Japoninë, të përshkruara dhe ilustruara nga japonezët (1897). Sot, një përzgjedhje e imazheve të luleve të Kazumasa është në dispozicion për të gjithë në faqen e internetit të Public Domain Review.

“Për misterin e trëndafilit, që harxhon të gjithë ngjyrën e tij dhe nuk mund ta shohë,” shkroi Borges në një Poem të Dhuratave. Ai kishte të drejtë: lulja dhe thelbi i saj nuk mund të shfaqen me të drejtë pa tonet që e ndriçojnë në mënyrë delikate. Kazumasa e dinte këtë dhe njohuritë e çuan atë në panteonin e famës.