Studiuesi arbëresh Belushi: Jemi me një këmbë në varr, po na humb gjuha!

I ftuar në Spotlight nga Alban Dudushi, në Vizion Plus, studiuesi i njohur arbëresh at’ Antonio Belushi ka ndarë shqetësimin se si po humbet gjuha arbërishte duke mos patur shkolla në vend.

I pyetur se a ka ndryshim të madh midis shqiptarëve dhe arbëreshëve, Belushi shprehet se janë shekujt që i kanë larguar shqiptarët e shekullit XV me shqiptarët e sotëm.

“Janë shekujt që na kanë larguar. Janë 600 vjet, e këto 600 vjet na kanë larguar. Janë 600 vjet të errëta. Se është si një bir në diasporë, i vetmuar, i cili jeton, bëhet i madh, vepron, pa atë e pa nënë.

Ashtu si thuhet se dheu i huaj që është Italia, patria jonë adobtive, është buka e thartë. Për këtë, dallimet janë.

Dallimet kulturore, dallime historike, por një na bashkon. Shekulli XV me neve sot. Dashuria për gjuhën, gjuha jonë ebukur, o gjuha e ëmbël që na nderon, që na pastron që na lartëson ballet, që na bën krenarë kudo vemi. Për këtë, shumë poetë arbëreshë i kanë kushtuar gjuhës arbëreshe, një gjë të madhe, zemrën e tyre.

Ndryshimi nga shekulli XV deri më sot, përsa i përket gjuhës, ndërgjegjes si shqiptarë, si arbëreshë, akoma është e gjallë”, tha ai.

Ndër të tjera, studiuesi ka kërkuar ndihmën e Shëipërisë, pasi shprehet se komuniteti arbëresh ndjehet i vetmuar. Ndonëse realiteti i tyre është i gjallë, sipas Belushit ata janë të vetmuar.

“Realiteti jonë është një realitet i gjallë, por edhe sot jemi më të vetmuar nga kjo pikëpamje. Falenderohemi për Diana Kastrati për veprën e saj që bën atje te Diaspora, edhe zemrën e saj që vë dhe gjithë fuqitë e saj që bashkon, për të na thënë neve të vemi përpara me ballet e larta. Sot, situata jonë arbëreshe është kritike”, tha Belushi.

“Mësimi kurrikular në shkolla nuk ekziston. Për këtë shqetësohemi se jemi me një këmbë në varr, se jemi pa shkollë akoma. Ka tradita gojore. Është kultura jonë tradicionale”, vijoi ai.

Belushi u ndal edhe në fjalën ‘arvanitas’ që grekët përdorin për arbërorët që jetojnë në Greqi. Ai u shpreh se arvanitas është një kuptim fyes dhe sipas tij ata duhet të quhen thjeshtë arbërorë.

Antonio Belushi: Fjala ‘arvanite’ ka një kuptim ‘të poshtër’, një kuptim ofensiv. E përdorin grekët me një kuptim të keq kundër vëllezërve shqiptarë.

Alban Dudushi: Ata arbërorë që janë në Greqi, që janë si arbëreshët në Itali, si e quajnë veten?

Antonio Belushi: Korrekt është arbërorë