Sadik Bejko skalit dhimbshëm shpirtjen e tij në vargjet e poezisë “Burrnesha”

Albert Vataj

Sadik Bejko është një poet, shkrimtar dhe kritik letrar, me penën majëmprehtë dhe zërin që nuk reshti së kushtruari e fjalën që nuk e la paqtue, veç në zjarme shpirti e ndezi e në ngulme zemre e përpushi.

Ai është një nga figurat e rëndësishme të letërsisë shqiptare në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të dhe zëri origjinal i të drejtës për t’u shprehur. Bejko njihet për poezitë dhe prozën e tij që shpesh trajtojnë tema si identiteti, kultura dhe realitetet socio-politike të Shqipërisë, veçanërisht gjatë periudhës së regjimit komunist.

Por sot ai ka ardhur me një skalitje në fjalë e shpirtje për burrneshën, që me gjas kërkon te ajo vetëm një mbështetje për të nxjerrë nga mendimi fjalën e nga fjala përjetimin, e prej përjetimit, me i’u qas të gjithëve me shpirtin poetik. Poezi e cila më shumë se një shtjellim poetik për burrneshën, është një shpërfaqje e shpirtshme e tij, që sintetizohet që në vargun e dytë “Dhe unë S. Bejko jam burrnesha. Fytyrë rrudhash vijëzuar”

Po. Sadik Bejko skalit gjamshëm shpirtjen e tij në vargjet e poezisë “Burrnesha”, thua se ai po shkruan një kapitull të fundmë, një çapitje të trishtë hapash në jetë, armik i së cilës thotë se është. Varg pas vargu e metafor pas metafore, fjala e tij më shumë se shpon, dridhet teksa rreket me gjet pikëbashkimin me një vazhdim të gjëndjes që e përshkon.

Rrëzohet kjo gjëndje në honin e thellë të përjetimit, si një guralec që duke kërkuar të gjej fundin përplaset duke e bërë më të thellë mbarimin e më të potershme zbritjen, atje në fund, atje ku “Një fat që keq a mirë e mbarta,/fat që veç të tillë mund ta kisha/e kam.”

Zëri Sadik Bejkos është oshëtima e krejt shpirtrave që në dhimbje e gatuan fjalën, aty ku temperuan ndjenjën dhe përjetimin.

 

BURRNESHA

Jo ti e vërteta,
Dhe unë S. Bejko jam burrnesha. Fytyrë rrudhash vijëzuar
Ball, mollëza, nofulla, veshë, qafë
Prerë thellë… tela të pështymës së gjarpërit a të merimangës…
Syri, veç syri kthjellët e shpues
në hartë ferri shpues – far i pagjetur humnere –
Mjegullimin e rrudhave në kockë
Në kërcurin e dhimbjes lidh, në pa fillim e fund.
Barabare, për ju. Syri im
në pleqëri
në fytyrën a lëvoren e rrudhur të pjeprit dimërak
ngulur fort si gozhdë e zezë, si pus në borëtim hënor, syri im i gjallë
dhembjen e flakëron
thëngjill i zi,
përzishëm e jeton…
Sy, a plumb vërtitës në ajër
kohët, veten vret, të tjerët tej tmerron.
Një burrneshë. Njëra nga ato.
Një gjeth si e zeza e grykës së pusit në brymësi të thinjur hëne,
akull i zi burimi në borësi të ngrirë vizatuar,
në asht gruaje të mohuar,
në gjoks vluar, groposur në mish të vërtete.
Një burrneshë.
– Ke helm, helmon
Ujë në tubacionet e qytetit më thanë.
Me që e thoni ju, paskam male me helm.
– Ke zjarr të shpërthesh në flakë
çerdhet, kopshtet e fëmijëve të qytetit.
– Ke dinamit, më thanë, hedh në erë galeritë e qymyrit
galeritë ku punoja vetë.
– Dinamit e tritol kam, thashë,
Në gjithë lëngun e pështymës e të gjakut, si një agim miniere me ar, me shpërthime e fishekzjarre vdekjeje jam.
Një burrneshë. Nuk e mohova armik i jetës jam.
I vetes sime. I vetes më parë se gjithçka.
(Thonë sot) barbar, (thonë sot) primitiv.
Në mjegullimin e rrudhave si në fundin e pusit
tej fijeve të merimangës,
bukë bajate që nuk e ha as qeni… kjo jam.
Syri im i trishtimit-
Frut vdekur që kohërat nuk e tresin
Toka s’më jep varr as gur, a qefin për savan.
Burrneshë – kockë e hedhur tej
Pa qiell, pa ajër, tokë e pa taban.
Mohuese e jetës?
Një fat që keq a mirë e mbarta,
fat që veç të tillë mund ta kisha
e kam.

Përgatiti: Albert Vataj

SHKARKO APP