“Një treg skllevërish”, bukuria e hirshme dhe tragjizmi ngjethës në tablonë e Jacobs
Nga: Albert Vataj
“Një treg skllevërish” e një pikturë e realizuar në vitin 1839 nga mjeshtri gjerman, Paul Emil Jacobs (20 gusht 1802 në Gotha – 6 janar 1866). I njohur si një aplikues i tematikave orientale, kryesisht atyre nudo, por dhe portreteve të shumta ku spikat si një element shumë domethënës veshja, si tradicion dhe përcaktueshmëri e nacionalitetit dhe tërësisë së pasurisë shpirtërore të bartësve të këtij visari. Paul Emil Jacobs është i shumënjohur dhe shumëkonsideruar nëpërmjet tablove të bujshme të galerisë së tij, njëra prej të cilave, “Kira Vasiliqi me Ali Pash Tepelenën” në një moment intimiteti, një pikturë e cila shpreh gjithë peshën specifike të dukshmërisë dhe afrisë perceptuese të burrërores tek Ali Pash Tepelena dhe feminilitetin tek Kira Vasiqliqi.
Tabloja, “Një treg skllevërish”, e realizuar me bojëra vaji në kanavacë, e dimensioneve 121 x 172 cm. është një punë që dëshmon, jo vetëm teknikën e realizimit dhe aftësinë përçuese të një momenti dramatik, por edhe një moment shumë të njohur për kohën, siç ishte tregtimi i grave dhe vajzave, të cilat ishin pengje ose plaçkë lufte, e pse jo dhe një lloj haraçi për fitimtarët. Ky episod tregon se tregtia e femrave ishte një zeje shumë fitimprurëse, kjo ngase të interesuarit ishin të dërguar të posaçëm të sundimtarëve, të cilët vinin me qese të majme të përtërinin ose pasuronin haremet dhe sarajet e tyre. Nuk përjashtohen se që më rrufjanët të ishin tregtarët, të cilët, dorë më dorë e përcillnin fatin e keq të këtyre vajzave dhe grave nga një “tezgë” në tjetrën.
Paul Emil Jacobs ka arritur të sjellë nëpërmjet mjeshtërisë së tij, gjithë elementet e solemnitetit të trishtë të këtij episodi. Me pikturën, “Një treg skllevërish”, ai përcjell tragjizmin e atyre vendeve dhe atyre njerëzve, Greqisë dhe grekëve në këtë rast, të cilët në një përpjekje të dështuar për të fituar çfarë i është grabitur ose për të mbrojtur çfarë e kanë bërë me mund dhe sakrifica, ata paguajnë shtrenjtë, djemtë dhe burrat me jetë, vajzat dhe gratë si robina. Kjo periudhë, ky episod, kjo ndodhi, e sjellë me kaq dramacitet dhe vërtetësi nga gjermani, Paul Emil Jacobs, e parë në kontekstin e kohës, konsiderohet si diçka normale, si një shpagë lufte, si një copëz fatale e mozaikut të atyre skenave të përgjakura dhe asaj udhe kalvari që popujt dhe fatet e vende paguanin tehut të shpatës.
Paul Emil Jacobs, djali i filologut të famshëm Frederick Jacobs, mori trajnimin e tij artistik në Akademinë e Arteve të Bukura të Mynihut. Si filluese e komunikimit të tij njohës, ai erdhi me krijimin e një skene të mitologjisë klasike, “Mërkuri dhe Argus”. Më 1824 shkoi në Romë, ku tërhoqi vëmendjen e kritikës me pikturën me tematike biblike, “Ngjallja e Llazarit”. Më 1836 ai bëri një seri pikturash historike në Welfenschloss dhe në Hannover, të cilat gjithashtu patë interes dhe vlerësim, për dritën e bollshme dhe ngjyrat e hareshme, për tejdukshmërinë emocionale dhe përshkueshmërinë shpuese të ndijimeve.
Virtuoziteti i tij krijues u evedentua dhe mori fokus të veçantë, duke u bërë si një dallues tek kjo penelatë, mjeshtëria e realizimit të nudove, i shprehur veçanërisht në përfaqësimin e temave të tilla orientaliste, si në tablonë “Një treg skllevërish”, por edhe nudove mashkullore në momente, kryesisht atyre të relaksit. Paraqitjet e këndshme të trupit të femrës përpin tablonë e tij vijnë si një tregues i qartë i botës së tij shpirtërore dhe asaj prirje për ta parë dhe përcjellë realitetin përfytyrues, jo me rreptësinë e ftohtë dhe të pamëshirshme të panoramës apokaliptike, ferrit, vdekjes dhe statistikave, por me prirjen joshëse dhe delikate që mëtohet kaq hyjnisht nga hiret femërore, që i skalit me ngjyra dhe dritë të papërsëritshme. Ai ka një tërheqje të veçantë ndaj kësaj shprehie duke mos nguruar ta shpreh edhe atëherë kur femra si subjekt i tablosë është në fokusin e një fati tragjik që është e pasqyrushme kaq qartë në punën e tij, “Një treg skllevërish”. Ai e sjell bukurinë femërore me një vërtetësi të tillë joshëse dhe ngasëse, sikur është duke pasqyruar vetë mjeshtërinë e krijuesit, vetë shpërblimin e natyrës që vjen nëpërmjet femrës, pastërtisë dhe bukurisë së saj, butësisë dhe atij shkëlqimi epshndjellës që parakalon në tablo si në një pasarelë imagjinatash zjarrvënëse.
Gjermani Paul Emil Jacobs, dukshëm është i magjepsur nga kjo bukuri klasike, nga kjo hijeshi që rizgjohet pas mijëra vitesh duke u çburgosur nga mermeret dhe graniti i antikitetit, dhe jetësuar në të përditshmen, qoftë kjo edhe tragjike. Ai është dashuruar, dhe dëshirueshëm përcjell hirin e femrës si një cak i rëndësishëm mëtimit të tij krijues, galerisë së tij, e cila është edhe sot pas kaq vitesh e tillë, sa tragjike aq dhe joshëse, sa ndjellëse aq dhe medituese, sa e vërtetë aq dhe dëshmimtare e kohës.
