Në Shqipëri, ka një ilaç gati magjik

Vitore Lufi ka distiluar raki për katër dekada në kopshtin e saj. Ky alkool, shumë i njohur në Shqipëri si edhe në vendet e tjera të Ballkanit ku njihet me emrin raki, bëhet në vjeshtë nga shumë familje.

Në Fishtë, në Veriun kodrinor të mbjellë me vreshta dhe ullinj, Vitore Lufi ka bërë raki që kur u martua 43 vjet më parë.

Me kostumin e saj tradicional, një përparëse me vija të kuqe dhe të bardha të veshura mbi pantallona, kjo nënë e pesë fëmijëve ndez flakët nën “kazanin” e saj, një kazan bakri i vjetër rreth dy shekuj. Brenda, tij gjendet rrushi varietetit autokton.

Në fund të një sistemi të distilimit, ata do të prodhojnë një raki të pastër rreth 20 gradë.
“Është koha e rakisë e cila mbart me vete lumturinë e takimit të gjithë njerëzve së bashku, përkundër këtij mjerimi pandemik,” thotë gjaahtëdhjetvjecarja.

Sipas statistikave zyrtare më shumë se 60% e shqiptarëve pinë rregullisht birrë, verë ose raki. Nga Veriu në Jug, shumë familje kultivojnë hardhi dhe prodhojnë verë dhe raki shtëpie.

“Rakia mban një vend të veçantë në stilin e jetës. Ajo shoqëron ceremonitë më të rëndësishme të ekzistencës, që nga lindjet deri tek funeralet përmes dasmave. Është simboli i mikpritjes, i ndarjes me të tjerët momente gëzimi por edhe i pakënaqësisë,” shpjegon Përparim Kabo, profesori i antropologjisë në Universitetin e Tiranës.

Ashtu si Vitore Lufi, e cila e mësoi artin e saj nga vjehrra dhe nga ana e saj ia mëson nuses së saj. Kështu kuptojmë se shumë gra krjojnë atë që është e kualifikuar si “pije burri” në një vend me tradita të forta patriarkale.

“Ato janë më të vëmendshme, kurrë nuk janë dehur si burrat dhe për ta provuar, shija duhet të jetë më delikate,” thotë duke qeshur Altin Prenga, 38 vjeç, pronar i një ferme-restoranti agroturizmi në Fishtë.

Pasi kishte punuar dhjetë vjet si kuzhinier në Itali, ai u kthye në vendin e tij dhe nga biznesi i tij mbajn shtëpitë 400 familje.

Ai tregon se rakinë që tregton e ka bërë nga gratë vendase. Më në jug, në Mirditë festojnë ditën e parë të rakisë, në momentin që nisin ta bëjnë.

“Do të ishte turp për një familje në rajon të mos kishte raki për t’i ofruar një miku “, thotë Fran Kaçorri, ish-agronom dhe pronar i këtyre bodrumeve të famshëm për verërat e tyre të eksportuara në Shtetet e Bashkuara, Gjermani ose Zvicër. por edhe për rakinë e tyre, të bëra në mënyrën e vjetër në enë të mëdha bakri.

Është një alkool i gjithanshëm, i cili është i dobishëm në të gjitha rrethanat. Në ilaçet popullore, bëhet kurë për të lehtësuar dhimbjet e fytit, përzihet me aspirinë kundër dhimbjeve të muskujve e të tjera.

“Në “doza shumë të ulta”, rakia ka “efekte magjike”, Servete Lohja, mjeke e përgjithshëm në Tiranë, duke përmendur “vetitë e tij relaksuese, kundër periudhave të dhimbshme ose stresit”.

Por ajo paralajmëron: “Është larg nga të qenit një ilaç që kuron Covid-19” i cili ka vrarë më shumë se 600 njerëz në vendin e vogël të Ballkanit me 2.8 milion banorë.