Talenti i Brechtit… për të fyer!

Letrat që vite më parë janë zbuluar në një bodrum të Zvicrës, tregojnë se si ai që njihet si dramaturgu dhe regjisori i papërkulur gjerman, Bertolt Brecht, debatonte ashpër me disa figura të shquara të shekullit XX, përfshirë romancierin Christopher Isherwood, transmeton Telegrafi.

Letrat që tashmë janë pronë e Akademisë së Arteve të Gjermanisë, i përkisnin biznesmenit zviceran Victor Cohen. Të shkruara në vitet 1940, gjatë mërgimit të tij shkaku i nazistëve, ato tregojnë se si Brechti e ka fyer Isherwoodin pasi e ftoi për darkë. Mbrëmja në shtëpinë e Brechtit në Hollivud nisi mirë për Isherwoodin – autorin e veprës “Goodbye to Berlin” – duke diskutuar për letërsinë dhe për politikën. Më vonë Brechti e akuzoi Isherwoodin se “po shitet”. Isherwood nervozohet ndërsa, siç zbulojnë letrat, më vonë refuzoi të përkthente dramën e Brechtit, “The Caucasian Chalk Circle”.

“Duhet ta falni hidhërimin tim që ju lëndoi, kur unë thash se jeni ‘blerë’”, ka shkruar Brecht dy ditë më vonë, në shtator 1943. Duke e akuzuar Isherwoodin se ishte “tepër i ndjeshëm”, ai vazhdoi: “Gjithashtu i kam akuzuar punëtorët e Berlinit për ‘shitjen’, edhe pse ata janë shumë të afërt për mua…. Besoj se ju ende më trajtoni në mënyrë miqësore”.

Isherwood nuk ishte i vetmi artist që Brechti e ofendoi. Në një letër tjetër, Brecht e pyeti WH Audenin për të punuar në një përshtatje “The Duchess of Malfi”. Brecht veç ia kishte dhënë punën e tij dikujt tjetër, i cili hoqi dorë kur mësoi se iu afrua Audenit (Audenin e përshkroi Brechtin si “njeriun më të pakëndshëm”).

Kur regjisori gjerman Fritz Lang nuk i dha rol aktores Helene Weigel, gruas së Brechtit, Brecht i tha: “Ti je një faqezi rreckaman dhe gojëndyrë”.

Erdmut Wizisla, nga Arkivi i Brechtit në Berlin, thotë se “ai nuk sillej vërdallë për të fyer njerëz; por, e shijonte konfliktin dhe dinte të jetë thumbues”.

“Dinte po ashtu të jetë pajtues dhe i butë”, shton ai. “Shumë nga letrat janë shkruar kur ishte i huaj në SHBA. Ishin këto vite frustrimi për të, sepse kurrë nuk e ka dashur Amerikën”.

Letrat e shkruara në vitet 1943-47, shfaqin edhe lidhjen e ngushtë të Brechtit me gruan e tij, e cila shpesh ishte e anashkaluar për shkak të lidhjeve të shumta me femra tjera.

“Ato tregojnë se sa i ndjeshëm dhe i hapur Brechti ishte me të”, shprehet Wizisla.

Brecht la SHBA-në pasi u shfaq para një komiteti si i akuzuar për aktivitete anti-amerikane. Atëherë u larguar për në Zvicër, për t’u kthyer më 1949 në Gjermani. Vdiq në vitin 1956. /Telegrafi/