Përkujtohet 82-vjetori i botimit të “Lahutës së Malcis”

Është përkujtuar një ndër kryeveprat e letërsisë shqipe “Lahuta e Malcis”, në 82-vjetorin e botimit të plotë të saj (8 prill 1937).

Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, u shpreh se “poema madhore epike “Lahuta e Malcís” e poetit kombëtar At Gjergj Fishta, është jo vetëm kryevepra e tij, por ndër më të rëndësishmet e letërsisë shqipe, me jehonë ndërkombëtare”.

Margariti përshkruan kryepunën e Fishtës të viteve 1900, kur Atdheu ishte nën Perandorinë Osmane dhe e mbaroi atë më 1937 kur Shqipëria ishte shtet i pavarur, dy vjet para se të niste Lufta e Dytë Botërore.

Pesë këngët e para të saj u botuan si libër më vete në Zarë të Kroacisë me shpenzimet e Faik Konicës, shembull i shkëlqyer i mbështetjes patriotiko-kulturore e intelektualëve të lartë shqiptarë. Më vonë u botua dhe libri tjetër me këngë, derisa u bënë plot 30 këngë, ose krerë të një eposi madhështor. Aty janë bashkuar, sipas kronologjisë, ngjarje dhe bëma shqiptare nga gjysma e dytë e shekullit XIX deri në pavarësinë e Shqipërisë dhe Konferencën e Londrës më 1913.

Fryma e fuqishme popullore ka diktuar dhe vargun popullor, gjithë rropama dhe ortekë metaforash duke dhënë kështu “Iliadën” e shqiptarëve sipas albanologëve, duke e quajtur Fishtën “Homerin e fundit të Ballkanit”. Kjo kryevepër, e futur tashmë në tekstet shkollore, edhe pse tejet e vështirë për t’u përkthyer, ka botime të pjesshme në italisht, në gjermanisht (nga albanologu Maximilian Lambertz) dhe së fundmi në anglisht. Përkthyesi i saj, albanalogu i njohur Robert Elsie në parathënie thotë se me botimin anglisht të “Lahutës së Malcis” u përplotësua eposi evropian.

Edhe pse u flak shpeshherë, vepra e Fishtës doli përsëri në dritë për t’i folur Shqipërisë e botës.